De industrie en milieubeweging zijn eensgezind ontevreden over het huidige klimaatbeleid in Nederland. Daarover luidden zij vorige week de noodklok . Zonder stabiel en consistent beleid dreigt Nederland zijn maakindustrie te verliezen. Het is hoog tijd voor een fundamentele koerswijziging. Niet alleen het beleid moet veranderen, maar ook het narratief.
Verduurzaming wordt nog te vaak gezien als puur milieubeleid. In werkelijkheid is het veel meer dan dat: het is economische logica én geopolitieke noodzaak. Of je nu voor het milieu bent, voor het behoud van onze industrie, of voor Europese onafhankelijkheid: je komt steeds uit bij oplossingen zoals duurzame energie, een circulaire economie en minder afhankelijkheid van fossiele import.
De industrie staat daar niet haaks op. De doelstellingen van bedrijven sluiten op hoofdlijnen juist aan bij die van milieuorganisaties. Veel ondernemingen willen wel degelijk verduurzamen, maar stuiten op obstakels als netcongestie, trage vergunningverlening en gebrek aan langetermijnbeleid. Die impasse kost inmiddels banen en leidt tot sluiting van fabrieken.
Het verlies van bijvoorbeeld de Nederlandse staalindustrie is geen tijdelijke tegenslag, want zoiets bouw je niet zomaar weer op. Zonder een sterke basisindustrie kun je geen geloofwaardig defensiebeleid voeren. Voor wapens, voertuigen, kunstmest en zelfs energieopslag zijn staal, ammoniak en waterstof onmisbaar.
Een goede eerste stap is grootschalige inzet op windenergie op de Noordzee. Die is betaalbaar, vermindert onze afhankelijkheid van energie-import en biedt concrete kansen voor energie-intensieve industrie langs de kust. Maar dat vraagt wel om een strategische ruimtelijke aanpak: bedrijven moeten zich kunnen vestigen waar de stroom is, en niet andersom.
De urgentie is groot. Als we in Nederland nu niet handelen, raken we niet alleen banen kwijt, maar ook de controle over onze strategische grondslagen. Zonder basischemie kun je straks geen voedsel produceren, geen infrastructuur bouwen en geen defensiematerieel maken. Verduurzaming van de industrie met zelf opgewekte energie is dan ook geen politiek of ideologisch standpunt, maar een no regret-optie. Het is daarom tijd om afscheid te nemen van kortetermijndenken.
Tjeerd Jongsma, ISPT – Institute for Sustainable Process Technology
