In de wereld van verpakkingsmaterialen staan plastic en karton vaak lijnrecht tegenover elkaar als het gaat om duurzaamheid. Het is een complexe kwestie waarbij zowel economische belangen als duurzaamheidsimpact een rol spelen. Om een eerlijk oordeel te vellen over welk materiaal het meest duurzaam is, moeten we alle aspecten zorgvuldig tegen elkaar afwegen. Maar in de praktijk wordt beleid nu vaak vooral bepaald door botsende economische belangen die invloed proberen uit te oefenen.
De Europese Commissie wil eind 2024 een nieuwe verpakkingsverordening (PPWR) laten ingaan. Het Europarlement wil deze verordening verder aanscherpen door meer hergebruik te verplichten. Dat gaat ten koste van kartonnen verpakkingen, die bijna altijd worden gerecycled tot nieuw product.
Het is echter lastig om een objectief oordeel te vellen over welk materiaal het meest duurzaam is, dat verschilt namelijk sterk per product. Het is daarom raadzaam dat men in Brussel, alvorens een definitief oordeel te vellen, een diepgaande analyse laat uitvoeren. Om een eerlijke vergelijking te maken tussen plastic en karton, moet worden gekeken naar de volledige levenscyclus van beide materialen per verschillende toepassing. Daarbij moeten verschillende factoren in acht worden genomen, zoals energiegebruik, waterverbruik, chemicaliën, productbescherming en transportafstanden.
Het is een complexe taak om al deze aspecten te kwantificeren en tegen elkaar af te wegen. Dit onderzoek zou moeten worden gebaseerd op de EU-taxonomie, waarin verschillende duurzaamheidsstandaarden zijn vastgesteld.
Plastic kratten, zoals die waar in supermarkten groenten en fruit worden gepresenteerd, kunnen zeer vaak worden hergebruikt. Maar daarvoor moeten ze wel worden vervoerd naar een locatie waar ze worden gereinigd met warm water en chemicaliën. Toch beweert de plasticindustrie dat dit opweegt tegen de vele malen waarop ze kunnen worden hergebruikt en het minimale verlies van de producten gedurende opslag en transport (voedselverspilling).
Daarentegen beweert de kartonindustrie dat kartonnen verpakkingen beter zijn voor circulariteit en duurzaamheid. Karton wordt voor het grote merendeel gerecycled. Onderzoek dat per productcategorie kan uitwijzen welk verpakkingsmateriaal het beste scoort op gebied van duurzaamheid, zou enorm helpen.
Daarnaast is het cruciaal dat er rekening wordt gehouden met de acceptatie van consumenten en andere belanghebbenden. Het is belangrijk om mensen mee te krijgen en te inspireren om duurzamere keuzes te maken. Als mensen niet willen meewerken aan maatregelen, zal de impact op het milieu beperkt blijven.
Laten we hopen dat de Europese Commissie dit onderwerp serieus neemt en een gedegen onderzoek uitvoert voordat ingrijpende beslissingen worden genomen met grote consequenties voor het milieu.
Steven van Dalen, Senior Manager Boer & Croon