Roel Drost (PwC): ‘Hoe u klimaatrisico’s vertaalt naar kwantificeerbare financiële risico’s’

Anticiperen op risico’s en handelen met vertrouwen

Het vertalen van klimaatrisico’s in kwantificeerbare financiële risico’s blijft een uitdaging voor bedrijven over de hele wereld. Het beoordelen van klimaatrisico’s binnen de waardeketen en een kwantitatieve scenarioanalyse kunnen daarbij helpen. Dit is deel 1 uit PwC’s klimaattransformatieserie over de impact van het klimaat op bedrijven, de risico’s én de kansen.

Kwantificering van klimaatrisico’s essentieel voor strategie en naleving

Overal ter wereld staan bedrijven onder toenemende druk om een coherente analyse van hun klimaatrisico openbaar te maken. Zo hebben zowel de Europese Commissie als de Amerikaanse Securities and Exchange Commission (SEC) voorschriften voor openbaarmaking voorgesteld voor de verwachte financiële gevolgen van klimaatverandering voor bedrijven. Dit moeten ze dan doen aan de hand van een klimaatscenario-analyse.

Inzicht in klimaatrisico’s is belangrijk voor de bedrijfsstrategie en om de organisatie veerkrachtig te laten groeien. Het kwantificeren van de mogelijke financiële risico’s kan leiden tot meer vertrouwen van investeerders, kredietverstrekkers en kredietbeoordelingsbureaus. Het vertalen van klimaatrisico’s in goed kwantificeerbare financiële risico’s blijft echter een uitdaging.

Scenarioanalyse: essentieel voor klimaatrisicobeoordelingen

Organisaties kunnen een scenarioanalyse effectief gebruiken bij klimaatrisicobeoordelingen. Die maakt namelijk inzichtelijk in welke mate een organisatie risico loopt door klimaatverandering bij verschillende toekomstige temperaturen en in verschillende tijdsperiodes.

Stel, er is sprake van een toekomstscenario waarin de wereldwijde temperatuurstijging beperkt blijft tot anderhalve graad Celsius. Dit betekent waarschijnlijk dat de daarmee samenhangende beleidsmaatregelen en acties op klimaatgebied de kans op transitierisico’s als gevolg van koolstofprijsstelling, klimaatgeschillen en technologische ontwikkeling vergroten.

Maar als de temperatuur wereldwijd blijft stijgen, leidt dit tot steeds grilligere weerspatronen en extremere weersomstandigheden. In dit scenario is inzicht in de gevolgen van de fysieke risico’s voor het bedrijf op lokaal niveau van cruciaal belang. Belangrijke activa kunnen dan veerkrachtiger worden gemaakt om de gevolgen van klimaatverandering te ondervangen.

Van fysieke risico’s naar kwantificatie

Als we naar klimaatrisico’s kijken, begint het met het in kaart brengen van de gebieden waar de fysieke- of transitierisico’s de grootst mogelijke gevolgen hebben. Bedrijven die bijvoorbeeld veel gebruik maken van fossiele brandstoffen, moeten de invoering van koolstofprijzen op het netvlies hebben. Terwijl landbouwbedrijven hun blik moeten richten op de teelt van gewassen die kwetsbaar zijn voor specifieke extreme weersomstandigheden.

Na het in kaart brengen van de grootste risico’s kunnen organisaties met een diepgaande kwalitatieve analyse een beeld krijgen van de meest voorkomende risico’s. Ze kunnen het effect van deze klimaatrisico’s kwantificeren om zo inzicht te krijgen in de mogelijke financiële gevolgen.

Toekomstscenario’s aan de hand van gerenommeerde bronnen

Om zowel kwalitatieve als kwantitatieve analyses uit te voeren, kunnen bedrijven toekomstscenario’s schetsen aan de hand van verschillende gerenommeerde bronnen, zoals het International Energy Agency (IEA), het Network for Greening the Financial System (NGFS) en het Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC).

Drie voorbeelden van veelgebruikte klimaatscenario’s

International Energy Agency

Het Internationaal Energie Agentschap (IEA) gebruikt het Global Energy and Climate-model. Daarmee onderzoekt het verschillende scenario’s die zijn gebaseerd op een reeks onderliggende aannames over hoe verschillende trajecten voor de wereldwijde vraag naar energie en het klimaatbeleid eruitzien. Het IEA heeft drie scenario’s gepubliceerd waarnaar vaak wordt verwezen: het Net-Zero Emissions by 2050-Scenario (NZE), het Announced Pledges Scenario (APS) en het Stated Policy Scenario (STEPS).

Network for Greening the Financial System

Het Network for Greening the Financial System (NGFS) biedt scenario’s om banken en andere financiële instellingen te helpen de mogelijke gevolgen van klimaatverandering voor de economie en het financiële systeem te onderzoeken. Er zijn zes verschillende scenario’s om de fysieke- en transitierisico’s te beoordelen: Net Zero 2050, Below 2°C, Divergent Net Zero, Delayed Transition, Nationally Determined Contributions en Current policies.

Intergovernmental Panel on Climate Change

Het Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC) gebruikt traditionele RCP-scenario’s – om aan te geven wat de gevolgen zijn voor het klimaat. Deze ‘representative concentration pathways’ beschrijven de ontwikkeling van broeikasgassen. Het IPCC heeft ook gedeelde sociaaleconomische paden (SSP’s) ontwikkeld. Die bevatten een aantal sociaaleconomische factoren , zoals ontbossing, de voedselvraag en de vraag naar energie. Deze SSP’s moeten de RCP’s in een breder perspectief plaatsen.

Belangrijkste uitdagingen bij de kwantificering van klimaatrisico’s

Slechts een klein aantal bedrijven heeft kwantitatieve gegevens verstrekt over de verwachte financiële risico’s bij verschillende klimaatscenario’s. Volgens de statusrapportages van de Task Force on Climate-Related Financial Disclosures (TCFD) hebben de meeste bedrijven de afgelopen jaren de financiële gevolgen van klimaatrisico’s alleen in kwalitatieve vorm openbaar gemaakt. Nog minder bedrijven hebben kwantitatief gerapporteerd over toekomstgerichte fysieke risico’s.

Waarom stagneert de vooruitgang in de richting van kwantitatieve rapportage nog steeds, ondanks de voorschriften voor openbaarmaking en het strategische belang? De behoefte aan gegevens, methodologische overwegingen en het ontbreken van een gestructureerd kader zijn wellicht de belangrijkste uitdagingen voor de kwantificering van klimaatrisico’s. Het gebrek aan beschikbare gegevens kan de kwantitatieve analyse daarnaast bemoeilijken en vertragen.

Geospatiale data op activaniveau zijn bijvoorbeeld nuttig om de risico’s van toekomstige klimaatgerelateerde fysieke gevaren te bepalen, maar zijn vaak moeilijk te gebruiken. Bovendien zijn de historische patronen tussen klimaatrisico’s en financiële gevolgen niet representatief voor de toekomstige verhoudingen van beide. Daardoor kunnen instrumenten en modellen moeilijk worden geijkt aan de hand van historische gegevens.

Daarom vereist de kwantificering van klimaatgerelateerde financiële risico’s aannames over de interactie tussen het klimaat en economische en sociale activiteiten. Aangezien het aantal bedrijven dat een kwantitatieve analyse heeft uitgevoerd beperkt is, is er nog steeds een gebrek aan inzicht in de te hanteren variabelen, scenario’s en materialiteitscriteria.

Casestudie: de kwantificering van de financiële gevolgen van klimaatrisico’s

Een wereldwijd levensmiddelen- en drankenbedrijf hoopt inzicht te krijgen in de potentiële financiële gevolgen van fysieke risico’s op de prijs van maïs en koffie en in het effect van olie- en emissiegerelateerde regelgeving op de prijs van plastic verpakkingen.

Het startpunt is het meten van het fysieke risico, waarvoor we PwC’s Geospatial Climate Intelligence-tool gebruiken. Deze tool helpt bij het voorspellen van de frequentie en de ernst van klimaatgevaren op de teeltgebieden van het betreffende bedrijf. Aan de hand van deze voorspellingen beoordelen we de effecten op de grondstofprijzen aan de hand van IPCC-scenario’s. We beoordelen dit aan de hand van verschillende scenario’s: een scenario met een hoog Representative Concentration Pathway (4,3 ⁰C) en een scenario met een lage RCP (2,0 ⁰C).

Om de overgangsrisico’s te kwantificeren, onderzoeken we vervolgens de relatie tussen CO2-prijzen en kunststofprijzen met behulp van het NZE-scenario (Net-Zero Emissions by 2050) en STEPS (Stated Policy Scenario) van het Internationaal Energie Agentschap. Deze scenario’s maken duidelijk hoe de kunststofprijzen zich in de toekomst kunnen gedragen. Deze resultaten leiden uiteindelijk tot een analyse van mogelijke financiële gevolgen voor de belangrijkste inkoopmaterialen en grondstofprijzen per scenario. Deze inschatting is essentieel voor de langetermijnstrategie en toekomstbestendigheid van de organisatie.

Van overweging naar actie: zelfvertrouwen is een vereiste

Een effectieve inkoopstrategie, een gedegen onderzoek naar alternatieve materialen en een eerlijke doorberekening van kosten. Deze mogelijke overwegingen na een kwantitatieve klimaatrisicoanalyse zijn essentieel voor de bedrijfsstrategie en om het bedrijf een pad van veerkrachtige en toekomstbestendige groei te laten bewandelen.

De C-suite heeft tegenwoordig nieuwe vaardigheden nodig om het bedrijf toekomstbestendig te maken. Het kan spannend, confronterend en uitdagend zijn om de toekomst te schetsen aan de hand van klimaatscenario’s in de wetenschap dat het absoluut noodzakelijk is om op basis van deze scenario’s volgende stappen te zetten en beslissingen te nemen. De huidige tijdsgeest vraagt om zelfvertrouwen en leiderschap in het noodzakelijke traject naar duurzame vooruitgang. In een tijd van grote onzekerheden vormen juist die leiderschapsvaardigheden een stabiele factor.

Roel Drost, Director PwC Netherlands