Van een lineaire economie naar een circulaire economie. Dat is het doel van Nederland voor 2050. Kan de internationale trend Product-as-a-Service (PaaS) hier een steentje aan bijdragen? Sophie de Smet, Adviseur Circulair Inkopen bij PIANOo, bekijkt het verdienmodel Product-as-a-Service. Wat zijn de kansen en uitdagingen voor internationale ondernemers?

Wat is Product-as-a-Service?

Product-as-a-Service (PaaS) is een van de belangrijkste trends in internationaal zakendoen van 2022. PaaS is een verdienmodel dat wereldwijd steeds meer aan populariteit wint, bij consumenten én producenten. Het idee van Product-as-a-Service is dat een bedrijf zijn producten niet verkoopt, maar als dienst aanbiedt. Consumenten bezitten de producten dus niet, maar huren, leasen of gebruiken het tegen betaling.

Is PaaS een circulair verdienmodel?

Wanneer een bedrijf haar product als dienst aanbiedt, is het niet automatisch een circulaire dienst. Volgens Sophie de Smet, Adviseur Circulair Inkopen bij PIANOo, zijn er voorwaarden waaraan een PaaS-model moet voldoen om het als circulair verdienmodel te kunnen zien. PIANOo is onderdeel van RVO en helpt publieke organisaties met circulair inkopen.

De Smet: “Het belangrijkste is dat leveranciers verantwoordelijk blijven voor het product. Op die manier worden ze geprikkeld om het product zo te ontwerpen dat het langer meegaat en weinig onderhoud nodig heeft. Ten tweede is het van belang wat er met het product gebeurt aan het einde van de levensduur. Leveranciers moeten daar goed over nadenken, zodat het geen afval wordt.”

De meeste bedrijven zullen hun producten dus aan moeten passen. Daarbij is een circulaire strategie van belang. Wanneer de producten van hogere kwaliteit zijn, langer meegaan, beter te onderhouden zijn en de grondstoffen hergebruikt worden, spreken we van een circulair verdienmodel. De Smet: “Ik denk dat als we echt een circulaire economie van Nederland willen maken, dit soort verdienmodellen heel belangrijk zijn.”

Wat maakt PaaS een aantrekkelijk verdienmodel?

Voor leveranciers en producenten kan PaaS een aantrekkelijk verdienmodel zijn om verschillende redenen:

  1. Hoe langer het product meegaat, hoe meer de producent er op verdient.
  2. Door grondstoffen te recyclen, is de producent uiteindelijk goedkoper uit. De producent gebruikt de grondstoffen opnieuw voor iets wat weer geld oplevert.
  3. De producent en leverancier bouwen een goede reputatie op. Ze dragen een steentje bij aan de circulaire economie.

Volgens De Smet wordt Product-as-a-Service steeds populairder onder consumenten om verschillende redenen. De Smet: “Ten eerste het gebruikersgemak. De consument bezit het product niet. Als het stuk is, wordt het bijvoorbeeld gerepareerd. Je hebt er weinig omkijken naar. Nadeel hiervan is wel dat de consumenten wellicht wat minder voorzichtig met de producten omgaan.” De tweede reden is volgens De Smet dat consumenten het steeds belangrijker vinden om duurzame keuzes te maken. Ten derde is het in sommige gevallen goedkoper. Dit geldt met name voor het pay-per-use principe.

Wat zijn de uitdagingen rond het leveren van PaaS?

Een van de grootste uitdagingen van het PaaS-verdienmodel is het leveren van reparatie en onderhoud, naast het product zelf. Dit geldt vooral voor de internationale ondernemer. Die moet in het buitenland ook zorgen voor een goede serviceorganisatie. De Smet: “Een ondernemer moet zijn organisatie herstructureren. Het vraagt om een omslag van organisatiestructuur en verdienmodel.”

In de meeste gevallen is een herontwerp van het product nodig, zodat het langer meegaat en makkelijker te onderhouden is. Hiervoor is een investering nodig. RVO biedt verschillende subsidies en regelingen aan voor internationale ondernemers met circulaire bedrijfsplannen. Bijvoorbeeld de Partners for International Business (PIB) en de Starters International Business (SIB). Bekijk alle subsidies en regelingen gerelateerd aan circulair ondernemen.