Niet alleen onze opdrachtgevers moeten in hun openbare aanbestedingen duurzaamheid een grotere rol laten spelen, ook de bouwsector moet hierin proactief zijn. Simpelweg afwachten tot duurzaamheid wordt beloond in een aanbesteding, is in mijn ogen veel te kort door de bocht.
In opdracht van Bouwend Nederland analyseert het Aanbestedingsinstituut jaarlijks in hoeverre duurzaamheid een rol speelt in openbare aanbestedingen. Uit de analyse van 2018 is gebleken dat bij 73,1 procent van de openbare aanbestedingen duurzaamheid geen enkele rol speelt. In slechts 26,9 procent werd gewerkt met duurzame gunningscriteria.
De cijfers liegen er niet om. Onze opdrachtgevers moeten écht aan de bak om dit tij te keren. Maar om Nederland in 2050 energieneutraal en circulair te krijgen, zijn grote veranderingen op het gebied van duurzaamheid broodnodig. Iets wat we alleen samen kunnen bewerkstelligen.
Natuurlijk is het belangrijk dat marktpartijen door opdrachtgevers worden uitgedaagd te innoveren op duurzaamheid, bijvoorbeeld door duurzame vereisten in een bestek vast te leggen en door duurzaamheidscriteria in aanbestedingen mee te laten wegen in de gunning van opdrachten.
Maar dat alleen is niet genoeg. Als bouwsector hebben wij hierin ook onze eigen verantwoordelijkheid. De markt wordt dan misschien onvoldoende beloond voor duurzame innovaties, om vervolgens met een vinger te wijzen naar opdrachtgevers vind ik te simpel. Kijk ook naar jezelf. Wat kunnen wij betekenen? Kunnen opdrachtgever en opdrachtnemer elkaar uitdagen? Ik denk het wel.
In de infrastructuur hebben wij het geluk dat onze opdrachtgevers veelal publieke, maatschappelijke organisaties zijn met duurzame ambities, net als wij. Dat biedt mooie kansen. Als de bouwsector reactief blijft afwachten tot opdrachtgevers over de brug komen, gebeurt er niets. Of in elk geval te weinig.
Als wij onze eigen rol hierin pakken, zelfs als de opdrachtgever er niet om vraagt, kunnen we bergen verzetten. Tony Chocolonely is ook geen duurzame chocolade gaan maken omdat de markt daarom vroeg. Natuurlijk is het bij openbare aanbestedingen lastiger, omdat ook aspecten als veiligheid en bereikbaarheid een rol spelen, maar het kan toch niet zo zijn dat we met z’n allen achterover gaan leunen?
Ik begrijp dat dit met name in RAW-bestekken lastig is, maar de kennis en kunde ligt bij ons. Wij moeten opdrachtgevers helpen en uitdagen in het meenemen van het duurzaamheidsaspect. Ik kan alleen bij Dura Vermeer al genoeg projecten aanwijzen die aantonen dat het wél kan.
Hoe je die eigen rol kunt pakken? Ga bijvoorbeeld eens in gesprek met een opdrachtgever na gunning. Of maak inzichtelijk wat de MKI-waarde van de uitvraag is en laat met alternatieven zien hoe het beter kan. Ga in op marktconsultaties en stel daar standaard de vraag of het duurzamer kan. Of zet gewoon ongevraagd eens een elektrische sjofel in.
Karlijn Mol, manager duurzaamheid Dura Vermeer