Driejarig project met onder meer MVO Nederland, ABN Amro, Landal Greenparks en Alliander krijgt inmiddels navolging in buitenland. Twintig grote Nederlandse bedrijven en twaalf overheidsinstanties kochten de afgelopen jaar voor circa driehonderd miljoen euro aan goederen circulair in. Dat is het belangrijkste resultaat van de Green Deal Circulair Inkopen (GDCI), een drie jaar durend project waarin inkoop wordt gebruikt om de circulaire economie aan te jagen. MVO Nederland is een van de initiatiefnemers van het project, waaraan ook bedrijven als ABN Amro, Landal Greenparks, Alliander en bouwbedrijf TBI deelnemen.

Nederland is koploper in West-Europa op het gebied van circulaire inkoop binnen private en publieke organisaties – in het buitenland vindt de Nederlandse werkwijze inmiddels navolging. De initiatiefnemers vertrokken al naar België, Frankrijk, Portugal en Finland om, na verzoeken uit die landen, te helpen daar soortgelijke initiatieven op te zetten. Daarmee is het doel van het project om te ontdekken hoe inkoop bijdraagt aan het versnellen van circulaire economie geslaagd.

Staatssecretaris Van Veldhoven, staatssecretaris van Infrastructuur en Waterstaat: “Een circulaire economie is ons geheime wapen tegen klimaatverandering. Het maken van spullen en ons voedsel veroorzaken samen bijna de helft van de wereldwijde uitstoot van CO2. Als we al onze spullen zouden recyclen en hergebruiken in nieuwe producten, van onze bureaustoelen tot oude bedrijfskleding, voorkomen we afval en dragen we bij aan het oplossen van klimaatproblemen. Deze Green Deal laat zien dat circulair inkopen werkt. Laten we samen zorgen dat we van circulair inkopen het nieuwe normaal maken voor alle overheden en bedrijven.”

De Rijksoverheid startte in 2013 GDCI samen met MVO Nederland, PIANOo – Expertisecentrum Aanbesteden, inkoopvereniging Nevi, organisatiebureau Kirkman Company en Circle Economy Amsterdam. Na de eerste ronde van drie jaar werd een inkoopwaarde van honderd miljoen euro behaald. De tweede ronde zorgde met driehonderd miljoen voor drie keer zoveel inkoopwaarde als in de eerste ronde. Deelnemende bedrijven en gemeentes als Rotterdam en Wageningen moesten minimaal twee circulaire inkooptrajecten starten, waarover ze hun ervaringen en leerpunten deelden met andere deelnemers.

Binnen het project zorgde netwerkbeheerder Alliander er bijvoorbeeld voor dat 81 procent van de gesloopte materialen uit het oude pand een herbestemming in het nieuwe kantoor kreeg. En groeide de gemeente Wageningen binnen overheidskringen uit tot pionier wat betreft circulaire inkoop. In Wageningen kwam een fietsbrug van deels geopolymeerbeton in plaats van gewoon beton, werd een circulaire sporthal aangelegd en kwamen er lockers op het gemeentehuis zonder achterkanten. Want die bleken onnodig.

“Die driehonderd miljoen euro is pas het begin. De kunst is nu om dit bedrag op te schalen en te vergroten door meer bedrijven te laten meedoen”, zegt Maria van der Heijden, directeur-bestuurder van MVO Nederland. “Ik denk dat wij het als Nederland op circulair gebied echt al goed doen. Europa is zeker geïnteresseerd in onze ervaringen dus die zullen we ook ruimschoots delen.”

Als groen inkopen de standaard zou worden in Nederland, zou daar volgens GDCI jaarlijks 7 miljard euro mee te verdienen zijn, terwijl het ruim 50.000 arbeidsplaatsen zou opleveren.

Lees ook de speciale online magazine over circulair inkopen met praktijkvoorbeelden met een voorwoord van staatssecretaris Stientje van Veldhoven:

“Voor u ligt het resultaat van de tweede Green Deal Circulair Inkopen. In deze Green Deal hebben bedrijven en overheden de handen ineengeslagen om met de inkoop bij te dragen aan een versnelling naar een circulaire economie. Het is goed om te zien dat er een sprong is gemaakt ten opzichte van de eerste Green Deal: van 100 miljoen naar tenminste 300 miljoen euro. Minstens zo belangrijk is dat de Green Deal heeft geleid tot betere samenwerking in een aantal sectoren en in product- en materiaalketens, of het nu gaat om bedrijfskleding of de inrichting van een sportcomplex. Het is cruciaal om over de grenzen van het eigen inkoopdomein heen te kijken, en ook bijvoorbeeld de grondstofleveranciers, ontwerpers, inzamelaars en recyclers te betrekken.

Zo’n brede aanpak is voor veel mensen nieuw, maar noodzakelijk. De wereldbevolking groeit naar 10 miljard mensen in 2050. Met een stijgende welvaart is dit alleen mogelijk als de economie meer circulair is. Anders hebben we drie aardbollen nodig. Bovendien is een circulaire economie ons geheime wapen tegen klimaatverandering; we halen ongeveer de helft van onze klimaatdoelen als we efficiënter met onze grondstoffen om gaan.

Daarom is circulair aanbesteden cruciaal. Bedrijven gaan investeren als er opdrachten in het vizier komen. Hoe grootschaliger deze opdrachten zijn, hoe beter dit is.

Met de Green Deal kijken we ook over de grenzen van ons eigen land. Al kort na de eerste Green Deal Circulair Inkopen heeft onze aanpak navolging gekregen in diverse andere landen. Die internationale navolging is belangrijk voor Nederland. We kunnen ons doel om in 2050 volledig circulair te zijn alleen bereiken als Europa en de wereld met ons mee doet.

Heel mooi dat steeds meer inkoopprofessionals en opdrachtgevers de circulaire principes omarmen. Jullie kennis en ambitie is hard nodig de komende jaren. We willen toe naar een grootschaliger inzet van circulair inkopen. Om dit te ondersteunen, worden capaciteit, kennis en investeringen onder andere ingezet in buyer groups die samen met het ministerie van BZK zijn opgezet. De kennis van acht jaar Green Deal circulair inkopen is een hele stevige basis om verder op te bouwen. Deze publicatie is daar een goed bewijs van! Laten we allemaal profiteren van die kennis en ervaringen en elkaar inspireren om grote stappen te zetten naar een circulaire toekomst. Ik wens iedereen veel leesplezier!”