De zorg loopt achter in de verduurzaming terwijl overal in de maatschappij verduurzaming versnelling laat zien. Dit vraagt om ambitie en daadkracht. Alleen maar roepen dat het beter moet gaat ons niet helpen. Dus, samen de schouders eronder en aan de slag. Duurzaamheidsdoelen moeten daarom ook aan de inkooptafel besproken worden. Duurzame keuzes moeten uiteindelijk de meest logische keuze worden. Op het Congres Duurzame Zorg 2021, dat vandaag (7 oktober 2021) plaatsvindt, delen Menzis, VGZ en andere partners van de Green Deal hun ervaringen en kunnen zorgprofessionals inspiratie opdoen en leren van best practices.
De zorgsector in Nederland is verantwoordelijk voor maar liefst 7% van de CO2-uitstoot in Nederland. De sector heeft ook impact op andere milieuaspecten, zoals vervuiling van oppervlaktewater met medicijnresten en niet herbruikbaar afval. Meer dan 200 partijen uit de zorg, overheid en het bedrijfsleven hebben in de Green Deal Duurzame Zorg (GDDZ) afspraken vastgelegd om de zorg in Nederland duurzamer te maken. Inzet is het terugdringen van CO2-uitstoot, zuiniger gebruik van grondstoffen, minder medicijnresten in het water en een gezonde leefomgeving voor patiënt, cliënt en zorgmedewerkers. Zorgverzekeraars onderschrijven deze afspraken. We vinden het onze maatschappelijke verantwoordelijkheid om hierbij te helpen en hierop te sturen. We verduurzamen onze eigen bedrijfsvoering en zijn GDDZ-aanjager vanuit onze rol in het samen creëren van toekomstbestendige zorg.
Aan de inkooptafel
Verduurzaming is iets waar zorgverzekeraars en ook veel zorgaanbieders al mee aan de slag zijn. Het laaghangend fruit zit vooral bij het vastgoed: het warmte- en stroomverbruik van gebouwen. Maar zoals Brakema in haar oproep al stelt, valt er ook grote winst te behalen bij het van en naar zorgaanbieders reizen van patiënten en het medicijngebruik. Deze onderwerpen moeten ook terugkomen in de gesprekken die we voeren aan de inkooptafel.
Zo heeft Menzis recent een contract afgesloten met een nieuwe partner op het gebied van ziekenvervoer. Onderdeel van de afspraak is dat binnen vijf jaar 100% van de ritten voor de zorgverzekeraar volledig emissievrij zijn. Daarnaast zijn er afspraken over het verlagen van de CO2-uitstoot en compensatie voor de uitstoot die nog wel wordt gemaakt.
Maar ook op andere terreinen zijn er tal van goede voorbeelden van duurzaamheidsinitiatieven. Een thuiszorgorganisatie reduceerde haar CO2-uitstoot met 40% én verkortte tegelijkertijd de reistijd voor de zorgprofessional substantieel. Beter voor het milieu en voor de patiënt, omdat hier meer tijd voor was. En beter voor de vitaliteit van de zorgprofessional. ‘Simpelweg’ door de inzet van een speciaal aangepaste e-bike voor de zorgprofessionals. En een ziekenhuis keek kritisch naar het aantal en de omvang van porties, waardoor de voedselverspilling met 50% is verminderd en er 7.000 kg minder GFT-afval per jaar wordt geproduceerd. VGZ neemt deze bewezen goede voorbeelden onder de arm mee naar andere aanbieders om hen ook te enthousiasmeren. Dankzij een samenwerking tussen een ReMediZ en VGZ is er nu een speciale kluis waar kostbare medicijnen op de juiste temperatuur bewaard kunnen blijven. Hierdoor kunnen ze opnieuw gebruikt worden mocht een patiënt vroegtijdig met het medicijn stoppen. Voorheen werden ze door het toilet gespoeld. Hiermee komt eindelijk opvolging op klachten van veel patiënten die medicijnen ‘over hebben’ en die voorheen zomaar weggooiden of naar de apotheek terugbrachten waar ze vernietigd werden.
Samen met zorgaanbieders, farmaceuten en patiënten
Om de zorg te verduurzamen moet alle schakels in de keten anders gaan denken, handelen en samenwerken. Circulair werken en daarmee sturen op het voorkomen van onnodige milieubelasting moet vanzelfsprekend worden. Farmaceutische bedrijven die hun productieproces verduurzamen waardoor er minder van het milieu gevraagd wordt. Zorgaanbieders en zorgverleners die bij de inkoop en het voorschrijven van hulpmiddelen en medicijnen kijken naar de milieulast en onnodig gebruik voorkomen. Patiënten die ongebruikte medicijnen terugbrengen naar de apotheek. Verduurzaming is breed en in die breedte zijn er zoveel kansen. We zien een verzameling van grote en kleine stappen voor ons die we samen moeten zetten om echte impact te maken.
Aan de slag
Mooie voorbeelden en initiatieven, maar doen we als zorgverzekeraars nu alles wat we kunnen? Nee. Ook wij moeten harder gaan lopen. Zowel in onze eigen bedrijfsvoering als in het zorginkoopproces en op het vlak van circulariteit en CO2-neutraliteit. Als het gaat om duurzaam beleggen dan laat de VBDO benchmark zien dat er door zorgverzekeraars stappen zijn gezet. Maar er is ook nog veel te doen. Zo willen we onze krachten bundelen met andere institutionele beleggers als pensioenfondsen om meer druk te zetten op bijsturen van het beleid. Gaan we actiever gebruik maken van stemrecht tijdens aandeelhoudervergaderingen om het beleid van ondernemingen te beïnvloeden. En spreken we bedrijven in de beleggingsportefeuille die slecht scoren vaker aan op belangrijke maatschappelijke factoren als sociaal beleid, milieu of governance.
De eerstvolgende stap zetten we hiervoor vandaag op het Congres Duurzame Zorg 2021. Met zorgprofessionals, zorgorganisaties en overheden gaan we in gesprek. We willen breder kijken naar de rol van de zorgverzekeraar in de verduurzaming van de zorg. Hoe zien wij onze rol, kan dat beter, doelgerichter? En maken we samen met de branches concrete afspraken over duurzaamheidsdoelstellingen en spreken we elkaar aan op resultaat. De zorg is immers bij uitstek de sector die gezondheid van mensen vol in het vaandel heeft. Daar mag en kan een ambitieuze verduurzamingsagenda met echt commitment om die te halen niet bij ontbreken.