In de Europese Unie wordt de laatste hand gelegd aan een uitgebreid pakket regelgeving dat een aardverschuiving in de externe verslaggeving van ondernemingen teweeg zal brengen. Naast de financiële jaarverslaggeving zal een groot deel van het bedrijfsleven in de nabije toekomst ook moeten rapporteren over – wat wordt genoemd – duurzaamheidsaspecten van de bedrijfsvoering. In zijn afscheidscollege op 8 september a.s. zal Prof. dr. Ruud G.A. Vergoossen, Hoogleraar International Financial Accounting, aangeven welke kansen en bedreigingen hij ziet ten aanzien van duurzaamheidsverslaggeving. Ook gaat hij in op de rol van de accountant.
Duurzaamheidsverslaggeving
De duurzaamheidsverslaggeving houdt onder meer in dat het ondernemingsbestuur moet aangeven hoe het eerlijk en integer zakendoen borgt, hoe de gezondheid en andere belangen van werknemers worden beschermd, hoe (mogelijke) schadelijke gevolgen van de bedrijfsprocessen voor het milieu worden voorkomen of gemitigeerd en – omgekeerd – hoe bijvoorbeeld milieuaspecten zoals klimaatverandering en teruglopende biodiversiteit, de performance en het toekomstperspectief van de onderneming (kunnen) beïnvloeden.
Ook moeten bestaande en mogelijke negatieve effecten die zich voordoen in de waardeketen van de onderneming worden beschreven, evenals de genomen maatregelen en de resultaten daarvan om die effecten te voorkomen, te verhelpen of te mitigeren. Die waardeketen omvat naast de bedrijfsactiviteiten van de onderneming zelf, ook de (bedrijfs-)activiteiten van de zakelijke relaties (zowel upstream als downstream) en de betrokken productie- en toeleveringsketens.
Doel bereiken
Het ultieme doel van duurzaamheidsverslaggeving is om ondernemingen aan te zetten en te motiveren hun bedrijfsactiviteiten zodanig in te richten dat deze bijdragen aan een betere, duurzame samenleving waarin rekening wordt gehouden met milieu, mens en maatschappij in brede zin. De vraag is echter of dat doel wordt bereikt door middel van de duurzaamheidsverslaggeving zoals die in de nabije toekomst zal worden vormgegeven. Anders gezegd: is duurzaamheidsverslaggeving een panacee – dat wil zeggen dé sleutel of dé oplossing – om te komen tot een duurzame samenleving of is het slechts een doekje voor het bloeden – dat wil zeggen een farce of een fopspeen – dat daaraan in het geheel geen bijdrage zal leveren?
Geen doekje voor het bloeden
Duurzaamheidsverslaggeving is geen panacee en het is ook geen doekje voor het bloeden. Duurzaamheidsverslaggeving kan bijdragen aan de totstandkoming van een duurzame samenleving, maar alleen als ondernemingen op een duidelijke en evenwichtige wijze rapporteren over relevante duurzaamheidsaspecten (environmental, social, governance; ESG) van de bedrijfsvoering. Greenwashing en window dressing moeten worden voorkomen, maar dat kan alleen met behulp van stringente, eenduidige, maar vooral ook praktisch toepasbare regelgeving en een accountantsberoep dat adequaat is toegerust om toe te zien op de naleving van die regelgeving. De regelgeving is nieuw en allesbehalve uitgekristalliseerd en voor het accountantsberoep dat de laatste tijd onder vuur ligt, valt er nog een wereld te winnen.
Het afscheidscollege van professor Vergoossen vindt plaats op 8 september a.s. om 16.00 uur, Minderbroedersberg 4-6, Maastricht en is ook te volgen via de livestream.