Vorige week startte de behandeling van de Nederlandse initiatiefwet om misstanden over milieuverontreiniging en mensenrechtenschending aan te pakken. Tien jaar werken met vrijwillige afspraken, vastgelegd in convenanten, levert onvoldoende resultaat op. Bijvoorbeeld in een hoogrisico-sector als de mijnbouw nam maar 1,6 procent deel aan dergelijke convenanten. Daarom is er volgens de initiatiefnemers wetgeving nodig. Europa werkt op dit moment ook aan een richtlijn. Experts gaan ervan uit dat invoering door nationale overheden wel vier jaar op zich laat wachten. De initiatiefnemers willen versnelling en komen dus met eigen wetgeving. De consument zelf kan zo bij het boodschappen doen eerlijke productieketens afdwingen door producten te kopen die ‘schoon’ zijn.
Bedrijven moeten bijdragen aan een betere wereld door zorgvuldiger met mensen en het milieu om te gaan. Dat geldt voor hun hele productie- en handelsketens. De concept-wet verantwoord en duurzaam internationaal ondernemen (Wvdio) stelt een ondergrens vast die voor alle bedrijven geldt en dus een gelijk speelveld creëert. De basis ligt bij de OESO die internationale richtlijnen opstelt voor bewust ondernemen, alleen zijn die niet afdwingbaar. De wet voorkomt dat welwillende partijen afhaken omdat concurrenten niet mee willen doen.
De concept-wet legt bedrijven een zorgplicht op die inhoudt dat zij een plan van aanpak moeten maken voor geconstateerde misstanden om deze weg te nemen, te herstellen en te voorkomen. Niet alles is duidelijk maar dat zijn de huidige vrijwillige afspraken van de afgelopen tien jaar ook niet. Toezichthouder ACM ziet op naleving toe en kan boetes uitdelen. Er is bezwaar vanuit bedrijven dat Nederland niet wil wachten op Europese regelgeving. Angst is dat het de concurrentiepositie van Nederland ongunstig beïnvloedt. Maar Nederland is niet alleen bezig. Duitsland heeft al wetgeving ingevoerd en België, Spanje en het VK zijn ermee bezig.
Als de nieuwe wet in de beoogde vorm van kracht wordt kan de consument bij het doen van boodschappen nog betere afwegingen maken en kiezen voor producten van steeds meer bedrijven die gestimuleerd door het wetsvoorstel zullen investeren in de aanpak van misstanden. Het inzicht geven in de keten helpt de consument bij die keuze. Zoals bij producten van het Nederlandse Verstegen Spices & Sauces dat nu al bouwt aan eerlijke specerijketens. Niet omdat het moet, maar vanuit overtuiging. Daarbij kan de consument met de QR-code op de verpakking zien welke boer het product heeft verbouwd en of hij daar een eerlijke prijs voor heeft ontvangen. Duurzaam ondernemen met respect voor mens en milieu is pure noodzaak.
Ceel Elemans, sector specialist Food, ING Sector Banking