Let’s close the loop’, adverteren grote modeketens met hun inzamelbakken voor oude kleding. Maar van deze groene beloftes van kledingwinkels blijkt in de praktijk weinig waar blijkt uit onderzoek van het AVROTROS-consumentenprogramma Radar. Slechts een klein deel van de ingezamelde kleding wordt daadwerkelijk gerecycled of krijgt een tweede leven in Nederland. De meerderheid belandt na duizenden kilometers in ontwikkelingslanden, met alle gevolgen van dien voor het milieu en de lokale economie. Europarlementariër Lara Wolters (GroenLinks-PvdA) stelt parlementaire vragen naar aanleiding van het Radar-onderzoek. De reportage is vanavond om 20.25 uur te zien in Radar bij AVROTROS op NPO 2.

Inzamelingsbakken

Kledingwinkels in Nederland zijn sinds kort zelf verantwoordelijk voor het inzamelen en recyclen van textiel. Dit is vastgelegd in het Besluit UPV Textiel. In veel kledingwinkels staan daarom bakken waar klanten hun oude kleding kunnen inleveren voor hergebruik of recycling.

In juni 2024 leverde Radar twaalf kledingstukken in bij vier grote modeketens: C&A, H&M, Primark en Zara. In deze kledingstukken zijn Air Tags verstopt, zodat Radar de volledige route van de kledingstukken kan volgen.

84.000 kilometer

Een jaar later hebben de 12 kledingstukken samen ruim 84.000 kilometer afgelegd. Dat is twee keer om de wereld. Slechts twee kledingstukken kwamen in Nederland in de kringloop terecht. Nog eens twee werden gerecycled. Eén kledingstuk raakte Radar kwijt.

Zeven kledingstukken, waarvan er zes zijn ingeleverd bij H&M en Primark, zijn naar ontwikkelingslanden verscheept. Wat er vervolgens met de kleding gebeurt, of het verkocht wordt of gedumpt in de natuur, daar hebben de kledingwinkels slecht zicht op. “Deze kleding dump in Afrika heeft enorme impact op het milieu”, vertelt Afrika-correspondent Joost Bastmeijer aan Radar: “Heel veel kleding wordt hier uiteindelijk niet verkocht omdat de kwaliteit slecht is. De kleding wordt dan verbrand of op een afvalberg gestort. Veel komt hier uiteindelijk in het milieu terecht en op sommige plekken zelfs op het strand.”

Importverbod

Meerdere Afrikaanse landen werken aan een importverbod voor tweedehands kleding, omdat dit naast het milieu ook de lokale economie verstoort. Één van die landen is Nigeria, waar ook een van de kledingstukken van de Primark is aangekomen. “Je ziet dat daar toch op de één of andere manier heel veel kleding alsnog het land binnenkomt. Bijvoorbeeld illegaal gesmokkeld over de grens”, aldus Bastmeijer.

Primark: ‘Dit is een serieuze kwestie’

Primark reageert schriftelijk op het onderzoek van Radar. “Dit is een serieuze kwestie die we direct samen met onze textiel-recyclingpartner Yellow Octopus onderzoeken. Dit onderzoek is momenteel nog gaande. Het spreekt voor zich dat we niet willen dat kleding, ingezameld via onze Primark-winkels, terecht komt op plekken waar dit niet zou moeten.”

“We zijn ons er nederig van bewust dat onze industrie nog steeds voor uitdagingen staat”, schrijft H&M in een reactie aan Radar. “We willen benadrukken dat het belangrijk is dat alleen gesorteerde kleding wordt verzonden naar plekken waar deze een tweede leven kunnen krijgen en alleen waar daadwerkelijk vraag is.”

Parlementaire vragen

Vanwege de conclusies in de Radar-reportage, stelt Europarlementariër Lara Wolters (GroenLinks-PvdA) parlementaire vragen hoe deze gang van zaken zich verhoudt tot de onlangs aangenomen Europese afval richtlijn. Ook wil ze weten in hoeverre de Europese Commissie dit ziet als greenwashing, en zo ja, welke maatregelen kunnen worden genomen richting de betrokken bedrijven. Wolters licht haar besluit tot parlementaire vragen vanavond toe aan tafel bij Antoinette Hertsenberg.