Maandag 4 maart bereikten het Europees Parlement en de Europese Raad een voorlopig akkoord over herziene regels om verpakkingen te verminderen, hergebruiken en recyclen, de veiligheid te vergroten en de circulaire economie te stimuleren.

De nieuwe maatregelen hebben tot doel de in de EU gebruikte verpakkingen veiliger en duurzamer te maken door te eisen dat alle verpakkingen recyclebaar zijn, de aanwezigheid van schadelijke stoffen tot een minimum te beperken, onnodige verpakkingen te verminderen, het gebruik van gerecycleerde inhoud te stimuleren en de inzameling en recycling te verbeteren.

Minder verpakking en beperking van bepaalde verpakkingsformaten

De overeenkomst stelt doelen voor verpakkingsvermindering (5% in 2030, 10% in 2035 en 15% in 2040) en verplicht EU-landen om met name de hoeveelheid plastic verpakkingsafval te verminderen.

Volgens het akkoord zouden bepaalde plastic verpakkingen voor eenmalig gebruik, zoals verpakkingen voor onbewerkt vers fruit en verse groenten, verpakkingen voor voedingsmiddelen en dranken die worden gevuld en geconsumeerd in cafés en restaurants, individuele porties (voor bijvoorbeeld specerijen, sauzen, room, suiker), miniatuurverpakkingen voor toiletartikelen en krimpfolie voor koffers op luchthavens, vanaf 1 januari 2030 worden verboden.

Europarlementariërs zorgden ook voor een verbod op zeer lichte plastic draagtassen (onder 15 micron), tenzij vereist om hygiënische redenen of als primaire verpakking voor los voedsel om voedselverspilling te helpen voorkomen.

Verbod op het gebruik van “eeuwigdurende chemicaliën”

Om negatieve gezondheidseffecten te voorkomen, heeft het Parlement gezorgd voor de invoering van een verbod op het gebruik van zogenaamde “eeuwige chemicaliën” (per- en polyfluoralkylverbindingen of PFAS’s) in verpakkingen die met levensmiddelen in contact komen.

Hergebruik en navulopties voor consumenten aanmoedigen

De onderhandelaars zijn overeengekomen om tegen 2030 een specifiek streefcijfer vast te stellen voor herbruikbare verpakkingen voor alcoholische en niet-alcoholische dranken (met uitzondering van bv. melk, wijn, gearomatiseerde wijn, gedistilleerde dranken) (minstens 10%). Lidstaten kunnen onder bepaalde voorwaarden een vijfjarige afwijking van deze vereisten toestaan.

Einddistributeurs van dranken en meeneemmaaltijden in de horeca moeten consumenten de mogelijkheid bieden hun eigen verpakking mee te nemen. Ze moeten er ook naar streven om tegen 2030 10% van de producten in herbruikbare verpakkingen aan te bieden.

Daarnaast moeten de lidstaten, op verzoek van het Parlement, restaurants, kantines, bars, cafés en cateringdiensten stimuleren om kraanwater te serveren (waar beschikbaar, gratis of tegen een lage servicevergoeding) in een herbruikbaar of navulbaar formaat.

Recyclebare verpakkingen, betere afvalinzameling en recycling

De onderhandelaars zijn overeengekomen dat alle verpakkingen recyclebaar moeten zijn en aan strenge criteria moeten voldoen die via secundaire wetgeving moeten worden vastgesteld. Er zijn bepaalde uitzonderingen voorzien voor lichtgewicht hout, kurk, textiel, rubber, keramiek, porselein of was.

Andere overeengekomen maatregelen zijn:

  • minimumstreefcijfers voor gerecyclede inhoud voor alle plastic onderdelen van verpakkingen;
  • minimumstreefcijfers voor recycling naar gewicht van het geproduceerde verpakkingsafval en strengere eisen voor recycleerbaarheid;
  • 90% van de plastic en metalen drankverpakkingen voor eenmalig gebruik (tot drie liter) moeten apart worden ingezameld tegen 2029 (statiegeldsystemen).

Rapporteur Frédérique Ries (Renew, BE) zei: “Voor het eerst stelt de EU in een milieuwet doelen om het verpakkingsverbruik te verminderen, ongeacht het gebruikte materiaal. We roepen alle industriële sectoren, EU-landen en consumenten op om hun steentje bij te dragen aan de strijd tegen overtollige verpakkingen. Het verbod op voor altijd chemische stoffen in voedselverpakkingen is een grote overwinning voor de gezondheid van Europese consumenten. Het was ook essentieel dat milieuambities en industriële realiteit elkaar ontmoeten. De overeenkomst stimuleert innovatie en bevat vrijstellingen voor micro-ondernemingen.”