Nederlanders maken een kwart van alle vakantiereizen met het vliegtuig. Die reizen zorgen voor 74% van de totale CO2-uitstoot van alle vakanties. Vakantiereizen met de auto komen veel vaker voor (circa 65%), maar veroorzaken minder (19%) CO2-uitstoot. In totaal zorgen vakantiereizen en andere recreatieve verplaatsingen van Nederlanders jaarlijks voor een uitstoot van 12,6 megaton CO2. Ter vergelijking: bij woon-werkverplaatsingen wordt in dezelfde periode 6,8 megaton CO2 uitgestoten. Dit blijkt uit berekeningen van het Kennisinstituut voor Mobiliteitsbeleid (KiM).
Het relatief grote aandeel CO2-uitstoot door vliegreizen heeft te maken met de afstanden die worden afgelegd. Vakantievluchten gaan gemiddeld ongeveer 8 keer verder dan vakantieritten met de auto. Vluchten naar Amerika, het Verre Oosten en Oceanië zijn verantwoordelijk voor 37% van de CO2-uitstoot bij vakantiereizen, terwijl ze ‘slechts’ 5% van alle vakantiereizen uitmaken.
Veel minder CO2-uitstoot voor vakantiereizen dicht bij huis
Vakantiereizen naar landen die dicht bij Nederland liggen, zoals België, Luxemburg, Duitsland en Frankrijk, zorgen voor bijna 3 keer minder CO2-uitstoot dan vakantiereizen naar Zuid-Europese landen, terwijl ze bijna anderhalf keer zo vaak gemaakt worden. Vakanties in Nederland komen het meest frequent voor (44%). Maar de CO2-uitstoot bij deze reizen valt bijna in het niet bij reizen naar andere landen: ze produceren slechts 5% van de CO2-uitstoot van alle vakantiereizen.
Recreatieve reizen in Nederland voor de helft per fiets of lopend
Wanneer we inzoomen op recreatieve verplaatsingen in Nederland (zoals op visite gaan, winkelen of een bezoek aan een festival), blijkt minder dan de helft (44%) van deze verplaatsingen met de auto te worden gemaakt. Deze autoritten zijn verantwoordelijk voor 92% van de CO2-uitstoot bij binnenlandse recreatieve reizen. Bijna de helft (49%) van de binnenlandse recreatieve activiteiten veroorzaakt geen CO2-uitstoot tijdens de reis zelf omdat deze lopend of per fiets wordt gemaakt. Van alle typen recreatieve activiteiten in Nederland (zie figuur) veroorzaken bezoeken aan vrienden het grootste deel van de CO2-uitstoot (38%).
Bijdrage van verschillende types recreatieve verplaatsingen (in megaton CO2) aan de jaarlijkse CO2-uitstoot tijdens de reis van de inwoners van Nederland
Bronnen: CVO 2017/2018 en ODiN 2018/2019, STREAM-emissiefactoren; bewerking KiM. * bevat vakanties in eigen land.
CO2-uitstoot voor productie brandstof en andere (niet-CO2)-uitstoot
Naast de directe CO2-uitstoot tijdens de (recreatieve) verplaatsingen zijn er ook emissies die daarvóór al plaatsvinden, zoals die voor het winnen van de brandstof en het transport van brandstof naar het benzinestation. Als ook deze zogenoemde voorketen in rekening wordt gebracht, dan komt er nog eens 3,9 megaton CO2-uitstoot bij. CO2 is het bekendste broeikasgas dat verantwoordelijk is voor de klimaatopwarming. Tijdens het vliegen hebben condensstrepen en stikstofoxiden (NOx) echter nog sterkere klimaateffecten. Deze emissies lopen op tot 5,5 megaton aan zogenoemde CO2-equivalenten.
De berekeningen zijn gebaseerd op reisgegevens van vóór de COVID-pandemie (2017-2019). Of er structurele veranderingen zijn opgetreden in het recreatieve reisgedrag als gevolg van de COVID-pandemie kunnen we nog niet met zekerheid vaststellen.