Het rapport ‘Duurzame zonne-energie’ van Invest-NL en adviesbureau Roland Berger toont, ondanks een dominante Chinese aanwezigheid in de PV-maakindustrie, veelbelovende kansen voor Nederlandse en Europese producenten. Dit onderzoek diende als een belangrijke onderbouwing voor het recent toegekende Nationaal Groeifonds-programma aan het consortium SolarNL.

Tot 15 jaar geleden was Europa nog koploper in de ontwikkeling en productie van PV-componenten zoals zonnecellen en zonnepanelen. Inmiddels is China marktleider in de fotovoltaïsche (PV) zonneenergie waardeketen: tot 90% van alle zonnepanelen en componenten komen uit dit land. Zonneenergie is essentieel voor de energietransitie, en Europa wil hiervoor minder afhankelijk worden van China om tal van redenen waaronder strategische autonomie en daarnaast duurzaamheid (waaronder transport), mensenrechten en CO2e uitstoot.

Het rapport “Duurzame zonne-energie” dat is opgesteld in samenwerking met adviesbureau Roland Berger, belicht de urgentie en kansen voor een Europese PV-maakindustrie. Hoewel er een prijsverschil bestaat tussen de productiekosten in China en Europa, beschrijft het rapport de bijzonder goede kansen voor Europese en Nederlandse producenten met onder andere de volgende conclusies:

  1. De zonnepaneelindustrie biedt enorm economisch potentieel, met een marktomvang van 30-50 miljard euro in 2030 in de Europese Unie met een verwachte groei van 12-18% per jaar tot 2050
  2. Europa is sterk afhankelijk en niet in staat de eigen energietransitie te voorzien van PV. Een enkel land domineert nu de wereldwijde PV-industrie – 75% van de PV-modules en 85-97% van de halffabricaten (‘ingots’, ‘wafers’ en cellen) komt uit China
  3. De productiecapaciteit van zonne-energie moet in Europa de komende 6,5 jaar vervijfvoudigen tot 50 GW/piek in 2023 vanwege de Net Zero Industry Act (NZIA). De tot nu toe aangekondigde uitbreidingen t/m 2025 zijn echter beperkt tot 15-25 GW/piek. Het programma van SolarNL ambieert om t/m 2033 19 GW/piek op te zetten.
  4. De limiet aan de efficiëntie van de huidige dominante zonnecel technologie lijkt nu wel bereikt, er is veel ruimte voor verdere innovatie met hoogwaardige productieapparatuur andere materialen en technologie zoals HJT, perovskietcellen en tandems en innovatieve modules en geïntegreerde zonnecel gebaseerde producten zoals lichtgewicht modules en dakgeïntegreerde zonnecellen
  5. Onder invloed van schaalvoordelen en overheidssubsidies zien we prijzen bij Europese fabrikanten die 13-28% hoger zijn in vergelijking met hun Chinese tegenhangers. Echter zijn in de Verenigde Staten, door onder andere de Inflation Reduction Act en diverse regionale steunpakketten de productiekosten aanzienlijk afgenomen. Er is een daling van 38% gerealiseerd, van 31 cent per Wp naar 19,2 cent per Wp, wat de concurrentiepositie van Amerikaanse producenten aanzienlijk versterkt.
  6. Hoewel de kostprijs het belangrijkste koopcriterium blijft voor klanten, is een groeiende bereidheid om een premium te betalen (~10-30%) voor voordelen zoals dwangarbeid-vrije productie, lange-termijn leveringszekerheid, veiligheid en duurzamere productie
  7. Er is nog beperkt aandacht voor andere criteria dan prijs om PV-producten te onderscheiden en aan te sluiten bij de (veranderende) koopcriteria van klanten. Meetbare onderbouwing van onderscheidende voordelen en traceerbaarheid hiervan helpt de businesscase van Europese producenten

Het rapport is opgesteld als basis voor het programmavoorstel waarbij Het Nationaal Groeifonds op 1 juli jl. aan het consortium SolarNL een toekenning heeft gedaan voor de opbouw van de PV-industrie in Nederland, met een totale financiering van € 312 miljoen uit dit fonds, gedeeltelijk voorwaardelijk. Daarnaast krijgt Invest-NL ook € 100 miljoen uit het programma onder eigen beheer om als leningen te verstrekken. Deze ontwikkelingen bieden een stimulans voor de Nederlandse PV-industrie, nodigen uit tot private investeringen en bieden hoop voor een meer duurzame toekomst.