In een duurzame maatschappij zijn mens, milieu en economie met elkaar in evenwicht. De weg daarnaar toe is niet eenvoudig. ‘Waarom doe je het? Met die vraag moet je beginnen‘. Kijk vanuit de waardecreatie naar de impact die je wil realiseren, aldus Jirina van Daal, beleidsmedewerker Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD) bij Flynth adviseurs en accountants. Ze geeft CSRD-cursussen aan klanten en accountants. ‘Veel bedrijven beginnen zonder vooropgesteld plan.’

Wat zijn valkuilen voor bedrijven die op duurzaamheid gaan rapporten?

‘Ze beginnen met het zoeken naar duurzaamheidskpi’s. Terwijl je eigenlijk moet beginnen met de weg ernaartoe. Laatst kwam na afloop van een presentatie een controller naar mij toe. Hij wilde volgend jaar volgens de CSRD-richtlijnen rapporteren. ‘Wij willen koploper zijn’, benadrukte hij. Als je dan vraagt of hij heeft nagedacht over het uitwerken van de dubbele materialiteit is het antwoord ontkennend. Waarom doe je het? Met die vraag moet je beginnen. Een bedrijf dat duurzaam wil zijn moet vanuit de waardecreatie kijken naar de impact die het wil realiseren. Sluit het aan bij de bedrijfsvoering? Binnen Flynth hebben we in een integrated jaarverslag ons waardecreatiemodel geformuleerd. Onze mensen vormen een belangrijk onderdeel van de waardecreatie. We draaien op de kennis van accountants. Hoe kunnen we zorgen dat we ze vasthouden? En hoe zorg je voor voldoende aanwas? Daarvoor moet je investeren in opleidingen. Meer inzetten op scholing is een vorm van duurzaamheid.’

Welke dilemma’s hoor je van cursisten?

‘Sommigen worstelen met het verwachtingenmanagement. Hoe vertel ik vanuit mijn rol als controller aan de cfo dat ik een onderdeel van de rapportage niet kan uitvoeren? Wat doe je bijvoorbeeld als de ketenpartner bepaalde informatie niet oplevert? Ook een rapportage over zoiets eenvoudigs als de man-vrouw verhouding in het bedrijf kan voor dilemma’s zorgen. Het onderwerp lijkt weinig controversieel maar als je het uitbreidt met een disclosure over de gelijkheid in betaling op schaalniveau kan dat een reactie triggeren in je organisatie. Wat nu als blijkt dat vrouwen in dezelfde functies lager betaald worden? Wil je die openheid laten zien?’

‘De richtlijnen voor de jaarverslaggeving zijn helder. Daarmee vergeleken is dit een grijs gebied. Bedrijven komen daardoor in de verleiding alles wat ze rapporteren in een positieve context te vangen, terwijl het de vraag is of ze wel zo groen zijn als ze beweren. Sligro kwam onlangs in het nieuws omdat ze in hun jaarverslag hadden gemeld dat de CO2 uitstoot opnieuw was verminderd. Ze hanteren een norm waarbij ze de uitstoot relateren aan omzet. De CO2 uitstoot was weliswaar het afgelopen jaar gestegen maar de omzet steeg harder. Er was dus sprake van milieuwinst. Die omzet was echter gestegen door de inflatie. Daar ligt een rol voor de accountant maar ook voor de accountant in business. Zij moeten zich afvragen of de verhoudingsgetallen wel een getrouw beeld geven.’

Welke bedrijven vinden het lastig hiermee aan de slag te gaan?

‘Bedrijven die vanuit een familieperspectief zijn gegroeid hebben vaak informele informatiestromen. Soms wordt pas na een overname door een grotere partij voor het eerst een controller in dienst genomen. Als de formele vastlegging in een organisatie een ondergeschoven kindje is weet je amper waar je moet beginnen. Sommige bedrijven hebben het geluk dat ze door hun corebusiness al sturen op milieu-kpi’s. In de agrarische sector wordt bijvoorbeeld al gehandeld in CO2 via emissierechten. Daar heeft men vaak weer moeite met de rapportage op sociale impact.’

‘De aarzeling om met duurzaamheidsverslaggeving te beginnen kan voor problemen gaan zorgen. Straks vissen organisaties achter het net als ze op zoek gaan naar een consultant. Sommige dga’s laten het erop aankomen. Die denken: eerst maar eens kijken hoe hoog de boete is. Dat is ook een dilemma voor de accountant. Wat doe je straks met zo’n klant die niet aan zijn formele verplichting voldoet? Of die een minimale rapportage aanlevert? Neem je afscheid van zo’n klant? Bij deelnemers aan de CSRD-cursus proef je soms scepsis. Gaat die regelgeving wel standhouden? Ik geef daar altijd hetzelfde antwoord op. Het is niet de vraag of duurzaamheid je jaarrekening gaat raken. Hooguit wanneer. Daarom moet je er nu mee aan de slag.’

Dit interview is eerder gepubliceerd op de website van NBA