Wil de farma-industrie het vertrouwen van de maatschappij herwinnen, dan zal zij maatschappelijk verantwoord ondernemen moeten zien als een kans voor innovatie en niet simpelweg als een vorm van risicomanagement. Dat stelt professor Lise Kingo woensdag 28 juni in haar inauguratierede als bijzonder hoogleraar Sustainability and Innovation in Health and Life Sciences-Based Companies bij de Faculteit der Geneeskunde en de Faculteit der Aard- en Levenswetenschappen van de Vrije Universiteit.

Kingo is topbestuurder bij het Deense farmabedrijf Novo Nordisk. In haar oratie Corporate responsibility as a driver of innovation in healthcare roept zij de farmaceutische industrie op in te spelen op maatschappelijke veranderingen en de kritiek uit de samenleving serieus te nemen. De toekomst van de sector staat op het spel.

Zo wordt de industrie een gebrek aan innovatie verweten. Een andere veelgehoorde klacht is dat zij de ogen sluit voor de echte behoeften in onze samenleving, en dan met name voor de noodzaak zich in te zetten voor ziektebestrijding in ontwikkelingslanden. Ook de hoge kosten zijn velen een doorn in het oog. En dan zijn er nog de bedrijfspraktijken die onder vuur liggen vanwege een gebrek aan transparantie en de stakeholders die een bewijs van ethisch gedrag eisen voor alle bedrijfsactiviteiten, van klinische trials en dierproeven tot marketing en sales.

Volgens Lise Kingo onderstreept deze situatie de noodzaak voor een nieuw en breder businessmodel voor de farmaceutische industrie. Het is hoog tijd, zo stelt ze, dat we met z’n allen gaan nadenken over hoe we de zorgsector willen inrichten. Voor een duurzame industrie is het nodig dat de farmaceutische bedrijven begrijpen welke rol en verantwoordelijkheid zij hebben in de maatschappij. Ook moeten zij stakeholders als patiëntenverenigingen, artsen, verzekeraars en non-gouvernementele organisaties (ngo’s) betrekken bij hun activiteiten en verder denken dan hun eigen kortetermijnbelangen.

Lise Kingo signaleert enkele tekenen van positieve veranderingen die kunnen bijdragen tot het herwinnen van het vertrouwen van de maatschappij en het ombuigen van de langetermijnvooruitzichten van de sector. Zo hebben tal van farmaceutische bedrijven maatschappelijk verantwoord ondernemen omarmd als bedrijfsprincipe en brengen zij geregeld verslag uit over hun vorderingen op dit gebied. Verscheidene grote farmabedrijven staan inmiddels genoteerd in de Dow Jones Sustainability Index.

Novo Nordisk voert de lijst van bedrijven in de zorgsector aan. Kingo was de drijvende kracht achter de strategische benadering van het bedrijf van maatschappelijk verantwoord ondernemen. In haar oratie analyseert ze hoe en waarom maatschappelijk verantwoord ondernemen zich kan ontwikkelen tot core business.

Een van de uitdagingen waarvoor de farma-industrie zich gesteld ziet en het belangrijkste focusgebied voor Novo Nordisk, is de noodzaak de zorg aan diabetespatiënten te verbeteren. Preventie, snelle diagnostiek en optimale behandeling bevorderen niet alleen de gezondheid van diabetespatiënten, maar moeten ook een keerpunt vormen in de steeds toenemende druk op gezondheidszorg en maatschappij die het gevolg is van de epidemische groei van deze ziekte.

Voorbeelden van Novo Nordisk’s werkwijze in Nederland en de langdurige samenwerking met de Vrije Universiteit laten zien hoe in de praktijk betere resultaten kunnen worden bereikt door succesvolle samenwerking en nieuwe modellen voor de verhouding met stakeholders. In het kader van Kingo’s leerstoel aan de Vrije Universiteit zal verder onderzoek worden gedaan naar de mogelijkheden tot innovatie in de zorgsector. Ook zal worden onderzocht hoe maatschappelijk verantwoord ondernemen de aanzet kan geven tot verandering in tal van bedrijfssectoren.