De achtste editie van Xpedition to the Source georganiseerd door Been Management Consulting ging helemaal over de gezondheid en gezondheidszorg. Het thema was ‘our unsustainable healthcare system’. De bevolking wordt ouder, de zorgkosten stijgen harder dan ons nationaal inkomen en de zorg is een van de sectoren die het meeste CO2 uitstoten. Zijn er grenzen aan de groei van de gezondheidszorg?

Op dinsdag 7 juni schoven spelers uit de hele keten aan in de studio: van zorgverzekeraar (Jeroen Kemperman, strategy director Zilveren Kruis) tot een duurzame dokter (huisarts Jorieke van der Stelt) en van grote Amerikaanse farmaceut (Michel van Agthoven, Lead Janssen Campus NL) tot Italiaanse BCorp pharmaceut (Harriet Lewis van Chiesi). Ook in de studio: Daphne Thijssen, lid van raad van bestuur van Sanquin en Lucian van Heumen, oprichter van SlowCare.

Voorkomen is beter

Natuurlijk spraken de deelnemers over het personeelstekort, maar ook over innovatie en andere manieren van organiseren in de zorg. Al snel ging het gesprek over preventie: van focussen op diagnose naar preventie. Artsen worden opgeleid om te genezen, maar waarom besteden niet meer aandacht aan het voorkomen van ziektes? Michel van Agthoven: “We weten allemaal hoe belangrijk voedsel en beweging zijn in onze gezondheid en het voorkomen van ziekten. Toch is het voor mensen lastig om deze kennis om te zetten naar het juiste gedrag. Ook voor mijzelf he. Hoe kunnen we mensen helpen om dat gezonde gedrag vertonen, dat is een maatschappelijke kwestie.”

Wie is aan zet?

Harriet Lewis deelt haar ervaring uit haar vorige werk, bij de NHS (de nationale gezondheidsdienst van het VK, red.). “Ook daar wisten we best dat preventie belangrijk is. Het probleem is dat politici op de korte termijn denken en elk jaar, elke twee jaar nieuw beleid maken. Terwijl de effecten van investeren in preventie veel later zichtbaar zijn. Je hebt echt een politieke verandering nodig. Je kunt preventie niet overlaten aan zorgverleners alleen.”

Arts Jorieke van der Stelt ziet evengoed een grote rol voor de 1 miljoen zorgverleners in Nederland: “In mijn spreekkamer ga ik zeker het gesprek aan over de rol van stress, goed eten, de gemeenschap waarin je leeft. Wij zijn de meest vertrouwde beroepsgroep, dus wij hebben zeker impact.“

Jeroen Kemperman vult aan: “Ook wij kijken als zorgverzekeraar steeds meer naar het grotere plaatje. Het milieu, de gemeenschap, je financiële situatie, of je gezonde relaties hebt – het heeft allemaal impact op je gezondheid. Zilveren Kruis Achmea kijkt dan ook naar nieuwe partners om hier stappen te maken: zo werken we met de gemeente Amsterdam samen om de kloof in gezonde levensjaren tussen arm en rijk te dichten. En we kijken ook met de woningbouw zodat er ook voldoende geschikte woningen voor ouderen worden gebouwd.”

Daphne Thijssen: “Eigenlijk willen we natuurlijk dat gezonde mensen gezond blijven. Wij hebben als bloedbank 400.000 donors en we willen natuurlijk dat zij gezond blijven. Wij gaan een pilot starten om deze donoren ook te helpen door lifestyle-gerelateerde indicatoren te detecteren. En dan zo te helpen voorkomen dat zij ziek worden.”

Waardegedreven zorg

Het gesprek gaat verder over ‘value-based healthcare’: een manier om zorg zo te organiseren dat de waarde voor de patiënt centraal staat. Lucien van Heumen legt uit hoe zijn verzorgingshuis werkt: “Wij hebben trouwens het altijd over bewoners, nooit over patiënten of cliënten. En ik denk dat onze kleinschalige aanpak, waarbij we heel veel tijd vrijmaken om hen aandacht te geven, heel goed werkt. Onze bewoners zijn vitaal, maar ons personeel ook. We hebben een heel laag ziekteverzuim, omdat zorgprofessionals bij ons de ruimte krijgen om veel tijd met bewoners door te brengen. We hebben het zo georganiseerd dat daar de meeste kosten in zitten; we hebben een heel kleine overhead.”

Waarde voor wie?

Jorieke: “Toch is het een te smalle definitie om alleen naar de patiënt te kijken, je moet ook de sociale en ecologische kosten meenemen. Er is hier ook een mooi onderzoeksartikel over van Mortimer.” Hariet vult aan: “In het VK zijn de autoriteiten ook bezig om ook de sociale en ecologische kosten mee te nemen in het beoordelen van nieuwe medicatie. Ook de NHS stelt nieuwe eisen in haar ‘tenders’: dat er ook wordt gekeken naar de waarde voor de maatschappij, naar de sociale infrastructuur. In de hele wereld kun je mooie voorbeelden vinden waarin breed wordt gekeken naar zorg.”

Kijk terug: