Nu de eerste CSRD-rapportages zijn ingediend, staan veel financiële instellingen voor een nieuwe uitdaging: hoe kan een eenmalige inspanning worden ingebed in een duurzaam, jaarlijks proces? Onderzoek van ACE + Company toont aan dat financiële instellingen worstelen met terugkerende knelpunten zoals dataproblemen, een verhoogde werkdruk en rechtsonzekerheid. Tegelijkertijd ontstaan er innovatieve oplossingen. “De basis staat. De volgende stap is een structurele, efficiënte rapportagecyclus, mogelijk ondersteund door GenAI”, aldus Rens Krediet, onderzoeker namens ACE + Company.
Dataproblemen en handmatig werk in de eerste CSRD-cyclus
De eerste CSRD-cyclus heeft talloze procedurele en inhoudelijke uitdagingen blootgelegd. Veel instellingen worstelen met ontbrekende of inconsistente ESG-data, vaak door een gebrek aan duidelijke datadefinities en -afstamming. Deze processen zijn grotendeels handmatig. De meeste datastromen moeten nog worden opgezet, mogelijk met wel 1200 datapunten. Dit vereist een aanzienlijke inspanning om te begrijpen wat elk datapunt betekent, waar de data vandaan komt en hoe het van punt A naar punt B beweegt. Deze handmatige verwerking heeft geleid tot zorgen over de datakwaliteit. Krediet legt uit: “Op GenAI gebaseerde oplossingen, zoals RegAI van ACE + Company, zouden in de toekomst echt een stap voorwaarts kunnen bieden.”
Op weg naar een professionele tweede cyclus
Voor de komende rapportagejaren is verdere professionalisering essentieel. Dit omvat data-automatisering, gecentraliseerde platforms voor data-invoer en duidelijk gedefinieerde RACI-structuren met traceerbare datastromen. Het onderzoek toont aan dat organisaties momenteel vertrouwen op overgangsstructuren. Ze beginnen met het experimenteren met innovatieve technologieën binnen tijdelijke teams en geselecteerde afdelingen. Deze gefaseerde aanpak helpt methoden te verfijnen voordat ze in de bredere organisatie worden geïntegreerd.
Organisaties investeren ook meer intern. Terwijl externe consultants een belangrijke rol speelden in de eerste cyclus, verschuift de focus nu naar interne medewerkers. Zoals een deelnemer aan het onderzoek opmerkte: “We internaliseren momenteel werk dat voorheen werd uitbesteed, zodat we op de lange termijn zelfvoorzienend kunnen worden.” Deze verschuiving helpt om CSRD te verankeren in de dagelijkse bedrijfsvoering van financiële instellingen.
CSRD verankeren in de organisatie
Naast het verankeren van de CSRD-rapportagecyclus werken organisaties ook aan de integratie van CSRD in hun bredere risico- en controlekaders. Dit draagt bij aan de continue voortgang en dagelijkse relevantie. Dit is echter een omvangrijke taak. De wetgeving moet worden vergeleken met een breed scala aan bestaand beleid om overlappingen, hiaten of duplicatie te identificeren. Ook hier ziet Krediet mogelijkheden voor GenAI. “Dankzij GenAI kan dit soort werk nu veel efficiënter en met kortere doorlooptijden worden uitgevoerd.”
Trage voortgang rondom CSRD
Medewerkers die verantwoordelijk zijn voor de rapportages, ervaren CSRD vaak als een last vanwege de extra werklast. Dit kan leiden tot weerstand binnen het CSRD-proces. Volgens het onderzoek neemt dit echter af naarmate de bekendheid toeneemt en de processen verbeteren.
Bovendien heeft de komst van de Omnibusrichtlijn ertoe geleid dat veel toekomstige verbeteringen zijn uitgesteld. Dit kan de investeringskosten op korte termijn verlagen, maar het vertraagt ook het leerproces dat nodig is om de efficiëntie voor de tweede cyclus te verbeteren. Een ander gevolg van deze onzekerheid is dat medewerkers en leidinggevenden minder prioriteit hebben gegeven aan het verbeteren van het proces. Zoals een deelnemer zei: “We proberen intern nog steeds het belang van maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO) te benadrukken.”
Externe druk
De wetgeving vereist dat duurzaamheidsrapporten worden beoordeeld met een beperkte mate van zekerheid als onderdeel van het jaarverslag. Deze vereiste heeft het bewustzijn binnen financiële teams vergroot. Een deelnemer merkte op: “Toen audit erbij betrokken raakte, kwamen er middelen beschikbaar.” De auditvereiste fungeert als hefboom om ervoor te zorgen dat maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO) op organisatieniveau serieus wordt genomen.
Instellingen reageren niet alleen op juridische druk, maar vergelijken zichzelf ook met branchegenoten. Het observeren van andere banken en het aansluiten bij marktinitiatieven spelen een belangrijke rol bij het vinden van manieren om hun eigen rapportageprocessen te verbeteren.
GenAI als katalysator
Hoewel de implementatie van CSRD niet puur een technische uitdaging is, toont het onderzoek aan dat generatieve AI het proces aanzienlijk kan versnellen en structureren. GenAI kan de implementatie ondersteunen van een ESG-datamodel dat is afgestemd op zowel interne als externe richtlijnen. Dit draagt bij aan consistente terminologie en definities. Het kan ook worden gebruikt om te controleren of data voldoet aan de vereiste criteria, waardoor tijdrovende handmatige validatie wordt vermeden. Een ander voordeel is de mogelijkheid om beleidsdocumenten en controlekaders te koppelen aan CSRD-vereisten, waardoor organisaties overlappingen, hiaten of duplicaten kunnen identificeren. GenAI kan ook worden gebruikt om wetswijzigingen, zoals de Omnibus, te monitoren en deze te vertalen naar rapportage-implicaties.
Door repetitieve en foutgevoelige taken te ondersteunen, versnelt GenAI niet alleen het rapportageproces, maar maakt het het ook schaalbaar en toekomstbestendig. ACE + Company loopt voorop in deze ontwikkeling met zijn RegAI-platform voor financiële instellingen. Deze AI-native oplossing helpt ACE-klanten om tot 90 procent van het handmatige werk te automatiseren dat gepaard gaat met de implementatie van nieuwe regelgeving zoals CSRD. Het biedt een directe oplossing voor een van de grootste uitdagingen waar gereguleerde instellingen mee te maken hebben: het uitvoeren van diepgaande effectbeoordelingen en het vertalen van complexe wetgeving naar hun normale bedrijfsvoering.
