De hoge vertegenwoordiger (HV) van de EU voor buitenlandse zaken en veiligheidsbeleid, Catherine Ashton, en de EU-commissaris voor Handel, Karel De Gucht, hebben vandaag een geïntegreerde EU-aanpak voorgesteld die ervoor moet zorgen dat opbrengsten uit de handel in mineralen niet meer kunnen worden gebruikt om er gewapende conflicten mee te financieren.
Het pakket maatregelen zal het voor gewapende groepen in conflict- en risicogebieden moeilijker maken om hun activiteiten te financieren door het winnen en verhandelen van mineralen. Zo wil men eerst en vooral ervoor zorgen dat bedrijven die tin, tantaal, wolfraam en goud winnen, dat gemakkelijker op verantwoorde wijze kunnen doen. Een ander doel is het aanmoedigen van legitieme handelskanalen.
“Wij willen ons ervoor inzetten dat de internationale handel in mineralen niet langer conflicten aanwakkert of doet voortduren,” aldus HV/vicevoorzitter Catherine Ashton en de EU-commissaris voor Handel, Karel De Gucht. “Dit nieuwe initiatief inzake “conflictmineralen” zal ertoe bijdragen dat de handel ten dienste staat van vrede, gemeenschappen en welvaart in gebieden over de hele wereld die worden getroffen door gewapende conflicten. Het betreft een eerste en tijdige bijdrage van de EU ter ondersteuning van een consensus die is bereikt door het bedrijfsleven, maatschappelijke organisaties en regeringen in de OESO-landen, waarbij men gemeenschappen wil helpen profijt te halen uit hun natuurlijke hulpbronnen.”
De Commissie stelt een ontwerpverordening voor tot oprichting van een EU-systeem van zelfcertificering voor importeurs van tin, tantaal, wolfraam en goud die ervoor kiezen op een verantwoorde wijze in de Unie te importeren. Bij zelfcertificering moeten de EU-importeurs van de betrokken metalen en hun ertsen zorgvuldigheid of “due diligence” betrachten – dat wil zeggen dat zij moeten vermijden om schade in de betrokken gebieden te veroorzaken – door hun aan- en verkopen op te volgen en te beheren in overeenstemming met de vijf stappen van de zorgvuldigheidsrichtsnoeren van de OESO. Doel is op het voor deze mineralen meest doeltreffende niveau in de EU-toeleveringsketen op te treden en informatie over due diligence vlotter te verspreiden tot bij de eindgebruikers. Importeurs die zich inspannen voor schone toeleveringsketens bij legitieme handel met exploitanten in door conflicten getroffen landen krijgen door de verordening de gelegenheid om die inspanningen verder uit te bouwen.
De EU wil jaarlijks een lijst publiceren van Europese en mondiale “betrouwbare smelterijen en raffinaderijen” om zo te komen tot een grotere publieke verantwoordingsplicht voor smelterijen en raffinaderijen, meer transparantie in de toeleveringsketen en een gemakkelijker te realiseren verantwoorde winning van mineralen. De EU is met meer dan 400 importeurs van tin, tantaal, wolfraam en goud een van de grootste markten voor deze ertsen en metalen.
De voorgestelde verordening gaat vergezeld van een “mededeling”, waarin wordt beschreven hoe een algemene grootschalige aanpak van het buitenlands beleid ervoor kan zorgen dat de band tussen conflicten en de handel in mineralen uit de getroffen gebieden wordt doorbroken. In de mededeling wordt uiteengezet hoe de EU zich verder zal inzetten om de zorgvuldigheidsrichtsnoeren van de OESO te ondersteunen en welke acties en steunmaatregelen zij in dit verband op het vlak van buitenlands beleid zal ondernemen. Met de mededeling bevestigen de Commissie en de HV/vicevoorzitter de plaats van “conflictmineralen” op de agenda van het buitenlandse beleid van de EU. Zij maken hiermee ook duidelijk dat de EU concrete maatregelen zal nemen op nationaal en internationaal niveau — gaande van steun tot beleidsdialogen en diplomatieke contacten met de landen van de smelterijen. De mededeling ondersteunt de toezegging van de Commissie en de hoge vertegenwoordiger om een sterke en coherente Europese grondstoffendiplomatie te bevorderen, waarin de banden tussen veiligheid en ontwikkeling op een gecoördineerde en strategische manier worden aangepakt.
Met dit nieuwe initiatief worden ter ondersteuning van de verordening ook een aantal stimulansen geboden om zorgvuldigheid in de toeleveringsketen door EU-bedrijven aan te moedigen, zoals:
incentives in het kader van overheidsopdrachten voor bedrijven die producten verkopen zoals mobiele telefoons, printers en computers die tin, tantaal, wolfraam en goud bevatten;
financiële steun aan kmo’s om zorgvuldigheid te betrachten en aan de OESO voor capaciteitsopbouw en outreach-activiteiten;
zichtbare erkenning van de inspanningen van EU-bedrijven die op een verantwoorde manier winnen in conflictlanden of -gebieden;
beleidsdialogen en diplomatieke contacten met de regeringen van landen die betrokken zijn bij de winning, verwerking en consumptie, ter bevordering van een ruimere toepassing van zorgvuldigheid;
grondstoffendiplomatie, ook in de context van initiatieven voor zorgvuldigheid waarbij diverse belanghebbenden zijn betrokken;
ontwikkelingssamenwerking met de betrokken landen;
ondersteuning door de lidstaten van de EU, via hun eigen beleid en instrumenten.
Achtergrond
Het voorstel voor een verordening is gebaseerd op een openbare raadpleging, een effectbeoordeling en een uitgebreide consultatie van de OESO, het bedrijfsleven, het maatschappelijk middenveld en instellingen in de producerende landen.
Het komt tegemoet aan het verzoek van het Europees Parlement in 2010 dat de EU wetgeving zou opstellen naar het voorbeeld van de VS, waar bedrijven die “conflictmineralen” gebruiken de oorsprong daarvan moeten aangeven en zorgvuldigheid (due diligence) moeten betrachten.
De openbare raadpleging en de effectbeoordeling hebben de aandacht gevestigd op de moeilijke marktsituatie in het gebied van de Grote Meren. Dit heeft de Commissie ertoe gebracht een afwijkend, maar gericht en aanvullend model te ontwikkelen. De Commissie heeft haar voornemen om na te gaan op welke manier de toeleveringsketen transparanter kan worden gemaakt, ook aangekondigd in de gespecialiseerde publicatie “Grondstoffen en grondstoffenmarkten” en in haar mededeling “Handel, groei en ontwikkeling”.
Voor nadere informatie:
Veelgestelde vragen over verantwoorde winning van mineralen uit conflictgebieden
Link naar de ontwerpverordening
Link naar de gezamenlijke mededeling van de Europese Commissie en de hoge vertegenwoordiger