Het behoud en herstel van biodiversiteit is essentieel nu het natuurlijk kapitaal van de aarde in verval is. Biodiversiteit is onze eerste levenslijn en veel organisaties zijn binnen hun keten afhankelijk van de natuur. Alle ogen zijn daarom gericht op de VN-top over biodiversiteit (COP15). PWC Nederland vraagt haar netwerk van experts naar de verwachtingen én kansen van deze top, want alleen gezamenlijk kunnen we vooruitgang boeken. In deze editie: Jaap de Jong, projectmanager van het ‘Dutch Fund for Climate and Development’ van het World Wide Fund for Nature (WWF).
Het is nu vier jaar na de laatste VN-biodiversiteitstop en de roep om actie klinkt overal luid. Hoe zou u COP15 omschrijven en karakteriseren?
‘Als een niet te missen kans om het almaar snellere verlies van biodiversiteit aan te pakken. De wereld is nu bijeen om een actieplan voor de natuur voor 2030 te maken en overeenstemming te bereiken over nieuwe mondiale doelstellingen. Deze overeenkomst moet de wereld op een nieuwe koers zetten om het alarmerende biodiversiteitsverlies aan te pakken. Maar het gaat om meer dan biodiversiteit.’
‘Het bereiken van een overeenkomst is van vitaal belang voor het bestrijden van de klimaatcrisis, het garanderen van de voedsel- en waterzekerheid en het verminderen van onze kwetsbaarheid voor toekomstige pandemieën. Kortom, het bereiken van de duurzame ontwikkelingsdoelstellingen van de Verenigde Naties. Dit is simpelweg hét moment om een golf van verandering in gang te zetten ten gunste van natuur en mens.’
Een nieuwe koers? De advocaat van de duivel zou zeggen dat dat niet realistisch is.
‘De doelen die wereldleiders tien jaar geleden stelden voor de biodiversiteit op aarde zijn geen van alle gehaald. Het is alleen maar slechter geworden. Door de manier waarop wij leven en hoe wij de natuur uitbuiten dreigen één miljoen soorten uit te sterven. Wereldwijd is de gemiddelde populatiegrootte van zoogdieren, vogels, amfibieën, reptielen en vissen tussen 1970 en 2016 met 69 procent afgenomen. Wij overvragen onze planeet. Dat is inderdaad de realiteit.’
‘Ik ben ervan overtuigd dat we de klimaatcrisis en de biodiversiteitscrisis alleen in samenhang met elkaar kunnen oplossen. We kunnen de klimaatverandering niet stoppen als we de crisis in de natuur onverminderd laten doorgaan. Aan de andere kant, als we niet in staat zijn om de opwarming te beperken tot anderhalve graad Celcius wordt klimaatverandering in de komende decennia waarschijnlijk de belangrijkste oorzaak van biodiversiteitsverlies.
Dat klinkt eerlijk gezegd behoorlijk deprimerend. Hoe dan nu verder?
‘We kunnen niet nog eens tien jaar tijd verliezen: nu is het moment. Wij mensen zijn in belangrijke mate afhankelijk van de natuur, dus met het overvragen van de natuur zetten we de leefbaarheid van de planeet en voor de mens zelf op het spel.’
‘Vanuit het Wereld Natuur Fonds roepen we daarom op tot een ambitieus wereldwijd biodiversiteitsakkoord, vergelijkbaar met het Parijsakkoord voor het klimaat. We willen dat politici en wereldleiders beslissingen nemen die niet ten koste gaan van de natuur, maar juist bijdragen aan bescherming en herstel ervan. Het stoppen van het verlies van ecosystemen is te weinig, er moet méér natuur komen: de aarde moet ‘natuurpositief’ worden. Daarvoor moet in 2030 dertig procent van alle land, zee en zoetwater beschermd zijn en aangetaste ecosystemen hersteld. Dat kan alleen slagen als de overige zeventig procent duurzaam wordt beheerd.’
Het Global Biodiversity Framework (GBF) heeft in eerste concept vier langetermijndoelen voor 2050 en ruim twintig subdoelen voor 2030 geformuleerd. Tijdens COP15 wordt over deze doelen onderhandeld. Een van de doelen is ‘redirecting, repurposing, reforming or eliminating incentives’. Wat zijn uw gedachten bij deze doelstelling?
‘Het ombuigen van investeringen in activiteiten die schadelijk zijn voor natuur naar activiteiten die natuur beschermen of herstellen is de sleutel tot het dichten van de financieringskloof op het gebied van biodiversiteit omdat het de noodzaak voor extra financiële middelen vermindert. Tegen 2030 is naar schatting 700 miljard dollar per jaar nodig om biodiversiteitsverlies tegen te gaan. In 2019 werd nog geen 150 miljard dollar geïnvesteerd in meer biodiversiteit. Zonder voldoende financiering faalt elk plan om de negatieve trend in natuurverlies te keren.’
‘Vanwege de urgentie moeten betrokken partijen na de vaststelling van het post-2020-GBF onmiddellijk beginnen met het identificeren van financieringen en investeringen die schadelijk zijn voor de biodiversiteit.’
Als dit doel formeel wordt vastgesteld, wat betekent dit dan voor het bedrijfsleven? Wat moeten bedrijven en fabrieken doen als de vrijblijvendheid plaats maakt voor een echt commitment?
‘Meer geld voor de natuur alleen is niet genoeg. Een vermindering van financiering en investeringen die de natuur schaden is ook nodig. Helaas geven regeringen jaarlijks 1,8 biljoen dollar (1,5 biljoen euro, een vijftien met elf nullen, red.) aan milieuschadelijke subsidies. Het nieuwe kader moet ambitieuze doelstellingen bevatten om deze schadelijke subsidies dringend te evalueren, te hervormen en te herbestemmen.’
‘Uit onderzoek van het World Economic Forum blijkt dat 44 biljoen dollar aan economische waarde in hoge of matige mate afhankelijk is van de natuur. Dat is ongeveer de helft van het mondiale bruto binnenlands product. Dit betekent dat onze economische en financiële systemen niet kunnen functioneren zonder gezonde ecosystemen.’
Is dat uw boodschap aan het bedrijfsleven?
‘Mijn boodschap aan het bedrijfsleven? Het geld om natuur te beschermen is er al bij het bedrijfsleven. Er gaat jaarlijks veel meer geld naar activiteiten die schadelijk zijn voor de natuur, dan naar activiteiten die positief zijn voor de natuur. Om de natuur een toekomst te geven, moet dat zo snel mogelijk worden omgekeerd. En daarvoor zijn kansen genoeg.
De overgang naar een natuurpositieve economie kan een jaarlijkse bedrijfswaarde genereren van 10,1 biljoen dollar en tegen 2030 395 miljoen banen creëren. Daarom is het afstemmen van publieke en private geldstromen op de doelen en doelstellingen van het GBF cruciaal en moet dit bovenaan de COP15-financieringsdiscussie staan. En centrale banken en financiële toezichthouders moeten klimaatverandering en natuurverlies echt actief gaan aanpakken.’