TotalEnergies is voor het eerst voor de rechter verschenen om zich te verantwoorden voor ‘misleidende’ uitingen over zijn klimaatverbintenissen. Deze historische rechtszaak, aangespannen door Friends of the Earth France, Greenpeace France en Notre Affaire à Tous, met de steun van ClientEarth, zou een beslissend keerpunt kunnen betekenen in de strijd tegen greenwashing door vervuilende bedrijven. De uitspraak vindt plaats op 23 oktober.

Dit is historisch: TotalEnergies is voor de rechter verschenen om zich te verantwoorden voor zijn greenwashing en de “klimaatstrategie” die het bij consumenten promoot, te rechtvaardigen. Dit is de allereerste keer dat een Franse rechtbank zich moet uitspreken over de oprechtheid van de klimaatverbintenissen van een fossiele-brandstofbedrijf.

In maart 2022 hebben we samen met Friends of the Earth France en Notre Affaire à Tous de Franse multinational voor de rechter gedaagd wegens misleidende marketingpraktijken. De reden: de reclamecampagnes die, met name door te pronken met zijn investeringen in hernieuwbare energie, de aandacht afleiden van zijn werkelijke activiteiten, gericht op olie en gas.

In 2021 veranderde Total zijn naam in TotalEnergies. Deze nieuwe identiteit stelt het bedrijf in staat zich te profileren als een belangrijke speler in de energietransitie, te investeren in de ontwikkeling van meerdere energiebronnen en te claimen te streven naar CO2-neutraliteit in 2050.

Wetenschappers zijn het er unaniem over eens: het bereiken van “netto nul” vereist een aanzienlijke vermindering van de uitstoot van broeikasgassen en daarom het stopzetten van nieuwe olie- of gasprojecten. Toch blijft TotalEnergies deze waarschuwingen negeren, zet het de ontwikkeling van nieuwe fossiele brandstofvelden voort en blijft het uiterst problematische projecten ontwikkelen, zoals in Oeganda, Mozambique en Suriname.

Want ja, TotalEnergies blijft een olie- en gasbedrijf, en is vastbesloten dat te blijven. Tegen 2024 zullen fossiele brandstoffen meer dan 97% van de totale energieproductie en bijna driekwart van de investeringen uitmaken. Het bedrijf is zelfs van plan de koolwaterstofproductie de komende jaren verder te verhogen.

Door zich in zijn reclame te richten op windturbines en zonnepanelen, leidt de multinational het publiek af van zijn vervuilende activiteiten. Dit is greenwashing, een marketingstrategie die een bedrijf gebruikt om zijn imago te ‘greenwashen’.

“Gas, een overgangsenergie.” Echt waar?

Een van de favoriete argumenten van TotalEnergies om zijn strategie te verdedigen is fossiel gas, gepresenteerd als een “overgangsenergie”. De multinational prijst gas voortdurend aan als een “minder vervuilende” en “minder broeikasgasuitstotende” optie dan andere fossiele brandstoffen. Dit verhaal, alomtegenwoordig in zijn reclame, misleidt consumenten over de werkelijke impact van deze energie gedurende de hele levenscyclus.

Gas is inderdaad een fossiele brandstof, net als steenkool en olie. Het is geenszins schoon of koolstofarm. Het genereert aanzienlijke broeikasgasemissies, met name door methaanlekken, waarvan het aardopwarmingspotentieel gemiddeld 84 keer groter is dan dat van CO₂.

Hoewel fossiel gas in de jaren negentig en 2000 nog als een overgangsenergiebron kon worden beschouwd, kan het tegenwoordig niet meer als zodanig worden beschouwd, aangezien er hernieuwbare, efficiënte en winstgevende alternatieven bestaan.
TotalEnergies gebruikt gas niet zomaar als een “overgangs”energiebron; integendeel, het streeft ernaar de exploitatie ervan massaal uit te breiden, met het risico dat we tientallen jaren afhankelijk blijven van fossiele brandstoffen.

Naast de rampzalige klimaateffecten heeft gaswinning nog andere ernstige gevolgen: aanzienlijke milieuschade, vernietiging van de biodiversiteit, mensenrechtenschendingen, bevolkingsverplaatsing, enzovoort.

Deze strategie is tevens een sociale en geopolitieke aberratie, omdat het ons afhankelijk maakt van een energiebron waarvan de prijs sterk fluctueert en onze energiesoevereiniteit ten opzichte van landen zoals het Rusland van Vladimir Poetin of de Verenigde Staten van Donald Trump in gevaar brengt.

Zal er binnenkort een einde komen aan deze greenwashing?

Door meedogenloos door te gaan met de ontwikkeling van fossiele brandstoffen, blijft TotalEnergies het klimaat verstoren en onze levensomstandigheden en toekomst in gevaar brengen. Hun groene retoriek, logowijzigingen en reclame zullen niets aan deze ramp veranderen. Evenmin zullen hun huidige investeringen in hernieuwbare energie dat doen, aangezien ze de productie van fossiele brandstoffen, die ondanks alle klimaatgerelateerde gezond verstand blijft toenemen, niet vervangen.

Geconfronteerd met een verergerende klimaatcrisis, grotendeels te wijten aan de activiteiten van deze dodelijke industrie, roepen we de rechtbanken op om consumenten te beschermen tegen desinformatie over het milieu. Daarom hebben we, samen met Milieudefensie en Notre Affaire à Tous, TotalEnergies voor de rechter gedaagd.

Het consumentenrecht is duidelijk: het vereist eerlijke en controleerbare communicatie, ook over klimaat- en milieuzaken. De hoorzitting op 5 juni zou een belangrijk precedent kunnen scheppen in Frankrijk en internationaal en een sterk signaal kunnen afgeven aan alle fossiele-brandstofbedrijven.

De rechter zal zich moeten uitspreken: mogen klimaatbeloftes nog steeds als marketinginstrument worden gebruikt, ook al verhullen ze industriële keuzes die onverenigbaar zijn met de beoogde doelstellingen? Het antwoord is beschikbaar op 23 oktober 2025.