Gisteren, 1 februari, presenteerde de Europese Commissie een Green Deal Industrieel Plan om het concurrentievermogen van de Europese netto-nul-industrie te versterken en de snelle overgang naar klimaatneutraliteit te ondersteunen. Het plan moet een gunstiger klimaat scheppen voor de uitbreiding van de productiecapaciteit van de EU voor de netto-nul-technologieën en -producten die nodig zijn om de ambitieuze klimaatdoelstellingen van Europa te halen.

Het plan bouwt voort op eerdere initiatieven en vertrouwt op de sterke punten van de eengemaakte EU-markt, als aanvulling op de lopende inspanningen in het kader van de Europese Green Deal en REPowerEU. Het is gebaseerd op vier pijlers: een voorspelbaar en vereenvoudigd regelgevingskader, snellere toegang tot financiering, verbetering van vaardigheden en open handel voor veerkrachtige toeleveringsketens.

Ursula von der Leyen, voorzitter van de Europese Commissie, verklaarde: “We hebben een unieke kans om met snelheid, ambitie en doelgerichtheid de weg te wijzen om de industriële voorsprong van de EU in de snelgroeiende sector van de netto-nul-technologie veilig te stellen. Europa is vastbesloten het voortouw te nemen in de revolutie van schone technologie. Voor onze bedrijven en mensen betekent dit dat vaardigheden worden omgezet in kwaliteitsbanen en innovatie in massaproductie, dankzij een eenvoudiger en sneller kader. Een betere toegang tot financiering zal onze belangrijkste cleantechindustrieën in staat stellen snel op te schalen.”

Een voorspelbaar en vereenvoudigd regelgevingskader

De eerste pijler van het plan betreft een eenvoudiger regelgevingskader.

De Commissie zal een “Net-Zero Industry Act” voorstellen om doelstellingen vast te stellen voor industriële capaciteit zonder CO2-uitstoot en om een regelgevingskader tot stand te brengen dat geschikt is voor een snelle invoering daarvan, waarbij wordt gezorgd voor vereenvoudigde en versnelde vergunningverlening, Europese strategische projecten worden bevorderd en normen worden ontwikkeld om de opschaling van technologieën in de hele interne markt te ondersteunen.

Het kader zal worden aangevuld met de wet inzake kritieke grondstoffen, om te zorgen voor voldoende toegang tot de materialen, zoals zeldzame aardmetalen, die van vitaal belang zijn voor de productie van sleuteltechnologieën, en de hervorming van de opzet van de elektriciteitsmarkt, om de consumenten te laten profiteren van de lagere kosten van hernieuwbare energiebronnen.

Snellere toegang tot financiering

De tweede pijler van het plan zal investeringen en financiering voor de productie van schone technologie in Europa versnellen. Overheidsfinanciering kan, in combinatie met verdere vooruitgang op het gebied van de Europese kapitaalmarktenunie, de enorme hoeveelheden particuliere financiering ontsluiten die nodig zijn voor de groene transitie. In het kader van het mededingingsbeleid wil de Commissie een gelijk speelveld op de interne markt garanderen en het voor de lidstaten gemakkelijker maken om de nodige steun te verlenen om de groene transitie te versnellen. Daartoe zal de Commissie, om de steunverlening te versnellen en te vereenvoudigen, de lidstaten raadplegen over een gewijzigde tijdelijke kaderregeling inzake staatssteun Crisis- en Overgangskader en zal zij de algemene groepsvrijstellingsverordening herzien in het licht van de Green Deal, waarbij de aanmeldingsdrempels voor steun voor groene investeringen worden verhoogd. Dit zal onder meer bijdragen tot een verdere stroomlijning en vereenvoudiging van de goedkeuring van IPCEI-gerelateerde projecten.

De Commissie zal ook het gebruik van bestaande EU-fondsen voor de financiering van innovatie, productie en invoering van schone technologie vergemakkelijken. De Commissie onderzoekt ook mogelijkheden om op EU-niveau tot een grotere gemeenschappelijke financiering te komen ter ondersteuning van investeringen in de fabricage van net-nul-technologieën, op basis van een lopende beoordeling van de investeringsbehoeften. De Commissie zal op korte termijn met de lidstaten samenwerken, met de nadruk op REPowerEU, InvestEU en het Innovatiefonds, aan een overbruggingsoplossing om snelle en gerichte steun te verlenen. Voor de middellange termijn wil de Commissie een structureel antwoord geven op de investeringsbehoeften door in het kader van de herziening van het meerjarig financieel kader vóór de zomer van 2023 een Europees soevereiniteitsfonds voor te stellen.

Om de lidstaten te helpen toegang te krijgen tot de REPowerEU-fondsen, heeft de Commissie vandaag nieuwe richtsnoeren voor herstel- en veerkrachtplannen goedgekeurd, waarin het proces voor het wijzigen van bestaande plannen en de modaliteiten voor het opstellen van REPowerEU-hoofdstukken worden toegelicht.

Vaardigheden verbeteren

Aangezien 35 tot 40% van alle banen door de groene overgang kan worden getroffen, zal de ontwikkeling van de vaardigheden die nodig zijn voor goedbetaalde kwaliteitsbanen een prioriteit zijn voor het Europees Jaar van de vaardigheden, en de derde pijler van het plan zal daarop gericht zijn.

Om de vaardigheden te ontwikkelen voor een groene overgang waarbij de mens centraal staat, zal de Commissie voorstellen industrieacademies voor Nul-Nul op te richten om bijscholings- en omscholingsprogramma’s in strategische sectoren uit te voeren. Zij zal ook nagaan hoe een “Skills-first”-benadering, waarbij feitelijke vaardigheden worden erkend, kan worden gecombineerd met bestaande benaderingen op basis van kwalificaties, hoe de toegang van onderdanen van derde landen tot EU-arbeidsmarkten in prioritaire sectoren kan worden vergemakkelijkt, en hoe maatregelen kunnen worden genomen om publieke en private financiering voor de ontwikkeling van vaardigheden te bevorderen en op elkaar af te stemmen.

Open handel voor veerkrachtige toeleveringsketens

De vierde pijler zal gaan over wereldwijde samenwerking en handel ten dienste stellen van de groene overgang, volgens de beginselen van eerlijke concurrentie en open handel, voortbouwend op de afspraken met de partners van de EU en de werkzaamheden van de Wereldhandelsorganisatie. Daartoe zal de Commissie het EU-netwerk van vrijhandelsovereenkomsten en andere vormen van samenwerking met partners blijven ontwikkelen om de groene overgang te ondersteunen. Zij zal ook de oprichting onderzoeken van een Club van Kritieke Grondstoffen, om “consumenten” van grondstoffen en landen die rijk zijn aan grondstoffen samen te brengen om de mondiale voorzieningszekerheid te waarborgen door middel van een concurrerende en gediversifieerde industriële basis, en van Clean Tech/Net-Zero industriële partnerschappen.

De Commissie zal ook de interne markt beschermen tegen oneerlijke handel in de sector schone technologie en zal haar instrumenten gebruiken om ervoor te zorgen dat buitenlandse subsidies de concurrentie op de interne markt niet verstoren, ook niet in de sector schone technologie.