De logistieke sector is een onmisbare pijler van de Nederlandse economie, maar deze motor begint te haperen. Dag en nacht werken koelhuizen, distributiecentra en steeds meer elektrische voertuigen om alles bevoorraad te houden. Door maatschappelijk verantwoord ondernemen en steeds strengere regels investeren ondernemers volop in laadpleinen, zonnepanelen en batterijopslag. Maar de groeiende netcongestie remt de vooruitgang. Toch schuilt in deze problematiek een kans. Wie verder kijkt dan de beperking, ziet een nieuwe energie-economie ontstaan waarin de logistiek niet alleen energiegebruiker, maar een flexibele spil wordt, een virtuele batterij, die energie opneemt bij overvloed en terugschakelen wanneer het net onder druk staat. De sector zit daarmee op een goudmijn en heeft de sleutel tot een slimmer, duurzamer en betaalbaarder energiesysteem.
Druk op het systeem
De urgentie is hoog. Vanaf dit jaar gelden in veertien steden de eerste zero-emissiezones. Voor logistieke bedrijven is verduurzaming daarmee geen keuze meer, maar een harde voorwaarde om toegang te houden tot stadscentra. Tegelijkertijd kampen zo’n 20.000 bedrijven met wachttijden voor een zwaardere stroomaansluiting. Meer kabels en transformatoren zijn niet de enige oplossing, slimmer gebruik van wat er al is, wél.
Van verplichting naar verdienmodel
Het Nederlandse elektriciteitssysteem staat onder druk en heeft dringend behoefte aan flexibel vermogen. Er liggen plannen om de infrastructuur uit te breiden met 9.000 megawatt aan kostbare batterijen. Maar wat als een deel van die flexibiliteit al gewoon in de logistieke sector aanwezig is en ondernemers daar zelf financieel van kunnen profiteren?
Koel- en vrieshuizen kunnen hun belasting tijdelijk aanpassen zonder kwaliteitsverlies. Sorteer- en opslagsystemen kunnen piekverbruik spreiden. Elektrische vrachtwagens kunnen opladen bij stroomoverschotten en pauzeren tijdens piekuren. Door deze assets slim aan te sturen, functioneren ze als een virtuele batterij.
Slimmere inzet van bestaande assets
Steeds meer ondernemers investeren daarnaast in zonnepanelen en batterijen om hun trucks van stroom te voorzien. Toch zien velen deze installaties nog vooral als kostenpost, terwijl juist de slimme combinatie van laadinfrastructuur, zonne-installaties en energieopslag aanzienlijke besparingskansen biedt. Wanneer de aankomst- en vertrektijden van de voertuigen enigszins voorspelbaar zijn, liggen grote kostenbesparingen binnen handbereik. Zo kan vóór zonnige dagen ruimte worden gecreëerd om meer eigen stroom te benutten, of juist extra worden geladen bij lage prijzen. Op piekmomenten kan die stroom worden gebruikt of teruggeleverd, wat allemaal bij elkaar tot 35 à 50 euro per MWh aan besparingen oplevert.
Een goed voorbeeld is de nachtlogistiek van retailers die steden bevoorraden. Hun elektrische trucks moeten ’s nachts worden opgeladen, precies wanneer ook de koelhuizen op volle toeren draaien. Door batterijen slim in te zetten gedurende de dag, zullen de “brandstofkosten” aanzienlijk kunnen dalen.
Door energie slim te sturen en deel te nemen aan flexibiliteitsdiensten wordt verduurzaming niet langer een kostenpost, maar een strategische investering die het net ontlast én de bedrijfsvoering versterkt.
Natuurlijk moet er ook rekening worden gehouden met de logistieke processen, shifts en het feit dat energiebeheer en -handel geen core-business is. Die complexiteit schrikt veel ondernemers af, en dat is zonde want slim sturen versnelt de terugverdientijd, verlaagt de kosten en verbetert de rentabiliteit. Wat begon als een verplichte stap richting verduurzaming, kan zo uitgroeien tot een concurrentievoordeel.
Leren van de tuinbouw
De tuinbouwsector laat zien hoe dat kan. Tuinders hebben stuurboxen geïnstalleerd die warmtekrachtinstallaties en batterijen op een slimme manier inzetten om te telen, automatisch te handelen op de energiemarkten en het stroomsysteem te ondersteunen. Daardoor bleef de sector winstgevend in tijden van hoge energieprijzen. De logistieke sector beschikt over vergelijkbare schaal, middelen en urgentie, maar benut dat potentieel nog te weinig.
De goudmijn benutten
De grootste winst ligt in het denken in waarde in plaats van kosten. Batterijen, koelhuizen en laadsystemen zijn geen passieve verbruikers, maar actieve onderdelen van het energiesysteem. Door ze slim te koppelen, kan de logistiek bijdragen aan netstabiliteit, verduurzaming én winstgevendheid. De boodschap is helder: de assets staan er al. Het is tijd ze maximaal te benutten.
Wie zijn installaties slim inzet, wordt niet alleen efficiënter en duurzamer, maar versterkt ook zijn concurrentiepositie in een steeds strenger gereguleerde markt. De logistiek heeft de schaal, middelen en urgentie om het verschil te maken, nu is het aan ondernemers om die goudmijn eindelijk te benutten.
Marc Vergroesen, Country Manager Energy Pool Netherlands
