Een confronterende karakterisering van de supply chain is de volgende: de supply chain zet waardevolle grondstoffen om in afval. Gegeven de alarmerende berichten over klimaatverandering, vervuiling en grondstoffentekort is het iedereen inmiddels duidelijk dat we veel duurzamer moeten gaan werken, zeker ook in de supply chain. Toch lijkt het erop dat veel organisaties weliswaar het nodige doen aan duurzaamheid, maar vooralsnog de onvermijdelijkheid van een fundamenteel duurzaam businessmodel nog niet omarmen.

Hetzelfde
Geen enkele organisatie kan het zich nog veroorloven om helemaal niets aan duurzaamheid te doen. De initiatieven zijn dan ook talloos. Daarbij lijkt het adagium echter vaak te zijn: we doen hetzelfde maar dan duurzaam. Zo worden dieselmotoren vervangen door elektrische, worden er zonnepanelen op het dak gelegd, wordt de CO2-uitstoot gedeeltelijk gecompenseerd, wordt er fair trade koffie en thee geschonken en is er in de kantine een productaanbod van lokale biologische boeren. En uiteraard wordt er ook netjes aan de wettelijke eisen en normen rond duurzaamheid voldaan.

Ondernemerschap
Zo bezien zijn we prima bezig met duurzaamheid dus? Nu ja, niet echt. Natuurlijk zijn dit allemaal prijzenswaardige initiatieven. Maar de uitdagingen waarvoor we als samenleving staan, zijn zo groot dat het hier niet bij kan blijven. Om een duurzame wereld te creëren is de inzet van velen nodig. En organisaties en hun supply chains hebben daarbij een cruciale rol; ze zouden een ‘force for the good’ moeten zijn. Het gaat immers niet meer alleen om winstgevendheid voor de korte termijn, maar om de drie p’s: people, planet en profit. Het huidige meebewegen met de trend kan dus niet het eindstation zijn, maar veeleer een opstapje naar het accepteren van onvermijdelijke fundamentele veranderingen. Het is de hoogste tijd om ondernemerschap te tonen en een frontrunner in duurzaamheid te worden.

Ambitie
Om doorbraken in duurzaamheid te bereiken is er een transitie in denken en doen nodig. En ja, dat kost tijd, geld en aandacht. Maar we kunnen het niet op de lange baan schuiven. Transitie begint met ambitie, en die kunnen (en moeten) we nu direct al formuleren. Immers, het stellen van uitdagende doelen is een noodzakelijke voorwaarde om deze ook te bereiken. Omdat duurzaamheid een veelomvattend en daardoor vaak te groot onderwerp is, kan het nuttig zijn voor organisaties om zich aan te sluiten bij twee of drie van de 17 zogenaamde Sustainable Development Goals (SDG’s) van de Verenigde Naties. Het handige daarvan is dat deze lekker concreet te maken zijn in termen van KPI’s. En omdat de SDG’s aan een wereldwijde standaard voldoen, kunnen deze ook samen met de (internationale) ketenpartners worden opgepakt.

Koolstof
Uiteraard leent de supply chain zich bij uitstek voor duurzaamheidsinitiatieven rond terugdringen van uitstoot van broeikasgassen en fijnstof. Een mooi voorbeeld van een verregaande duurzaamheidsambitie in de supply chain is Schneider Electric. Dat bedrijf werd onlangs gekozen tot ‘Best Global Sustainable Supply Chain-organisatie’, vanwege zijn inspanningen voor verregaande reductie van koolstofemissies. Daartoe werd het zogenaamde ‘Zero Carbon Project’ gelanceerd, waarmee het bedrijf samen met zijn 1.000 grootste leveranciers samenwerkt om de CO2-emissies van de activiteiten tegen 2025 te halveren. Andere voorbeelden van grote ambities zijn die van Shell, Bol.com en Coca-Cola.

Businessmodellen
Hoewel het werken aan ambitieuze duurzaamheidverbeteringen in de supply chain al een enorme stap voorwaarts is, is zelfs dat slechts een tussenstap. Organisaties kunnen nog verder gaan, door te investeren in nieuwe duurzame businessmodellen. In dat geval is duurzaamheid geen randvoorwaarde of ambitie voor de uitvoerende werkzaamheden. De hele waardepropositie is inherent duurzaam, almede de manier waarop deze vertaald is in de toelever- en productieketen, de distributie en verkoopkanalen, en in het verdienmodel. Bekende voorbeelden van een dergelijke veel strategischer aanpak zijn die van Moyee Coffee, Patagonia en Dopper.

Intrinsieke motivatie
Duurzaamheid, grote ambities en nieuw businessmodellen: het klinkt allemaal mooi, maar veel organisaties zijn al druk genoeg met de dagelijkse beslommeringen en het oplossen van alle problemen als gevolg van de coronasituatie. En een verandering doorvoeren gaat doorgaans ten koste van de korte-termijnwinstgevendheid. Toch is dit misschien wel het moment om in actie te komen; er is een sterk toenemende vraag naar duurzame oplossingen en er zijn tal van subsidies om duurzame transformatie te bewerkstelligen. Dat biedt vele kansen voor ondernemers. Maar wellicht het allerbelangrijkste is toch de intrinsieke motivatie om het ‘goede’ te doen. Uit onderzoek blijkt dat juist de bedrijven die duurzaamheid niet primair oppakken voor economisch gewin, op de lange termijn de partijen zijn die er het meeste rendement mee behalen.

Jack van der Veen, als professor Supply Chain Management verbonden aan de leerstoel van evofenedex op de Nyenrode Business Universiteit.

Dit artikel is eerder gepubliceerd op de website van evofenedex