Wereldwijd stellen bedrijven ambitieuze milieu-, sociale en bestuursdoelstellingen (ESG) vast, maar slechts 6% voert op actieve wijze maatregelen uit om die doelstellingen te halen. De meeste bedrijven (53%) bevinden zich nog in een relatief vroeg stadium van ESG-transformatie en voeren basismaatregelen uit zoals het compenseren van koolstofemissies met CO2-certificaten. Dat zijn de bevindingen van de studie “ESG Empowered Value Chains 2025”, waarvoor PricewaterhouseCoopers (PwC) wereldwijd meer dan 900 executives heeft ondervraagd over de status quo van hun ESG-transformatie. De studie suggereert een algemeen gebrek aan urgentie om meer ingewikkelde en moeilijk meetbare inspanningen te ondernemen, zoals het herontwerpen van producten of het verbeteren van diversiteit en inclusie. Ondertussen maakt een kleine groep van volwassen ESG-Champions snel vorderingen om ESG-maatregelen in hun hele waardeketen op te nemen en zichzelf en hun leveranciers uiteindelijk duurzamer en concurrerender te maken.

Bedrijven onder toenemende druk

Bedrijven staan onder enorme druk. De gevolgen van COVID-19 en de oorlog in Oekraïne houden aan met verstoring van de toeleveringsketen, grondstoffentekorten en inflatie. Tegelijkertijd worden bedrijven door consumenten (inclusief werknemers), investeerders en toezichthouders steeds meer onder druk gezet om hun bedrijf om te vormen en te voldoen aan een groeiend aantal milieu- en sociale normen. 

“De ESG-transformatie kan in deze tijden overkomen als een extra last – de overgang is duur, veeleisend en complex”, zegt Hans-Jörg Kutschera, ESG Operations Lead bij Strategy&, het wereldwijde strategieadviesbureau van PwC. “Toch is het voor bedrijven van existentieel belang om de ecologische en sociale gevolgen van hun acties te kennen en hun activiteiten af te stemmen op ESG-normen. Dit geldt vooral voor bedrijven die op de kapitaalmarkt zijn georiënteerd.” Sommige beleidsmakers zien in het onderzoek ook de voordelen van een ESG-pioniersrol. Want net als bij digitalisering zijn de voordelen van de transformatie groter naarmate deze eerder plaatsvindt. “De pioniers konden snel leren van fouten en evolueren. Degenen die aarzelden, moeten nu veel investeren om hun achterstand in te halen. Het is beter om een ESG-Champion te zijn dan een volger”, zegt Kutschera.

ESG-kampioenen richten zich op snelheid, holisme en transparantie

De studie toont een belangrijke verschuiving in het denken over hoe het omvormen van activiteiten om te voldoen aan ESG-normen bedrijven uiteindelijk veerkrachtiger en concurrerender kan maken. Voor een kleine groep kampioenen (6%) betekent dit dat zij zwaar investeren en afzien van winst op korte termijn, om hun bedrijf op lange termijn duurzaam te maken. 

“ESG Champions hebben vergelijkbare kenmerken”, legt Stefan Schrauf, Operations leader bij PwC Duitsland, uit. “Ze zijn doorgaans groter met een omzet van meer dan 3 miljard euro. Ze zijn beter in het maken van plannen, het ondersteunen ervan met concrete maatregelen en het opvolgen ervan.” ESG Champions hebben gedetailleerde routekaarten voor de korte en lange termijn die het grootste deel van hun waardeketens bestrijken, evenals toezicht op mensenrechtenrisico’s, en robuuste, productspecifieke normen voor gebieden als bijvoorbeeld dierenwelzijn en de inkoop van grondstoffen. Meer dan 70% van hun producten en diensten zijn in overeenstemming met ESG-doelstellingen. Zij hebben ESG-doelstellingen en KPI’s gekoppeld aan bedrijfsdoelstellingen, en deze zijn opgesplitst in operationele functies en worden regelmatig gecontroleerd. 81% van de Champions zijn hun bedrijfsmodellen aanzienlijk aan het aanpassen, bijvoorbeeld door over te stappen op circulaire bedrijfsmodellen of door hun productportefeuilles aan te passen aan de ESG-doelstellingen. Ter vergelijking: slechts 15% van de andere bedrijven doet dit.

Champions zijn digitaal geavanceerder, met hogere niveaus van gegevenstransparantie en toegankelijkheid. 81% zegt dat hun ESG-gegevens volledig beschikbaar zijn en worden gebruikt voor de besluitvorming, vergeleken met slechts 13% van de andere bedrijven die hetzelfde zeggen. 

“Het lijkt erop dat ESG-Champions ook veerkrachtiger zijn wanneer ze geconfronteerd worden met ESG-uitdagingen”, zegt Schrauf. “Champions noemen gemiddeld 25% minder vaak uitdagingen die de implementatie tegenhouden, zoals kosten, toegang tot gegevens en onduidelijke zakelijke impact.” Volgens Stefan Schrauf lijken ze aanzienlijk minder last te hebben van kwesties die andere bedrijven grote zorgen baren, zoals onvoldoende steun van het topmanagement, een gebrek aan ESG-strategie en onduidelijke verantwoordelijkheden – slechts 13% van de Champions noemde deze uitdagingen tegenover ongeveer een kwart van de andere bedrijven. Voor Champions is hun grootste zorg onvoldoende toegang tot gegevens.

Geavanceerde digitalisering versnelt duurzame transformatie

De meeste bedrijven noemen problemen met onvoldoende IT, digitale oplossingen of toegang tot gegevens als belangrijke ESG-uitdagingen. Deze bevindingen zijn voorspelbaar aangezien de digitale capaciteiten van veel bedrijven nog in ontwikkeling zijn. Uit een andere recente studie van PwC blijkt dat 64% van de industriële productiebedrijven zich nog in een vroeg stadium van digitale transformatie bevindt. 

Uit de studie blijkt dat een hoge mate van digitalisering van vitaal belang is voor de uitvoering van ESG-maatregelen, met name wat betreft de gegevens die daarvoor nodig zijn. Deze gegevens moeten in het hele bedrijf betrouwbaar en gemakkelijk toegankelijk zijn om de effecten en activiteiten effectief te monitoren, te volgen en te controleren. In dit verband vertrouwen pioniers meestal op moderne IoT-oplossingen om milieu-KPI’s in realtime te meten en de ecologische voetafdruk van hele fabrieken en van afzonderlijke machines en producten te bepalen. Bovendien kunnen analyses helpen om het energieverbruik te voorspellen. Technologie is ook de sleutel tot ESG-gerichte samenwerking met leveranciers en klanten in de hele waardeketen en is essentieel om te voldoen aan de toenemende rapportage-eisen. Hiaten in de digitalisering leiden snel tot een concurrentienadeel.

Opkomende kloof tussen kampioenen en anderen

Uit het onderzoek blijkt dat er een kloof aan het ontstaan is tussen bedrijven die snel handelen om ESG-normen breed toe te passen en bedrijven die dat niet doen. Terwijl sommigen snel handelen en ESG-normen op brede basis invoeren, blijven degenen die alleen het minimum overeenkomen ver achter. Als kampioenen zich richten op gebieden als geavanceerde tracking en samenwerking met leveranciers, verbeteren ze hun hele waardeketen, waardoor het moeilijker wordt om te concurreren met bedrijven die deze maatregelen niet hebben genomen. “Hoewel de ESG-transformatie het concurrentievermogen van bedrijven op korte termijn kan aantasten door stijgende kosten, wegen de voordelen op lange termijn zwaarder dan de nadelen”, zegt Dr. Hans-Jörg Kutschera. “Deze omvatten meer transparantie in toeleveringsketens, lagere energiekosten, lagere materiaalkosten, een innovatievoorsprong en, als gevolg daarvan, een grotere belangstelling van investeerders. Bedrijven die achterblijven, kunnen die achterstand binnenkort misschien niet meer inhalen.”