Om de energietransitie te bevorderen is er niet alleen meer duurzame energie nodig, er moet ook minder energie worden gebruikt. Om dit te stimuleren stelt de overheid steeds strengere eisen aan bedrijven en organisaties om energie te besparen. Een van de belangrijkste maatregelen is de energiebesparingsplicht. Maar wat houdt deze plicht precies in, en wie is verantwoordelijk? Ronald Remijn, manager energiemonitoring bij Veolia Nederland zet de feiten op een rij.
Wat is de energiebesparingsplicht?
De energiebesparingsplicht is een wettelijke verplichting voor bedrijven en instellingen met een bepaald energiegebruik om alle energiebesparende maatregelen te nemen die ze binnen vijf jaar kunnen terugverdienen. Organisaties moeten dus actief investeren in verduurzaming, zolang de maatregelen financieel aantrekkelijk zijn. Dit kan gaan om isolatie, efficiënte verlichting, zuinigere installaties of machines en het optimaliseren van productieprocessen.
De energiebesparingsplicht geldt voor bedrijven en instellingen met een milieubelastende activiteit en een jaarlijks energiegebruik vanaf 50.000 kWh elektriciteit of 25.000 m3 aardgas(equivalent). Om overzichtelijk te maken welke maatregelen snel zijn terug te verdienen en bedrijven dus verplicht zijn te nemen, heeft de overheid als onderdeel van de Omgevingswet een erkende maatregelenlijst (EML) opgesteld.
Welke bedrijven betreft het?
Deze verplichting geldt voor bijna alle bedrijven, mits je energiegebruik de drempel overstijgt. Neem een kantoorgebouw, dat gebruikt gemiddeld zo’n 60-75 kWh per vierkante meter per jaar. Met een vloeroppervlakte van 1.000 m² zit je dus al boven de norm. Een restaurant met een vloeroppervlakte 400 m² zit met een gemiddeld energiegebruik ook al snel boven de norm. Omdat het gemiddeld gasgebruik met zo’n 12-20 m³/m² per jaar vaak veel lager is, ligt de norm ook lager. Alsnog moet het gebouw veel groter in omvang zijn om de norm te halen, maar bijvoorbeeld een hotel van 1.200 m² zou die norm wel kunnen halen. We zien natuurlijk wel in onze energiemonitoring dat de energiegebruikscijfers per gebouw behoorlijk kunnen verschillen.
Wie is verantwoordelijk?
Er geldt een energiebesparingsplicht voor de activiteiten in een gebouw én voor het gebouw zelf. Het bedrijf dat de activiteiten uitvoert, bijvoorbeeld een hotel of autobedrijf, is verantwoordelijk voor de energiebesparingsplicht van hun activiteiten. Denk hierbij aan het aanschaffen van zuinigere apparatuur om de operatie zuiniger te maken. De eigenaar van het gebouw is verantwoordelijk voor de energiebesparingsplicht van het gebouw. Hieronder valt bijvoorbeeld betere isolatie. Een bedrijf dat zelf eigenaar is van het gebouw waar zij hun activiteiten uitvoeren is dus verantwoordelijk voor beide soorten energiebesparing.
Wat levert het op?
Bedrijven moeten voldoen aan de energiebesparingsplicht, dat staat vast. Maar wie deze stap serieus zet, doet veel meer dan alleen voldoen aan de regels. Het is een kans om actief bij te dragen aan een duurzamere toekomst en om te laten zien dat je als organisatie je verantwoordelijkheid neemt. Daarbij komt dat veel maatregelen verrassend eenvoudig te implementeren zijn én snel resultaat opleveren. Niet alleen voor het milieu, maar ook voor je energierekening.
Wat zijn de consequenties wanneer je niet voldoet?
Het lokale bevoegde gezag, meestal de gemeente, is verantwoordelijk voor het handhaven van de energiebesparingsplicht. De omgevingsdienst controleert of verplichte maatregelen daadwerkelijk zijn doorgevoerd. Als deze plicht niet wordt nageleefd volgt er veelal eerst een waarschuwing, maar als langere tijd of bij vakere inspecties nog steeds niet wordt voldaan aan de besparingsplicht, kan er ook een dwangsom of boete worden opgelegd. Bij eenvoudige energiebesparende maatregelen met een terugverdientijd van één tot twee jaar kan dit bijvoorbeeld gaan om een dwangsom van €750 per week. En dat is toch zonde als je je realiseert dat je ook de besparing op je energierekening al hebt laten liggen? Voor grotere bedrijven en gerenommeerde merken kan het ook reputatieschade betekenen als aan het licht komt dat het bedrijf niet voldoet aan de verplichte millieumaatregelen.
De energiebesparingsplicht is een essentiële stap in de energietransitie. Het zorgt voor efficiëntere bedrijfsvoering en verlaagt de druk op het volle stroomnet. Voor de energietransitie is het cruciaal dat elk bedrijf zijn verantwoordelijkheid neemt en een steentje bijdraagt, zeker als het gaat om laaghangend fruit als besparingsmaatregelen die binnen een paar jaar weer zijn terugverdiend. Het gaat niet alleen om het voldoen aan regels, maar vooral om het benutten van kansen: lagere energiekosten, minder CO2-uitstoot en een toekomstbestendige bedrijfsvoering.
