Investeer in energie-, recycling- en leidinginfrastructuur en innoveer in groenere productieprocessen en grensverleggende pilotinstallaties. De chemiesector in Vlaanderen, Nederland en Noordrijn-Westfalen – het kloppend hart van de West-Europese chemische industrie – moet hiermee de motor worden van de transitie naar een klimaatneutrale en circulaire economie. In een online-event over deze trilaterale strategie, met deelname van de drie ministers, werden op 9 september de prioriteiten geschetst.
Vlaanderen, Nederland en Noordrijn-Westfalen startten drie jaar geleden een trilaterale strategie voor de chemische industrie. In deze grensoverschrijdende samenwerking ontwikkelen overheid, industrie, de academische wereld en de brancheverenigingen essenscia, Koninklijke VNCI en VCI NRW een duurzame toekomstvisie voor de chemiesector. “Het doel is helder, en ik ondersteun het”, zei minister Wiebes van EZK. “Wij hebben in dit gezamenlijke cluster de kennis en de skills en de condities. Wij kunnen de volgende industriële revolutie initiëren.”
Tijdens het event, met 130 deelnemers, werd ingezoomd op de verrichtingen van de werkgroepen Infrastructuur, Energie en Feedstock en Innovatie. Op het gebied van infrastructuur is vooral van belang de verdere ontwikkeling van een grensoverschrijdend en modern pijpleidingennetwerk (voor LPG, propyleen, CO2 en waterstof), wat echter forse investeringen vergt en vaak stuit op complexe plannings- en goedkeuringsprocedures. De trilaterale strategie heeft al acht grote chemiebedrijven en de havens van Antwerpen en Rotterdam samengebracht op basis van een Letter of Intent over de toekomstige pijpleidinginfrastructuur in de regio. “De pijpleidingen worden een grote game changer”, zei Daniela Kampmann van BP. Ook hoog op de agenda staan investeringen in recyclinginfrastructuur en energienetwerken voor opslag en transport van koolstofarme energie.
Op het gebied van innovatie is de grote uitdaging om milieuvriendelijke technologieën uit te vinden en op te schalen om de industriële processen in een beperkte tijdspanne van enkele decennia radicaal te hervormen. Drie dingen zijn hiervoor essentieel: voldoende hoge innovatiebudgetten, financiële steun en publiek-private investeringen in risicovolle pilot- en demonstratie-installaties. Walter Vermeiren van Total wees op het grote belang van het project Cracker of the future, met een geplande demo in 2025 en in 2030 de eerste elektrische kraker. Bert Kip van Brightlands Chemelot Campus benadrukte de belangrijke rol van de grote bedrijven in de transitie. “Zij zullen het verschil maken.”
Herziening ETS-systeem
De trilaterale strategie bevat ook aanbevelingen voor het energiebeleid. Veelbelovende technologieën zoals het afvangen van CO2 voor opslag of hergebruik worden nog te veel tegengehouden door Europese regelgeving. “Wetgeving moet innovatie mogelijk maken”, zei Els Brouwers van essenscia. “ETS is nu niet geschikt voor CCU, en afgevangen CO2 zou als vermeden CO2 moeten worden gezien.” De huidige herziening van het ETS-systeem biedt hierin een kans. Daarnaast moet de beschikbaarheid van overvloedige, zekere en concurrerende koolstofarme energie centraal komen te staan.
“Met pijpleidingen moeten we niet alleen focussen op korte termijn maar ook op de lange termijn voor waterstof en CO2,” zei Wiebes tot slot, en benadrukte nogmaals het belang van en actieve rol van de industrie en de overheden. “Daarbij moet de snelheid met minstens één versnelling omhoog.” Greet van Eetvelde van Ineos vulde aan: “Maar we moeten het wel realistisch houden, stabiel, down to earth en stap voor stap. We moeten wel wereldwijd competitief blijven.”
Foto: VNCI