Nederlandse bedrijven hebben last van macro-economische verstoringen: ruim de helft van de bedrijven ervaart negatieve invloed van gestegen kosten voor energie, driekwart kampt met krapte op de arbeidsmarkt, en bijna de helft met grondstoftekorten. De innovatie-inspanningen van bedrijven staan daardoor onder toenemende druk. Het aantal radicale innovaties laat al drie jaar lang een dalende lijn zien en bedrijven lijken zich met name te richten op kleinschalige verbeteringen van bestaande producten en diensten. Bovendien zijn leidinggevenden ook negatiever over de bedrijfsprestaties van hun organisatie dan een jaar geleden. Dit blijkt uit de Nederlandse Innovatie Monitor 2023 van het Amsterdam Centre for Business Innovation van de UvA, die vandaag wordt gepubliceerd. ‘De macro-economische verstoringen ondermijnen ook de klimaatambities van Nederlandse bedrijven’, aldus onderzoeksleider Henk Volberda. ‘Organisaties die veel last ervaren van hogere energieprijzen, zijn minder klimaatambitieus. Dit geldt ook voor organisaties die in toenemende mate last ondervinden van een tekort aan grondstoffen en materialen.’
Uitstel verduurzamingsplannen
Het aandeel klimaatambitieuze bedrijven – gedefinieerd als bedrijven die uiterlijk in 2030 een verwaarloosbare ecologische voetafdruk nastreven – is met bijna vier procentpunt afgenomen (zie onderstaande figuur). Het aandeel bedrijven dat deze ambitie heeft vóór 2050 steeg tegelijkertijd met ruim zes procentpunt. Mogelijk dat de macro-economische verstoringen waar veel bedrijven mee te maken hebben, leiden tot uitstel van hun verduurzamingsplannen. Tegelijkertijd is het aandeel bedrijven zonder klimaatambitie (bedrijven die niet streven naar een verwaarloosbare voetafdruk in deze eeuw) op het laagste niveau sinds de start van de metingen: met 21,1% van de bedrijven is dat drie procentpunten lager dan in de voorgaande twee jaar. Maar het merendeel van de vervuilende bedrijven zit helaas wel in deze laatste categorie.
Figuur: In welk jaar streeft uw organisatie ernaar om de ecologische voetafdruk gereduceerd te hebben tot een verwaarloosbare hoeveelheid?
Bron: De Nederlandse Innovatie Monitor 2023, bewerking door SEO Economisch Onderzoek (2023)
Digitale dreigingen
Bijna de helft van de bedrijven (44 procent) meent dat cybercriminaliteit en digitale spionage sterk groeiende dreigingen vormen in hun sector. Bijna een op de vijf bedrijven is naar eigen zeggen onvoldoende voorbereid. Ook blijkt dat de primaire bedrijfsprocessen bij een op de vijftien bedrijven al eens stil hebben gelegen als gevolg van een digitale dreiging.
Belangrijkste conclusies
In totaal zijn er acht hoofdconclusies in het onderzoeksrapport:
- Bedrijven hebben last van verhitting op de arbeids- en grondstoffenmarkt en gestegen energieprijzen;
- De innovatieprestaties van bedrijven staan daardoor onder druk;
- Investeringen in personeel zijn daarentegen fors toegenomen;
- Verstoringen hebben gevolgen voor de duurzaamheidsambities van het Nederlandse bedrijfsleven;
- Het aandeel klimaatambitieuze bedrijven is afgenomen;
- Een ruime meerderheid van bedrijven is bezig met het meten van hun klimaatimpact;
- Bedrijven die uitgaan van doelen in plaats van beschikbare middelen, zijn meer klimaatambitieus;
- Bijna de helft van de bedrijven ervaart een groeiende bedreiging van cybercriminaliteit en digitale spionage.
Een uitgebreide toelichting op de hoofdconclusies, inclusief tabellen en grafieken, is te vinden in de samenvatting van het onderzoeksrapport.
Over de Nederlandse Innovatie Monitor
De Nederlandse Innovatie Monitor 2023 is uitgevoerd door het Amsterdam Centre for Business Innovation (ACBI) van de Faculteit Economie & Bedrijfskunde van de UvA, onder regie van prof. dr. Henk Volberda, hoogleraar Strategie & Innovatie en directeur van het ACBI. SEO Economisch Onderzoek heeft de monitor uitgezet en de analyses gedaan. De bevindingen zijn gestoeld op de antwoorden van een gewogen representatieve steekproef van senior-managers uit het Nederlandse bedrijfsleven.
Nederlandse Innovatie Prijs 2023
Op basis van de Nederlandse Innovatie Monitor 2023 wordt ook de winnaar bekend gemaakt van de Nederlandse Innovatie Prijs 2023. De bekendmaking vindt plaats tijdens het AVROTROS-televisieprogramma De Wereld van Morgen dat wordt uitgezonden op dinsdagavond 24 oktober om 20.30 uur op NPO1. De genomineerden voor de prestigieuze prijs zijn: Agri Poppe, Evalan, Mienis Waterzuivering, Momo Medical en The Protein Brewery.
