Het Kennisinstituut Duurzaam Verpakken (KIDV) heeft op 8 juli 2016 het brancheverduurzamingsplan Farmacie en zelfzorggeneesmiddelen vastgesteld. Hierin staan maatregelen om de hoeveelheid verpakkingsmateriaal in deze branche in de komende jaren te verminderen en gebruikte materiaalsoorten te optimaliseren, om de milieubelasting door verpakkingen te verminderen. Het plan is opgesteld door de brancheorganisaties Biosimilars en generieke geneesmiddelindustrie Nederland (Bogin), Nefarma, vereniging innovatieve geneesmiddelen Nederland, de Fabrikanten en Importeurs van Zelfzorggeneesmiddelen (Neprofarm) en de Koninklijke Nederlandse Maatschappij ter bevordering van de Pharmacie (KNMP).

Deze brancheorganisaties vertegenwoordigen vrijwel de gehele farmaceutische keten, van producent tot verkoopkanaal. De branche gebruikt volgens cijfers van het Afvalfonds Verpakkingen (2013) jaarlijks ongeveer 36.000 ton verpakkingsmateriaal in Nederland. Het grootste gedeelte hiervan bestaat uit papier (54%), kunststof (29%) en glas (11%). Dit betreft 49% generieke en 27% innovatieve receptgeneesmiddelen, 24% zijn zelfzorggeneesmiddelen.

De farmaceutische industrie levert een breed scala aan producten, variërend van tabletten tot voor-gevulde injectiespuiten. Elke maatregel die gericht is op het optimaliseren van geneesmiddelenverpakkingen moet de veiligheid van patiënten niet in gevaar brengen, de kwaliteit van de geneesmiddelen blijven borgen en geen afbreuk doen aan het gezondheid bevorderende nut van de producten.

Hoogst haalbare doelen

Het opstellen van brancheverduurzamingsplannen voor verpakkingen is een afspraak die de rijksoverheid, het verpakkende bedrijfsleven en de Nederlandse gemeenten hebben gemaakt in de Raamovereenkomst Verpakkingen 2013-2022 en het daarbij behorende Addendum. In de plannen stellen de branches hoogst haalbare doelen, eerst tot 2018 en daarna tot 2022. In dit proces nemen koplopers binnen branches de achterblijvers mee in deze ontwikkeling. Dit versnelt het algehele verduurzamingsproces binnen de branches.

In het brancheverduurzamingsplan Farmacie en zelfzorggeneesmiddelen staan onder meer de volgende hoogst haalbare doelen

  • In 2018 zal minimaal 50% van de tabletten voor het Geneesmiddelen Distributie Systemen (GDS) in grote glazen potten (bulkverpakkingen) worden verpakt, in plaats van in (doordruk)blisterverpakkingen van kunststof en aluminium. Het gaat hier om tabletten die uit oogpunt van kwaliteit zowel in blister als in pot kunnen worden geleverd. Dit betekent een significante reductie van de hoeveelheid verpakkingsmateriaal per tablet.
  • Eind 2018 is het herverpakken en het leveren van deeldozen met minstens 50% verminderd en wordt minimaal 70% van de geneesmiddelen in optimale verpakkingen verpakt. Dit leidt tot een aanzienlijke vermindering van het gebruikte verpakkingsmateriaal in de keten.
  • Eind 2018 is de hoeveelheid gebruikte stickers met 50% verminderd. Dit gebeurt door waar mogelijk geen stickers te gebruiken op tertiaire verpakkingen, maar direct op folie en kartonnen dozen te printen. Als stickers wel noodzakelijk zijn, worden er alleen nog PE-stickers op folies gebruikt en papieren stickers op karton. Dit is belangrijk omdat het gebruik van kunststof stickers op kartonnen dozen, de recycling verstoort. Naast minder materiaalgebruik, draagt dit bij aan een betere recyclebaarheid van de verpakkingen.

Deze hoogst haalbare doelen hebben betrekking op de productie in Nederland voor de Nederlandse markt. De brancheorganisaties geven aan dat er ook zal worden gestuurd op toepassing door internationale producenten.

Onderzoeken

Verder zullen Bogin, Nefarma, Neprofarm en KNMP een aantal onderzoeken uitvoeren. Zo komt er een  onderzoek naar de mogelijkheden om PVC op termijn uit te faseren, met een focus op blisters en stickers. Ook wordt gekeken naar de mogelijkheden om PVC dat nu in verpakkingen wordt gebruikt, een kleur mee te geven. Hierdoor kan het na afdanking beter worden gesorteerd, zodat het niet onterecht in een recycleerbare kunststofstroom terecht komt.

Een ander onderzoek richt zich op het gebruik van 100% gerecycled karton voor secundaire en tertiaire verpakkingen. Als karton van nieuwe vezels noodzakelijk is, is het streven om gecertificeerd karton (FSC of gelijkwaardig) toe te passen. Hiermee wordt dus in kaart gebracht hoe de branche de hoeveelheid ‘virgin’ materiaal voor het produceren van verpakkingen kan verminderen en de duurzame herkomst van ‘virgin’ materialen in verpakkingen kan waarborgen.

Ten slotte brengt de branche ook in kaart hoe geneesmiddelen op een andere manier kunnen worden klaargezet voor consumenten. Tot nu toe gebeurt dat voornamelijk in papieren zakken: naar schatting door de KNMP geven Nederlandse apotheken per jaar honderd miljoen papieren zakken mee. In het onderzoek wordt nagegaan welke andere mogelijkheden er zijn, die ook de privacy van consumenten waarborgen.

Complexe en internationale context

Bij de toetsing en vaststelling van het brancheverduurzamingsplan ‘Farmacie en zelfzorggeneesmiddelen’ en de daaruit volgende aanbevelingen, is rekening gehouden met de complexe wereld van de farmacie. Daarin wordt gewerkt met een systeem van medicijnregistraties, binnen een internationale context.  De geneesmiddelensector is zwaar gereguleerd en producten en de verpakkingen moeten voldoen aan de eisen van nationale en internationale toezichthouders. Elke verpakking moet voldoen aan de geldende voorschriften, wat een onderdeel is van het registratiedossier. Verandering van de verpakking leidt tot een verplichte aanpassing van het registratiedossier.

Meer informatie

Klik hier voor het brancheverduurzamingsplan ‘Farmacie en zelfzorggeneesmiddelen’ van Bogin, Nefarma, Neprofarm en KNMP.

Klik hier voor het toetsingsdocument dat is opgesteld door de toetsingscommissie onder leiding van het KIDV.