Plasticverpakkingen zijn een alledaags en onmisbaar onderdeel van ons leven. Maar daarnaast een grote bron van microplastics. De verpakkingen belanden namelijk vaak als afval in de natuur en dragen daarmee bij aan een groeiend afvalprobleem en aan milieuvervuiling. Hoe werkt de industrie aan maatregelen tegen microplastics door verpakkingen en welke maatregelen adviseert TNO? In deze table talk spreken we Roger Loop, directeur  van NRK Verpakkingen, de Nederlandse branchevereniging voor fabrikanten, over o.a. materiaalkeuzes die de industrie neemt tegen microplastics.

Zwerfafval grootste bron van microplastics bij verpakkingen

Er ligt zo’n 130 kiloton microplastics door verpakkingen in het Nederlandse milieu. Daarmee zijn verpakkingen één van de grootste bronnen van microplastics in Nederland.

Veel van de microplastics die door verpakkingen in het milieu terechtkomen, zijn het gevolg van het verkeerd weggooien. Dat wordt dus zwerfafval. Deze plastics in het milieu breken langzaam af in kleinere delen, minuscule deeltjes van kleiner zijn dan 5 millimeter, en vinden zo hun weg naar diverse ecosystemen.

Maatregelen microplastics bij verpakkingen

Er is dus nog veel winst te behalen op het gebied van microplastics bij verpakkingen. Wij deden onderzoek naar de grootste bronnen van microplastics en de maatregelen waarmee we tot 70% minder microplastics in 2050 kunnen realiseren.

Maatregelen voor minder microplastics door verpakkingen zijn o.a.:

  • Betere verpakkingsconcepten
  • Restrictie op Single-Use Plastics: plastics voor eenmalig gebruik
  • Bredere uitrol statiegeld
  • Opruimen zwerfafval in berm, park, bos
  • Het gebruik van materialen met een lagere MPI: score die aangeeft hoe groot de kans is dat type plastic microplastics vormt

De recente ingevoerde statiegeldmaatregel, waardoor er nu ook statiegeld zit op kleine flesjes en blikjes, hebben al geleid tot 70% minder kleine flesjes in het milieu. Maar we zijn er nog niet. De komende jaren moeten we met zijn allen aan de slag om zwerfafval (in Nederland én daarbuiten) te voorkomen en op te ruimen.

De maatregelen die in het interview met Roger Loop, worden voorgesteld zijn gelukkig niet alleen goed om microplastics te voorkomen, maar ook goed voor de circulariteit van deze productgroep.

Zo benoemt Roger de maatregel ‘design for recycling’: het ontwerpen van circulaire verpakkingen die meerdere keren kunnen worden hergebruikt.

Microplastics die vrijkomen bij recycling verpakkingen

Het recyclen van verpakkingen is een belangrijke stap in de richting van duurzame plastics, maar brengt ook nieuwe uitdagingen.

Tijdens het recyclingproces komen namelijk ook microplastics vrij, een onbedoeld bijproduct. Deze microplastics ontstaan doordat plasticverpakkingen worden fijngehakt en vervolgens gewassen, wat resulteert in kleine deeltjes die gemakkelijk kunnen ontsnappen in de lucht en het water.

Er is nog weinig bekend over de hoeveelheid microplastics die tijdens recycling vrijkomen en wat de industrie kan doen om dit te voorkomen of af te vangen. In het project LEmPlaR doen we hier momenteel samen met verschillende partners onderzoek naar.

Daarnaast kunnen er natuurlijk microplastics vrijkomen direct bij het gebruik van plasticverpakkingen. Hierover wordt veel onderzoek gedaan, maar is helaas ook nog weinig over bekend.