De grote Nederlandse banken geven miljoenen uit aan lobbyactiviteiten via hun eigen kanalen, via belangenorganisaties als de Vereniging Nederlandse Banken (VNB) en lobby-organisaties in Nederland, de EU en wereldwijd. Tegelijkertijd is vaak onduidelijk hoe lobby via bepaalde branche-organisties precies gaat. Over een groot deel van de lobbyactiviteiten zijn de banken ook niet transparant, blijkt uit het nieuwste SOMO-rapport A structural problem in the shadows – Lobbying by banks in the Netherlands.
“De krachtige lobby van de Nederlandse banken is weinig zichtbaar in Nederland én in de EU, waar de meeste financiële wetten worden gemaakt. Daardoor wegen de bankenbelangen te veel door, ten koste van maatschappelijke belangen”, stelt onderzoeker Myriam Vander Stichele. “Er is een enorme scheefgroei tussen de mate waarin banken direct toegang hebben tot het Ministerie van Financiën, en burgers die maar moeilijk kunnen achterhalen wie, wanneer, over welke wetsvoorstellen, beslist.”
Het SOMO-onderzoek beschrijft in detail hoe lobby bij zes Nederlandse banken is georganiseerd en hoe transparent ze daarover zijn. Duidelijk is dat de grote banken ING, ABN AMRO en Rabobank hun stem veel beter kunnen laten horen bij het Ministerie van Financiën, dan de kleinere banken Triodos Bank, SNS Bank en ASN Bank.
“ING spant de kroon met een eigen lobby unit van 17 medewerkers, met daarnaast vele anderen die aan de lobbystandpunten meewerken. De bank is lid van 38 financiële lobby-organisaties, en besteedt minstens € 400.000 aan vertegenwoordiging in Brussel bij Europese instellingen. Ook geven ze jaarlijks ongeveer drie miljoen euro uit aan lidmaatschap van de NVB”, aldus Vander Stichele. “Omdat de lobby onevenwichtig en niet transparant is, riskeert de overheid dat ze het belang van de burger onvoldoende meeweegt; een situatie die beschouwd wordt als een oorzaak van de financiële crisis in 2008.”
Het kabinet kwam afgelopen donderdag met een reactie nota Lobby in Daglicht van de PvdA-Kamerleden Lea Bouwmeester en Astrid Oosenbrug. Minister Plasterk doet daarin weinig concrete voorstellen om de lobby op bewindspersonen en ministeries te verhelderen. “Lobby door grote banken is een maatschappelijk en structureel probleem. Wij denken dat bindende maatregelen nodig zijn om de transparantie te vergroten, en ervoor te zorgen dat verschillende stemmen gehoord worden bij het opstellen van nieuwe wetgeving”, aldus Vander Stichele.