In 2050 moet de energievoorziening in Nederland bijna helemaal duurzaam en CO2-neutraal zijn, om zo klimaatverandering tegen te gaan. Om deze doelen te behalen verschijnen er steeds meer windmolens en zonnepanelen. Dit leidt tot verzet bij sommige omwonenden. Dat kan ook anders: burgers moeten meer inspraak krijgen in de nodige energietransitie en kunnen participeren in dit soort projecten. Dit is waar ‘We the Power’ van Patagonia over gaat. Vandaag lanceert het outdoor kledingmerk de documentaire en campagne met als doel aandacht te vragen voor de groeiende beweging van energie-initiatieven in lokaal eigendom en de voordelen die deze ontwikkeling met zich meebrengt. De film toont het potentieel van de duurzame energie in lokaal eigendom in Nederland en Europa en stimuleert over te stappen op een duurzame energiecoöperatie, erin te investeren of een eigen initiatief te starten.
Energie in lokaal eigendom is een systeem van energieopwekking waarbij coöperaties hun eigen duurzame energie opwekken en de economische winst delen met de lokale gemeenschap. Door het in handen te geven van coöperaties wordt de macht bij de grote energiebedrijven weggehaald, waardoor de transitie sneller kan plaatsvinden. Zelf duurzame energie opwekken is sociaal innoverend en levert economische voordelen op voor coöperaties. Dit leidt tot lokale werkgelegenheid, lagere energierekeningen, een beter milieu en een sterke sociale maatschappij.
Nederlandse doelstelling: 50% in lokaal eigendom
Of het realistisch is dat Nederland in 2050 bijna helemaal C02-neutraal en duurzaam moet zijn? Marjan Minnesma, directeur van stichting Urgenda, komt aan het woord in de documentaire en benadrukt dat de transitie naar een duurzame energievoorziening zelfs sneller kan dan we denken: “Door te streven naar meer lokale energieprojecten nemen we het heft in eigen handen en vloeien de opbrengsten terug naar de gemeenschap. Het uitgangspunt van het stimuleren van lokale energieprojecten is het streven naar een betrouwbaar, sociaal en betaalbaar energiesysteem. Een systeem zonder gebruik te maken van fossiele brandstoffen en zonder CO2-uitstoot.” Ze vervolgt: “Nu moeten we het ook willen versnellen om meer duurzame energie samen op te gaan wekken, helemaal aangezien er een nieuw kabinet gevormd gaat worden.”
Nederland heeft als doelstelling dat in 2050 maar liefst 50% van de energieopwekking in handen van energiecoöperaties is. Momenteel telt ons land 623 energiecoöperaties, met bijna 100.000 leden of deelnemers aan projecten. Daarmee is Nederland voorloper op veel andere landen in Europa. Daarnaast is in het Klimaatakkoord van 2019 vastgelegd dat omwonenden meer moeten participeren bij de plannen voor de nodige energietransitie.
Siward Zomer, directeur van Energie Samen, de landelijke koepel van duurzame energie-initiatieven in Nederland, zegt hierover: ‘Voorbeelden van hoe participatie eruit kan zien zijn de windmolens van Weert Energie, Zuidenwind, Leudal Energie en Peel en Maas Energie. Dankzij de coöperatieve aanpak in Zuid-Limburg zijn er vrijwel geen bezwaren van de omgeving.” Hij vervolgt: “Niet alleen hebben we nu draagvlak nodig voor de huidige projecten, dit is nog maar het begin van de energietransitie. Met de bouw van lokale wind- en zonprojecten bouwen we ook een groot professioneel netwerk op van burgercoöperaties die met de winsten van deze projecten de rest van de energietransitie kunnen oppakken op lokaal niveau.”
We the Power
Momenteel zijn een miljoen Europeanen betrokken bij de groeiende beweging van lokale energie-initiatieven; als consument, lid, investeerder of oprichter. Tegen 2050 zouden meer dan 260 miljoen burgers met lokale initiatieven ongeveer 45 procent van de elektriciteit van Europa kunnen opwekken.
De 40 minuten durende documentaire en campagne We the Power vertellen de verhalen van pioniers op het gebied van energie in lokaal eigendom, zoals die van Dirk Vansintjan, oprichter en voorzitter van de Europese federatie voor energiecoöperaties REScoop. Overige leiders van de beweging zijn Sebastian Sladek, wiens ouders in de jaren 80 EWS Schönau startten als direct antwoord op de dreigende nucleaire gevaren na de Tsjernobyl-ramp. Agamemnon Otero OBE, oprichter en directeur van Repowering London en Energy Garden – die veerkracht en business buy-in aan de beweging toevoegt – komt ook aan het woord, net als Nuri Palmada, bestuurslid van de Spaanse energie-gemeenschap Som Energia.
De film is geregisseerd door David Garrett Byars, de bekroonde regisseur van de Patagonia-documentaire Public Trust, die sinds de lancering in september 2020 2,5 miljoen keer bekeken is.
Het duurzame outdoormerk dat bekend staat om haar milieuactivisme maakt al jarenlang films om aandacht te vragen voor het redden van de natuur. Patagonia steunt energiecoöperaties door rechtstreeks stroom te kopen van energieprojecten in Italië, Duitsland, Ierland en Frankrijk en investeert in de zonneprojecten en zonnepanelen van Ecostroom in Amsterdam.
Beth Thoren, Environmental Action & Initiatives Director, EMEA, Patagonia, zegt daarover: “Dit is een win-winsituatie, waarbij lokale opwekking van duurzame energie ervoor zorgt dat geld rechtstreeks bij de lokale gemeenschap terechtkomt en het versnelt een schonere en gezondere toekomst voor onze kinderen. Middels onze stem en onze steun aan grassroots organisaties in heel Europa en onze activiteiten als verantwoord bedrijf pleiten we bij Patagonia voor deze energierevolutie.”