De maatschappelijke schade van de Nederlandse landbouw is jaarlijks miljarden groter dan de economische opbrengst van de sector. Dat blijkt uit een nieuwe maatschappelijke kosten-batenanalyse van Deloitte, uitgevoerd in opdracht van de Robin Food Coalition en de Transitiecoalitie Voedsel. Volgens het onderzoek The Hidden Bill: Reshaping Dutch Agriculture bedraagt de jaarlijkse toegevoegde waarde van de landbouw €13,3 miljard, terwijl de maatschappelijke kosten oplopen tot €18,6 miljard. Het verschil – een negatief saldo van €5,3 miljard per jaar – komt voort uit schade aan klimaat, natuur, waterkwaliteit en volksgezondheid die niet wordt verrekend in marktprijzen, maar terechtkomt bij de samenleving.
De grootste kostenposten zijn de uitstoot van broeikasgassen (€7,9 miljard), stikstof en ammoniak (€7,2 miljard) en het verlies aan biodiversiteit (€2,5 miljard).
Volgens landbouweconoom Krijn Poppe, een van de wetenschappelijke begeleiders van het rapport, onderstreepen deze cijfers de urgentie van verandering: “Ik ben wel verrast door de omvang van die maatschappelijke kosten,” zegt Poppe. “Toch is er conservatief gerekend, en dat moet ook wel bij zo’n studie. Het gaat om de gedegen indicatie die je wil laten zien. Deze cijfers geven aan dat de problematiek nijpend is.”
Duurzame landbouw
Toch laat de studie zien dat een andere inrichting van het landbouw- en voedselsysteem niet alleen duurzamer, maar ook financieel voordeliger kan zijn. Door in te zetten op duurzame (biologische) landbouwmethoden, slimme innovatie en een verschuiving naar plantaardige eiwitten, kan Nederland de maatschappelijke schade sterk terugdringen en zelfs ombuigen naar een positieve balans van ruim €5 miljard per jaar.
Volgens Titus Bekkering van de Robin Food Coalition maakt het rapport zichtbaar wat lange tijd buiten beeld bleef: “De landbouw lijkt economisch waarde toe te voegen, maar is in een bredere maatschappelijke context uit balans. We moeten nu inzetten op een landbouw met veel minder chemie, kunstmest en geïmporteerd veevoer, waarin bodemgezondheid en biodiversiteit centraal staan. Dat vraagt om samenwerking tussen marktspelers en overheid om het duurzame landbouwareaal structureel te vergroten en duurzame producten beter toegankelijk te maken”.
Over het onderzoek
The Hidden Bill: Reshaping Dutch Agriculture is uitgevoerd door Deloitte in opdracht van de Robin Food Coalition en de Transitiecoalitie Voedsel. De analyse kwantificeert voor het eerst de maatschappelijke kosten van het Nederlandse landbouw- en voedselsysteem en vergelijkt deze met alternatieve varianten om de sector te verduurzamen. De berekeningen zijn gebaseerd op beschikbare data, aannames van erkende norm- en kennisbronnen en opinies van geïnterviewde experts.
Meld je aan voor de wekelijkse nieuwsbrief Voeding & Landbouw om op de hoogte te blijven!
