Groente- en peulvruchtenfabrikant HAK haalt dit jaar inmiddels een kwart van haar behoefte aan grote kidneybonen van Nederlandse bodem, dat is een verdubbeling van het volume ten opzichte van vorige jaar. Na een aantal testjaren was 2018 het eerste echte oogstjaar. HAK wil de teelt en verwerking van lokaal geteelde kidneybonen de komende jaren stapsgewijs opschroeven.
Van oudsher komen exotische bonensoorten zoals kidneybonen uit Noord-Amerika. Het belangrijkste teeltgebied is Minnesota dat een landklimaat heeft met warme zomers en koude winters. Door de typisch Nederlandse klimatologische omstandigheden is de teelt van kidneybonen en andere exotische bonen hier lastiger. Traditiegetrouw gedijen de bekende bruine bonen en kapucijners het beste op Nederlandse bodem en wel in Zeeland. De Zeeuwse telers hebben veel kennis van en ervaring met lokale bonenteelt en dus loont hun vakmanschap. Volgens HAK kan de Hollandse kidneyboon zich meten met die uit Amerika, alleen is de oogstopbrengst per hectare wat minder.
HAK test op dit moment ook andere soorten exotische peulvruchten zoals kikkererwten en zwarte bonen in Zeeuws-Vlaanderen. Ondanks dat de definitieve resultaten van de testen die worden uitgevoerd wat betreft opbrengst en kwaliteit nog wisselend zijn, worden deze nog een aantal jaar gecontinueerd en bij succes verder opgeschaald.
“Wij halen op dit moment al minimaal 85% van onze groenten en peulvruchten van dichtbij, dat wil zeggen binnen een straal van 125 km van de fabriek in Giessen”, zegt Marko Wolthuis, fieldman en agrotechnoloog van HAK. “En ons streven is ook zoveel mogelijk van de exotische bonensoorten hier te telen. Dat we nu al binnen vijf jaar na aanvang van de eerste testen 25% van onze kidneybonen uit Nederland halen, sterkt ons in de gedachte dat we de door ons zo gewilde lokale teelt verder kunnen gaan opschalen. Maar voorzichtigheid is geboden, we blijven afhankelijk van moeder natuur.”
HAK zet al jaren fors in op het stimuleren van lokale teelt in Nederland en is daarvoor indien nodig bereid wat meer te betalen. “De grote kidneybonen die we nu in Zeeuws-Vlaanderen laten telen zijn dit jaar door slechte oogsten in Noord-Amerika toevallig niet duurder dan de kidneybonen die we daar vandaan halen. Maar die situatie is elk jaar anders. Mits de kwaliteit het toelaat zullen we altijd lokale teelt voorrang geven, ook al lijdt dat tot een wat hogere kostprijs”, aldus Wolthuis. Dit past helemaal in het Groene Normaal, het pleidooi dat HAK in juni landelijk publiceerde om naast meer plantaardig, ook meer lokaal te telen en te consumeren.
Volgens teler Tonny de Koeijer, lid van coöperatie CZAV, die inmiddels voor het vijfde jaar op rij kidneybonen teelt en daarin samenwerkt met HAK, is zijn oogst dit jaar goed voor een productie van enkele tientallen tonnen. “De start was dit jaar echter wel lastig. Door het uitblijven van regen in het voorjaar konden we namelijk pas in mei gaan zaaien. Alle gewassen, en dat geldt zeker ook voor de kidneybonen, hebben op z’n tijd voldoende water nodig. Vooral voldoende vocht tijdens de zaaiperiode is heel belangrijk. Als de zaadjes gekiemd zijn, hun kopjes boven de grond komen en er valt af en toe wat regen dan is er een basis voor een mooie teelt. Beregenen in Zeeland is lastig vanwege een gebrek aan voldoende zoet water. Maar als je zoals dit jaar in mei en juni dan eenmaal regen hebt gehad, dan komt het toch wel weer goed. Het ras kidneybonen dat we gebruiken heeft daarna niet meer zo veel last van de droogte, ook als die zoals nu langere tijd aanhoudt. En dat is overigens het mooie aan alle bonensoorten: ze hebben maar weinig water nodig”, aldus De Koeijer.
Geen vanzelfsprekendheid
Dat succes met de lokale teelt van exotische bonen niet makkelijk is, werd deze zomer eens te meer duidelijk bij het opstarten van de teelt van sojabonen, ook wel Edamame genoemd. Het koude en natte Nederland blijkt (nog) niet geschikt voor sojateelt (RTL Nieuws). De kidneybonenrassen die HAK gebruikt lijken zich echter redelijk tot goed te houden onder het wat veranderende Nederlandse klimaat en, in tegenstelling tot de sojabonen, nu wel van Nederlandse grond te kunnen komen.
De HAK kidneybonen van Nederlandse grond worden verwerkt in potten en stazakken.
Foto: “Voor het vijfde jaar op rij werkt teler Tonny de Koeijer (rechts op foto) samen met groentefabrikant HAK om kidneybonen van Nederlandse grond te krijgen. Na jaren van testen haalt de groentefabrikant uit Giessen inmiddels 25% van haar kidneybonen uit Zeeuws-Vlaanderen en niet meer uit Noord-Amerika.”