Volgens een recent bericht van de Autoriteit Consument & Markt (ACM) slagen mensen er te vaak niet in door onjuiste duurzaamheidsclaims van bedrijven heen te prikken. Één van de meest gemaakte claims van bedrijven is dat ze 100% groene stroom gebruiken. Onlangs heb ik bij de Reclame Code Commissie (RCC) een klacht ingediend over Heineken, dat claimde gebruik te maken van 100% groene energie bij het brouwen en verpakken van bier voor de Nederlandse markt en daarmee 0 CO2-uitstoot te veroorzaken.
Ik ben niet de eerste die geklaagd heeft over “100% groene energie” claims. Het probleem dat de meeste klagers met deze claims hebben, is dat er effectief niet alleen gebruik wordt gemaakt van groene energie. De praktijk leert dat de meeste bedrijven slechts 50 tot 60% van de tijd kunnen draaien op hun gecontracteerde groene stroom. De claim van 100% groene stroom is alleen mogelijk omdat bedrijven niet hun verbruik hoeven laten af te hangen van de momenten dat er groene stroom beschikbaar is. Zo kan het gebeuren dat Heineken op papier in een windstille nacht met behulp van wind- en zonnestroom bier kan blijven brouwen. Dat de productie ook zonder groene energie doorgaat is fijn voor bierdrinkend Nederland, maar roept wel vragen op over Heinekens claim van “100% groen”.
De reden dat Heineken alsnog die claim kan maken heeft te maken met het systeem van groene energiecertificaten. Met die certificaten kun je grijze stroom “vergroenen”. In feite een administratieve handeling dus. De RCC volgt deze wetgeving en heeft bedrijven daarom altijd toegestaan hiermee te adverteren. Mijn klacht ging dan ook niet over de legitimiteit van dit systeem, maar over de vraag of de gemiddelde consument dat eigenlijk wel begrijpt. Zo niet, dan vindt er misleiding plaats.
Ik denk dat misleiding hier inderdaad op de loer ligt. De ACM geeft een voorbeeld dat consumenten zich er niet bewust genoeg van zijn dat een claim als “op de fiets bezorgd” betekent dat maar een stukje van de bezorging op de fiets gebeurt en niet alles. Volgens mij zijn consumenten zich er ook niet van bewust dat 100% groene energie gebruiken feitelijk betekent dat je voor een onbekend deel van je verbruik echt groene energie inkoopt en de rest van de tijd alleen certificaten. Vooral als het bedrijf in kwestie niet transparant is over de manier waarop en de mate waarin certificaten worden gebruikt.
De RCC heeft in augustus jl. uitspraak gedaan en stelde me in het gelijk wat betreft de claim van 0 CO2-uitstoot. Een dergelijke claim dient aantoonbaar juist te zijn en Heineken gaf al snel toe dat dat niet het geval was; ze hebben de claim al weggehaald voor er uitspraak was gedaan. Maar volgens de RCC is de claim 100% groene energie te gebruiken niet misleidend: de gemiddelde consument zou goed op de hoogte zijn over het gebruik van groene energiecertificaten en prima snappen wat 100% groene energie betekent. Toch blijft het bij mij knagen: lijkt 100% groene energie meer op “CO2-neutraal” of op “wij kopen genoeg certificaten van groene energieproducenten om op jaarbasis het totaalvolume van ons eigen energieverbruik te vergroenen”?