Diane Zandee MSc RC promoveert aan Nyenrode Business Universiteit. Zij doet onderzoek naar de financiële en accounting belemmeringen bij het vormgeven van de circulaire economie. Diane promoveert bij het Nyenrode Expertisecenter Entrepreneurship, Governance & Stewardship, maar is voor het programma aan de RC-opleiding verbonden aan het expertisecentrum Accounting, Auditing en Control. Salacia ging met haar in gesprek.

Wat heeft ervoor gezorgd dat zij het ‘duurzaamheidsvirus’ te pakken kreeg? Diane: “Ik kwam na mijn studie bedrijfskunde en een paar jaar in de consultancy terecht. Mijn werk toen bevond zich op het kruispunt van management en sturing binnen organisaties. Ik wilde mij daarna verder verdiepen in de strategische sturing van organisatie, wat sterke verbondenheid heeft met financiën en wilde daarin mijn kennis vergroten. Ik startte daarom mijn studie tot Register Controller in Rotterdam. Vrij snel na mijn studie werd ik ingelijfd bij Eneco, dat op dat moment bezig was met een ommezwaai richting de energietransitie. Duurzaamheid was daarin een centraal punt, ik hielp actief mee aan de vernieuwing. In totaal heb ik 10 jaar bij Eneco gezeten, waarvan ik de laatste 5 jaar verantwoordelijk was voor procurement. Mijn hoofdfocus lag op een strategische positionering van duurzame inkoop. Daarvoor heb ik cursussen gevolgd en echt de verdieping opgezocht. Er was voor mij geen weg terug, ik koos voor het duurzaamheidspad als echte missie.”

‘Een ingewikkelde businesscase’

Diane omschrijft dat gekozen pad als een ingewikkelde businesscase. “Voor mijn werk ging ik in gesprek met grote leveranciers van Eneco, om te kijken hoe we samen konden veranderen naar meer duurzame keuzes. Dat was pittig en soms keihard knokken, ik kwam erachter dat duurzame dingen doen niet altijd op één lijn zitten met het oude, lineaire denken. Je moet als bedrijf namelijk ook echt willen investeren in het maken van die omslag in je eigen bedrijfscultuur. Het vraagt overtuigingskracht, tijd en geduld om zoveel mogelijk neuzen dezelfde kant op te krijgen.”

Na 10 jaar Eneco besloot Diane om als zelfstandige verder te gaan. In die rol was zij betrokken bij onder andere een rol bij de NS en werkte zij ad interim bij Schiphol. Ondertussen bleef haar zoektocht naar organisaties waar duurzaamheid hoog op de agenda staat aan. “Mijn doel is om binnen een organisatie de verbinding tussen duurzaamheid en finance te maken”, legt zij uit. “Ik merkte dat de finance afdeling daar niet altijd logischerwijs mee bezig is. Soms staan finance en duurzaamheid zelfs op gespannen voet. Daarom is het goed dat mijn hart inmiddels duurzaam klopt, ik weet waar ik het voor doe.”

People, planet, profit

Na Eneco heeft Diane ook de opleiding Corporate Social Responsibility (CSR) gevolgd. Dat bracht haar een totaal ander netwerk. Zij schetst: “Een echt gezonde organisatie heeft een balans gevonden in eerlijk verdienen, eerlijk werken en mensen eerlijk behandelen. Duurzaamheid en winstgevendheid mag je wèl in één zin noemen.” Na haar werk bij grotere organisaties en een aantal social entrepreneurs had Diane nog steeds niet de antwoorden die zij zocht. Reden voor haar om zich te melden bij Nyenrode Business Universiteit, om een PhD te gaan doen (promotiedatum eind mei 2023). Daar onderzoekt zij elementen die bedrijven helpen bij het maken van de transitie naar de circulaire economie en de belemmeringen vanuit accountingperspectief in de huidige manier van werken. Denk dan aan elementen als circulariteit van grondstoffen, reductie van grondstoffen, reductie van CO2-uitstoot, recycling, re-use en nieuwe manieren van samenwerkingen binnen ketens en nieuwe businessmodellen. “Ik wil de BV Nederland duidelijk gaan maken dat duurzaam werken niet automatisch duurder werken betekent. Durf het grote plaatje te zien. Wie op duurzaamheid bespaart, ziet de rekening op andere vlakken gepresenteerd worden. Dat kan vandaag op een andere plek zijn, of in de toekomst, wanneer opvolgende generaties met de gevolgen geconfronteerd worden.”

Werken met Salacia’s ESG module in de opleiding

Vanaf september gaat op Nyenrode de studie Register Controller van start met 16 colleges over duurzaamheid. “Voor Nyenrode is dat echt een statement”, zegt Diane. “Duurzaamheid wordt één van de grootste vakken van deze opleiding. Met andere businessmodellen die worden uitgerold en nieuwe posities binnen waardeketens verandert ook het werk van controllers binnen organisaties. Door met Salacia samen te werken aan een ESG module binnen de opleiding, leren de cursisten hoe je een CO2-boekhouding inricht. In mei en juni vinden er al seminars plaats, deels online, deels offline, voor afgestudeerden controllers en accountants. Daarin wijzen we hen de weg in het opzetten en onderhouden van een CO2-boekhouding, leren we hen de noodzaak ervan en laten we hen zien welke nieuwe wet- en regelgeving er omtrent duurzaamheid is. Het mooie is dat deze cursisten al werken, ze kunnen de opgedane kennis meteen toepassen.”

Volgens Diane komt er meer bij kijken dan het cijfermatige aspect. “We willen, ondersteund door data, een gedragsverandering bewerkstelligen. Zorgen dat er -data driven- goede keuzes gemaakt worden. Mensen die hiermee aan de slag gaan, moeten weerbaar worden. Hoe ga je om met weerstand binnen je bedrijf? Hoe motiveer je mensen in je organisatie? Zo’n transitie doet vaak pijn, zoals zo vaak het geval is bij substantiële veranderingen. Daarom moet het einddoel helder zijn. Weet waar je naartoe werkt en waar je het voor doet. Omarm het grotere geheel.”