“Greenwashing is voorbij”, zei Bruno le Maire (Franse minister van economische zaken, financiën en industriële en digitale soevereiniteit) bij het finaal publiceren van de CSRD (Corporate Sustainability Reporting Directive) op 21 juni 2022. Met de CSRD zijn alle Europese consumenten beter geïnformeerd over de impact van ondernemingsactiviteiten op het gebied van duurzaamheid en mensenrechten. Bepaalde bedrijven, waaronder grote ondernemingen, moeten hierover gaan rapporteren. Dit betekent meer transparantie voor burgers, consumenten en investeerders. Het betekent ook een betere leesbaarheid en uniformiteit in de informatie van deze bedrijven, die hun maatschappelijke rol door de komst van de CSRD moeten oppakken. Doordat er met deze richtlijn meer en volgens vastgestelde kaders gerapporteerd wordt over duurzaamheid, helpt de CSRD ook bij het bestrijden van greenwashing.

Wat is Greenwashing?

Bij greenwashing doen bedrijven zich duurzamer voor dan dat ze zijn. Greenwashing is een complex en veelzijdig vraagstuk. Het kan voorkomen in verschillende stadia van de (financiële) waardeketen, zoals bij de verkoop of marketing van producten. Het kan zich ook op bedrijfsniveau voordoen wanneer een onderneming of een financiële instelling valse of ongefundeerde duurzaamheidsclaims doet over haar producten, activiteiten of beleid. Een recent voorbeeld is het onlangs uitgevoerde onderzoek bij een grote Duitse vermogensbeheerder omdat ze op grote schaal investeringen hebben gedaan die niet zo duurzaam bleken als beloofd.

De risico’s van Greenwashing

Greenwashing brengt diverse risico’s met zich mee voor de betrokken partijen en het algehele vertrouwen in duurzame investeringen. Het kan reputatie- en financiële risico’s opleveren. Denk bijvoorbeeld aan investeerders die de financiering terugtrekken of klanten die weglopen. Dit kan gevolgen hebben voor de financiële situatie van een onderneming. Ook kan greenwashing juridische en operationele risico’s voor de onderneming veroorzaken, zoals rechtszaken en het niet halen van klimaatdoelen.

Ook toezichthouders, zoals de Autoriteit Consument & Markt (ACM), pakken misleiding over duurzaamheid door bedrijven aan. Bedrijven moeten eerlijk zijn in hun uitlatingen over duurzaamheid en mogen alleen duidelijke, juiste en relevante duurzaamheidsclaims gebruiken. Zo zijn er (Nederlandse) bedrijven met ambitieuze klimaatclaims, zoals netto-nul uitstootbeloftes, die ze bij voorbaat niet waar kunnen maken.

Hoe de CSRD bijdraagt aan het tegengaan van Greenwashing

Het is moeilijk voor consumenten, aandeelhouders en beleidsmakers om te bepalen wanneer er echt klimaatleiderschap wordt getoond door een onderneming of wanneer er sprake is van Greenwashing. Daarom is er behoefte aan transparantie over de geloofwaardigheid van groene beloftes van ondernemingen om zo greenwashing te voorkomen.

De CSRD voorziet in deze behoefte. De roep om duidelijke en transparante rapportage onderstreept de noodzaak van een robuust en betaalbaar rapportagekader, met een kwalitatieve interne beheersing en bijbehorende effectieve controlepraktijken. Het zorgt ervoor dat de betrouwbaarheid van gegevens wordt gewaarborgd en helpt greenwashing voorkomen. Met de nieuwe concept Europese Sustainability Reporting Standards (ESRS) is dit kader in de maak. De CSRD en de ESRS zullen bijdragen aan het voorkomen van greenwashing. Ondanks deze kaders moet iedereen zich, net als bij fraude, bewust blijven van het risico van deze misleiding. Voorkomen is beter dan genezen. Of Greenwashing in de toekomst nooit meer voorkomt valt op dit moment nog niet te zeggen, maar de CSRD is in ieder geval een grote stap in het tegengaan hiervan.

Albert-Jan Knol, Senior Manager Audit & Assurance / ESG BDO Nederland