Milieuorganisaties eisen steeds vaker dat bedrijven producten en productiemethoden mens- en milieuvriendelijker maken. Voor de ‘bestookte’ bedrijven is het contact met deze milieuorganisaties vast onderdeel geworden van maatschappelijk verantwoord ondernemen. De interactie is voor veel bij het publiek bekende multinationals een must geworden, al is het maar om een reputatie veilig te stellen, zo stelt promovenda Mariëtte van Huijstee. Zij onderzocht de interactie tussen niet-gouvernementele organisaties (NGO’s) en bedrijven. Sommige contacten leiden tot partnerschappen, andere blijven vijandig.
Steeds meer partnerschappen
Het aantal bedrijven en organisaties dat deelneemt aan partnerschappen is de afgelopen tien jaar sterk toegenomen. Het Wereld Natuur Fonds (WNF) ontvangt bijvoorbeeld uitnodigingen voor overleg en samenwerking van een steeds verder uitdijende groep bedrijven. Rabobank heeft de routine om verschillende NGO’s proactief te betrekken bij de ontwikkeling van haar beleid om maatschappelijk verantwoord te ondernemen. De partnerschappen breiden zich bovendien steeds meer uit naar alle bedrijven die bij de productie van goederen en diensten betrokken zijn: van begin tot eind van de keten. Van Huijstee introduceert de term ‘private verantwoordelijkheidsarrangementen’ voor de steeds meer gestandaardiseerde samenwerking tussen bedrijven en gematigde NGO’s.
‘Radicalen’ houden belangrijke rol
Hoewel milieugroeperingen en bedrijven steeds vaker samenwerken, is het hoogst onwaarschijnlijk dat de meer radicale NGO’s zoals Milieudefensie ooit intensief betrokken zullen raken bij deze coöperatieve arrangementen met conventionele multinationals. Toch spelen deze radicalere, kritische NGO’s een belangrijke rol. Acties van de ‘radicalen’ zijn voor bedrijven in veel gevallen de reden om met de gematigde, op samenwerking georiënteerde NGO’s te participeren.
Overheid hoort er ook bij
Bedrijven die niet bekend zijn bij consumenten, zijn relatief ongevoelig voor acties van kritische groeperingen, en ontsnappen daarmee aan de druk om aan private verantwoordelijkheidsarrangementen deel te nemen. De onderzoekster benadrukt dat NGO’s en bedrijven de hulp van overheden nodig hebben om maatschappelijk verantwoord ondernemen breed in het bedrijfsleven te internaliseren.
Het promotieonderzoek ‘Bedrijven en NGO’s in interactie, een zoektocht naar maatschappelijk verantwoord ondernemen’ werd uitgevoerd aan de Universiteit Utrecht in het kader van het onderzoeksprogramma ‘Partnerships for sustainable development’ dat gefinancierd wordt door het NWO-programma Gamma-Onderzoek milieu, omgeving, natuur (GAMON).