Misschien denk je dat de Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD) alleen over rapporteren en naleven gaat, maar niets is minder waar. De EU-richtlijn speelt een sleutelrol in de Europese Green Deal en zal organisaties ertoe aanzetten duurzaamheid te integreren in de kern van hun bedrijfsstrategie. ‘Bedrijven moeten nu lef tonen’, zegt Stuti Sethi, duurzaamheids- en strategie-expert bij PwC’s Strategy&.

De CSRD creëert nieuwe inzichten en transparantie

Veel ondernemingen moeten vanaf 2025 volgens de CSRD rapporteren over hun plannen en acties om hun duurzaamheid te vergroten. Dat gebeurt aan de hand van vooraf bepaalde definities en gestandaardiseerde maatstaven. Nu kunnen bedrijven, als ze bepaalde zaken als bijvoorbeeld een klimaattransitieplan niet op orde hebben, die weglaten uit hun rapportages. Onder de CSRD is dat niet meer mogelijk. De informatie over duurzaamheid wordt ook nog gecontroleerd door externe accountants.

‘Daarmee is het effect tweeledig’, vertelt Wineke Ploos van Amstel-Haagsma, chief sustainability officer van PwC. ‘De strenge en gestandaardiseerde rapportage-eisen creëren zowel waardevolle nieuwe interne inzichten als een ongekende transparantie voor externe belanghebbenden. Dat is een heel krachtige combinatie.’

Transparantie leidt tot druk van buitenaf

Een belangrijk gevolg van de gestandaardiseerde duurzaamheidsverklaringen die de CSRD oplegt, is namelijk dat bedrijven beter te vergelijken zijn. Vooral externe belanghebbenden, zoals investeerders, ngo’s en consumenten, beschikken straks over veel meer informatie om de duurzaamheidsambities en -inspanningen van bedrijven te beoordelen. Met andere woorden: of de genoemde strategieën, het beleid op de ESG-thema’s, de actieplannen en de toegezegde middelen inderdaad voldoende zijn voor een bedrijf om de gestelde duurzaamheidsdoelen te bereiken.

‘Als dat niet zo is, riskeren die bedrijven reputatieschade en kan het zelfs juridische gevolgen hebben’’, waarschuwt Sethi. ‘Er zijn er al enkele klimaatclaims tegen spelers op het gebied van fossiele brandstoffen en hun financiers ingediend.’

Duurzaamheid in alles integreren

Haar PwC-collega Femke Helgers adviseert bedrijven zichzelf één centrale vraag te stellen: wat willen ze dat de wereld al op 1 januari 2025 bij hen ziet? ‘Klaar zijn voor de CSRD gaat niet alleen over een goede naleving. Het gaat ook om een goede duurzaamheidsstrategie waarmee een bedrijf straks een voorsprong kan hebben op zijn concurrentie. Dat zal bedrijven een enorme impuls geven om duurzaamheid te integreren in alles wat ze doen.’

Helgers adviseert bedrijven over het verbeteren van hun positieve impact en het rapporteren over de duurzaamheidsthema’s ESG. Volgens haar zal de CSRD ondernemingen uiteindelijk ertoe aanzetten duurzaamheid te integreren in de bedrijfsstrategie en te investeren in succesvolle, op duurzaamheid gerichte bedrijfsmodellen. ‘Deze investeringen kunnen de winst op de korte termijn aantasten, maar ze zetten bedrijven wel op de juiste weg om positieve duurzaamheidsresultaten te bereiken en tegelijkertijd nieuwe bronnen van inkomsten aan te boren.’

‘Uit onderzoek blijkt dat consumenten soms bereid zijn extra te betalen voor duurzamere producten’, vult Sethi aan. ‘Bovendien laten bedrijven die bijdragen aan een circulaire economie door bijvoorbeeld hun producten op te knappen en door te verkopen, zien dat er een positieve businesscase mogelijk is.’ Ze erkent dat dergelijke veranderingen riskant zijn, omdat ze in de eerste paar jaar misschien geen vruchten afwerpen. ‘Maar de druk op bedrijven om duurzamer te worden, verdwijnt niet. De initiatieven die zij vandaag nemen, zullen de waardeproposities voor de toekomst bepalen. Simpel gezegd: bedrijven moeten lef hebben.’

Bedrijfsstrategie heroverwegen

De impact van een bedrijf verbeteren en kansen ontdekken – ook Wineke Ploos van Amstel – Haagsma is erg enthousiast over wat de CSRD te bieden heeft. ‘Dankzij de CSRD kan duurzaamheid niet langer het domein zijn van een kleine groep experts en liefhebbers. De richtlijn moet een integraal onderdeel worden van alles wat een bedrijf doet. Het gaat over het toekennen van verantwoordelijkheid, het beheersen van duurzaamheidsrisico’s, het bijscholen van personeel, het herdefiniëren van processen, leiderschapsprofielen en toeleveringsketens. De CSRD zal op al die terreinen veranderingen initiëren en versnellen.’

Dat is precies de reden waarom PwC er zelf naar streeft twee jaar eerder dan wettelijk verplicht is CSRD-compliant te zijn. ‘De inzichten die je krijgt door vroeg te beginnen en ernaar te streven de markt voor te zijn, zijn zeer waardevol’, legt de CSO van PwC uit. ‘Deze inzichten helpen ons te begrijpen hoe we een positievere impact kunnen hebben op het milieu en de samenleving, en tegelijkertijd welke impact dit heeft op onze financiële positie en ons waardecreatieproces. Bijkomend voordeel is dat we onze klanten beter van dienst kunnen zijn, omdat wij veel van de stappen die zij nog voor zich hebben, al hebben doorlopen.’

Het bereiken van duurzaamheidsdoelstellingen vereist een echte transformatie

Uiteindelijk kan het ruim tien jaar duren voordat op duurzaamheid gerichte initiatieven winstgevend worden. ‘Maar de veranderingen gaan pas echt van start als bedrijven eerst de strategische beslissing nemen om duurzaamheid de juiste prioriteit te geven en daarin te investeren’, aldus Stuti Sethi.

Veel ondernemingen experimenteren al met nieuwe bedrijfsmodellen, maar volgens Sethi zijn nu verdergaande stappen nodig. ‘De meeste bedrijven zijn nog niet bezig met de echte transformatie die nodig is om hun duurzaamheidsdoelen te bereiken. Stel je voor hoe olie- en gasbedrijven, de fastfashionsector en de verpakkingsindustrie er over 25 of dertig jaar uit moeten zien als we de doelstellingen van het Akkoord van Parijs willen bereiken. Dit geeft een idee van de omvang van de veranderingen die nodig zijn.’

Bedrijven moeten anders gaan denken over waarde toevoegen

Een van de CSRD-doelstellingen is om niet-financiële informatie op één lijn te brengen met financiële informatie, zowel in de externe verslaggeving als voor de interne beheersings- en controledoeleinden. Sethi: ‘Op de langere termijn kan dit leiden tot een fundamentele verschuiving in het denken van bedrijven. Van “hoe verdien ik geld en verminder ik de negatieve impact?” naar “hoe breng ik waarde aan de samenleving en verdien ik er geld mee?”.’

Maar deze win-winsituatie vergt enorm veel inspanning en middelen. ‘Investeringen, bijscholing, het is een hele last’, beseft Ploos van Amstel-Haagsma. ‘Maar’, voegt ze eraan toe, ‘deze inspanningen zijn echt nodig en hadden waarschijnlijk al veel eerder moeten gebeuren. Uiteindelijk is dit wat bedrijven in staat stelt hun positieve impact op het milieu, de maatschappij en het bedrijf zelf te vergroten.’