Vandaag hebben de Europese Commissie en de nationale consumentenautoriteiten de resultaten bekendgemaakt van een screening van websites. Bij deze jaarlijkse bezemactie worden overtredingen van het EU-consumentenrecht op onlinemarkten geïdentificeerd. Dit jaar was de bezemactie met name gericht op ‘greenwashing’, de praktijk waarbij bedrijven beweren meer voor het milieu te doen dan in werkelijkheid het geval is. Bij de bezemactie zijn groene onlineclaims geanalyseerd voor producten uit verschillende bedrijfssectoren, zoals kleding, cosmetica en huishoudelijke apparatuur. De nationale autoriteiten voor consumentenbescherming hebben aanwijzingen dat 42 % van de claims overdreven, onjuist of bedrieglijk was en volgens de EU-regels mogelijk een oneerlijke handelspraktijk vormde. Groenwassen wint terrein, nu consumenten steeds vaker naar milieuvriendelijke producten op zoek zijn.

Commissaris voor Justitie Didier Reynders: “Steeds meer mensen kiezen voor een groene levensstijl en ik juich het toe dat bedrijven milieuvriendelijke producten of diensten willen aanbieden. Er zijn echter ook oneerlijke handelaren die schermen met vage, onjuiste of overdreven claims om de consument een rad voor ogen te draaien. Er is de Commissie alles aan gelegen om consumenten sterk te doen staan bij de groene transitie en om groenwassen te bestrijden. Het is niets voor niets een van de belangrijkste prioriteiten van de nieuwe consumentenagenda die vorig najaar is vastgesteld.”

Voornaamste bevindingen:

Na een algemenere screening hebben de Commissie en de consumentenautoriteiten 344 ogenschijnlijk twijfelachtige claims nader onderzocht. Daarbij stelden zij het volgende vast:

  • In meer dan de helft van de gevallen verstrekte de handelaar de consument niet voldoende informatie om de juistheid van de claim te kunnen beoordelen.
  • In 37% van de gevallen bevatte de claim vage en algemene begrippen als “bewust”, “milieuvriendelijk” en “duurzaam” om – zonder verdere onderbouwing – bij de consument de indruk te wekken dat een product geen negatieve gevolgen had voor het milieu.
  • Bovendien had de handelaar in 59% van de gevallen geen gemakkelijk toegankelijk bewijs toegevoegd om zijn claim te staven.

In hun algemene beoordelingen verklaarden de autoriteiten op basis van diverse factoren dat zij in 42% van de gevallen reden hadden om aan te nemen dat de claim onjuist of bedrieglijk zou kunnen zijn en derhalve mogelijk een oneerlijke handelspraktijk zou kunnen vormen in de zin van de richtlijn inzake oneerlijke handelspraktijken.

Volgende stappen

De nationale autoriteiten zullen contact opnemen met de betrokken bedrijven om de geconstateerde kwesties aan te kaarten en erop toe te zien dat deze zo nodig worden opgelost. De bevindingen van deze bezemactie zullen worden meegenomen in de effectbeoordeling voor een in de nieuwe consumentenagenda aangekondigd wetgevingsvoorstel dat beoogt consumenten in staat te stellen actief deel te nemen aan de groene transitie.

Chronologisch overzicht

Een bezemactie is een reeks controles waaraan meerdere websites tegelijk worden onderworpen om mogelijke overtredingen van het EU-consumentenrecht in een bepaalde sector vast te stellen. Dit jaar ging het om bedrijven die beweren milieuvriendelijke producten te verkopen.

De door de Europese Commissie gecoördineerde bezemacties worden jaarlijks uitgevoerd door de nationale handhavingsinstanties in de EU, die zich hebben verenigd in het samenwerkingsnetwerk voor consumentenbescherming.  De bezemactie van dit jaar werd niet alleen gecoördineerd met handhavingsinstanties voor consumentenbescherming in Europa, maar ook met soortgelijke instanties elders in de wereld, in het kader van het internationale netwerk voor consumentbescherming (ICPEN). Ook het ICPEN maakt vandaag zijn resultaten bekend, die vergelijkbare trends laten zien.

Het screenen van websites op groenwassen is een van de initiatieven van de Commissie om consumenten in staat te stellen duurzamere keuzen te maken. Ander initiatieven zijn de belofte inzake groene consumptie, waar commissaris Reynders op 25 januari 2021 het startsein voor heeft gegeven, en het wetgevingsvoorstel om consumenten in staat te stellen actief deel te nemen aan de groene transitie door middel van betere informatie over de duurzaamheid van producten en betere bescherming tegen praktijken als groenwassen en vroegtijdige veroudering. Verder volgt nog een wetgevingsvoorstel inzake de onderbouwing van groene claims op basis van methoden om de milieuvoetafdruk te bepalen.

In het kader van haar “van boer tot bord”-strategie zal de Commissie geharmoniseerde verplichte voedingswaarde-etikettering op de voorkant van de verpakking voorstellen om de consumenten in staat te stellen geïnformeerde, gezonde en duurzame voedingskeuzes te maken. Voor diverse huishoudelijke apparaten geeft het EU-energielabel al een duidelijke en eenvoudige indicatie van de energie-efficiëntie, waardoor consumenten gemakkelijker geld kunnen besparen op hun energierekening en de uitstoot van broeikasgassen in de EU wordt verminderd.

Volgens een recent marktmonitoringonderzoek van consumenten noemde 78% van de consumenten de vermoedelijke milieueffecten van huishoudelijke apparaten een zeer of vrij belangrijke factor bij het maken van hun keuze.