Industrie en beleidsmakers profiteren onvoldoende van de beschikbare wetenschappelijke kennis om slimmer om te gaan met plastics. Als zij wetenschappers meer zouden betrekken dan kan wetenschappelijke kennis een grotere bijdrage leveren om plastics veilig én duurzaam te gebruiken. Dat blijkt uit een RIVM-studie naar de rol van wetenschappelijke kennis bij het oplossen van het plasticsprobleem. Het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) roept wetenschappers, bedrijven en beleidsmakers dan ook op om actiever kennis te delen en samen slimme oplossingen te ontwikkelen. Daarbij is haast geboden, omdat het plasticsprobleem elke dag groeit. Plastics zijn persistent en worden ook steeds meer gevonden in onze voeding en drinkwater. Ondanks wetenschappelijk bewijs over de schadelijkheid van plastics, stijgt de productie van schadelijke plastics nog steeds. 

Onbenut potentieel

Het RIVM onderzocht hoe wetenschappelijke kennis nu bijdraagt aan het verduurzamen en veiliger maken van plastics. De oplossing is daarbij niet alleen de reductie van plastics. Bij bepaalde toepassingen blijken plastics namelijk – wetenschappelijk gezien – het veiligste en duurzaamste materiaal. De opgave voor plastics is groter dan het tegengaan van vervuiling; het gaat ook om het veiliger maken en verduurzamen van de gehele keten van plastics. Om dit te kunnen bereiken moet meer aandacht gaan naar verbetering van risicobeoordelingsmethodieken van diverse soorten plastics en naar duurzaam-ontwerp strategieën, op kleine en op grote schaal. Het RIVM roept daarom op om de beschikbare wetenschappelijke kennis beter te benutten en doet een aantal voorstellen hoe de wetenschappelijke kennis een prominentere rol kan krijgen. Deze studie maakt deel uit van RIVM’s eigen strategisch onderzoeksprogramma.

Drie aanbevelingen om meer veilige en duurzame plastics te krijgen

Het RIVM heeft gekeken naar wetenschappelijke literatuur voor oplossingen van het plasticsprobleem. De drie belangrijkste aanbevelingen zijn:

  1. Maatschappelijke kosten van plastics standaard betrekken bij besluitvorming: niet alleen de risico’s van één stof of één productieproces beoordelen, maar voortaan ook de maatschappelijke kosten en baten voor mens en milieu meenemen van plastic materialen, waarbij wordt gekeken naar mens, milieu én kosten, ook wel ‘true pricing’ genoemd.
  2. Duurzaamheid en veiligheid van materialen standaard meenemen bij productontwerp: om toekomstige problemen na recycling te voorkomen, moet worden nagedacht over plastics in verschillende toepassingen voor meerdere levenscycli.
  3. Meedenken en meetbaar maken: wetenschappers denken actief mee hoe de maatschappelijke systeemveranderingen (veilige en duurzame plastics) gerealiseerd kunnen worden en de veranderingen inzichtelijk en meetbaar gemaakt.