De Europese Raad en het Europees Parlement hebben vandaag een voorlopig akkoord bereikt over de richtlijn betreffende de zorgvuldigheid ten aanzien van het milieu en de mensenrechten (de CSDDD) in de Europese Unie en wereldwijd. De due diligence-richtlijn zal verplichtingen voor grote bedrijven bevatten met betrekking tot daadwerkelijke en potentiële negatieve effecten op mensenrechten en het milieu, met betrekking tot hun eigen activiteiten, die van hun dochterondernemingen en die van hun zakenpartners.

Verplichtingen voor bedrijven

De due diligence-richtlijn bevat regels over verplichtingen voor grote ondernemingen met betrekking tot feitelijke en potentiële negatieve effecten op het milieu en de mensenrechten voor hun activiteitenketen die de upstream-zakenpartners van de onderneming en gedeeltelijk de downstream-activiteiten, zoals distributie of recycling, omvat.

De richtlijn legt ook regels vast voor sancties en wettelijke aansprakelijkheid voor inbreuken op deze verplichtingen; ze verplicht bedrijven om een plan aan te nemen dat ervoor zorgt dat hun bedrijfsmodel en -strategie verenigbaar zijn met Parijs Akkoord over klimaatverandering.

Belangrijkste elementen van de overeenkomst

De voorlopige overeenkomst die vandaag is bereikt tussen de twee medewetgevers omkadert het toepassingsgebied van de richtlijn, verduidelijkt de aansprakelijkheid voor bedrijven die de richtlijn niet naleven, geeft een betere definitie van de verschillende sancties en vult de lijst van rechten en verboden aan die bedrijven moeten naleven.

Toepassingsgebied van de richtlijn

Het akkoord bepaalt het toepassingsgebied van de richtlijn op grote bedrijven met meer dan 500 werknemers en een wereldwijde netto-omzet van 150 miljoen euro. Voor niet-EU-bedrijven zal de richtlijn gelden als ze een netto-omzet van €300 miljoen in de EU hebben, 3 jaar na de inwerkingtreding van de richtlijn. De Commissie moet een lijst publiceren van niet-EU-bedrijven die onder het toepassingsgebied van de richtlijn vallen.

Financiële sector

Volgens de vandaag bereikte overeenkomst wordt de financiële sector tijdelijk uitgesloten van het toepassingsgebied van de richtlijn, maar er komt een herzieningsclausule voor een mogelijke toekomstige opname van deze sector op basis van een toereikende effectbeoordeling.

Klimaatverandering en wettelijke aansprakelijkheid

Het compromis dat vandaag is bereikt, versterkt de bepalingen met betrekking tot de verplichting voor grote bedrijven om een overgangsplan voor de beperking van de klimaatverandering aan te nemen en uit te voeren.

Klimaatverandering en wettelijke aansprakelijkheid

Het vandaag bereikte compromis versterkt de bepalingen in verband met de verplichting voor grote bedrijven om een overgangsplan voor de beperking van de klimaatverandering aan te nemen en uit te voeren.

Wat de burgerlijke aansprakelijkheid betreft, versterkt het akkoord de toegang tot de rechter voor de getroffen personen. Er wordt een periode van vijf jaar vastgesteld voor het instellen van vorderingen door degenen die getroffen zijn door negatieve effecten (met inbegrip van vakbonden of maatschappelijke organisaties). De overeenkomst beperkt ook de openbaarmaking van bewijsmateriaal, dwangmaatregelen en proceskosten voor eisers.

In laatste instantie zullen bedrijven die negatieve effecten op het milieu of de mensenrechten vaststellen bij sommige van hun zakenpartners, deze zakenrelaties moeten beëindigen als deze effecten niet kunnen worden voorkomen of beëindigd.

Boetes

Voor bedrijven die nalaten boetes te betalen die hen worden opgelegd in het geval van schending van de richtlijn, bevat de voorlopige overeenkomst verschillende verbodsmaatregelen en wordt rekening gehouden met de omzet van het bedrijf om geldboetes op te leggen (d.w.z. een minimum van maximaal 5% van de netto-omzet van het bedrijf). De overeenkomst bevat de verplichting voor bedrijven om een zinvolle verbintenis aan te gaan, inclusief een dialoog en overleg met de betrokken belanghebbenden, als een van de maatregelen van het due diligence-proces.

Overheidsopdrachten

De overeenkomst bepaalt dat naleving van de CSDDD kan worden aangemerkt als een criterium voor de gunning van overheidsopdrachten en concessies.

Definities

De voorlopige overeenkomst verduidelijkt de verplichtingen voor bedrijven die zijn beschreven in bijlage I, een lijst van specifieke rechten en verboden die een negatief effect hebben op de mensenrechten wanneer ze worden misbruikt of geschonden. De lijst verwijst naar internationale instrumenten die door alle lidstaten zijn geratificeerd en die voldoende duidelijke normen bevatten die door bedrijven kunnen worden nageleefd.

Het compromis voegt nieuwe elementen toe aan de verplichtingen en instrumenten in de bijlage met betrekking tot mensenrechten, met name voor kwetsbare groepen, en kernverdragen van de Internationale Arbeidsorganisatie (IAO), die door middel van gedelegeerde handelingen aan de lijst kunnen worden toegevoegd zodra ze door alle lidstaten zijn geratificeerd.

In het voorlopige akkoord worden in de bijlage ook verwijzingen opgenomen naar andere VN-verdragen, zoals het Internationaal Verdrag inzake burgerrechten en politieke rechten, het Internationaal Verdrag inzake economische, sociale en culturele rechten en het Verdrag inzake de rechten van het kind. Ook wordt in het compromis de aard van de milieueffecten die onder deze richtlijn vallen, verduidelijkt als elke meetbare aantasting van het milieu, zoals schadelijke bodemverandering, water- of luchtverontreiniging, schadelijke emissies of buitensporig waterverbruik of andere effecten op natuurlijke hulpbronnen.

Volgende stappen

Het voorlopige akkoord met het Europees Parlement moet nu door beide instellingen worden goedgekeurd en formeel worden aangenomen.