Op basis van de ‘Circulaire Volwassenheidsmeting’ hebben onderzoeker Arjen Wierikx en Route Circulair 175 organisaties onderzocht op het gebied van circulariteit. Uit het onderzoek blijkt dat blijkt dat MKB organisaties nog onvoldoende in staat zijn om hun circulaire ambities te formuleren, laat staan écht met circulaire economie aan de slag te gaan. Op basis van de data uit de meting valt te constateren dat grote bedrijven (>250 FTE) verder zijn dan het kleinbedrijf (tot 50 FTE) met het doorvoeren van circulaire bedrijfsvoering.

’’Het midden- en kleinbedrijf lijkt aan de vooravond te staan van een circulaire transitie en biedt een enorm onbenut potentieel om de Nederlandse economie meer circulair te maken. Overheden (nationaal en regionaal) hebben nog grotere stappen te zetten om de aansluiting te vinden bij het MKB en hen te ondersteunen bij de transitie naar de circulaire economie. Duurzaamheid lijkt niet meer weg te denken binnen het bedrijfsleven in Nederland. Een van de manieren om met duurzaamheid aan de slag te gaan, is het toepassen van de circulaire economie, een economie waarin grondstoffen hergebruikt worden en er geen afval bestaat. Hoe staat het MKB ervoor in de transitie naar een circulaire economie? Waar lopen ze tegenaan? En waar hebben ze hulp bij nodig?

Uitdagingen rondom verduurzamen MKB zijn groot

Om de Nederlandse doelstelling van een volledig circulaire economie in 2050 te halen, heeft het bedrijfsleven nog grote stappen te zetten. Op het gebied van circulariteit lijken vooral MKB organisaties nog tegen veel uitdagingen aan te lopen. Het artikel vorige maand in de Trouw illustreert dat de uitdagingen rondom verduurzaming voor kleine bedrijven zelfs nog groter zijn. Hoe staat het dan met de circulaire economie onder MKB bedrijven? Daar is eigenlijk nog weinig informatie over. Dat wordt onderstreept door Arjen Wierikx, onderzoeker op onderwerp meten van circulaire prestatie, verbonden aan de TU Eindhoven en Hogeschool Utrecht: “Om de vooruitgang van de circulaire economie mogelijk te maken is meetbaarheid essentieel. Er zijn momenteel al meer dan 125 beoordelingsmethoden en -modellen beschikbaar. Een meer holistisch perspectief is nodig (voor bedrijven) om circulair volwassen te worden.”

Arjen Wierikx en Route Circulair hebben de afgelopen jaren deze modellen en meer dan 700 indicatoren voor circulariteit met elkaar vergeleken en samen één holistische meetmethode ontwikkeld voor het meten van circulariteit in organisaties. Dit is de ‘’Circulaire Volwassenheidsmeting’’ geworden. De Circulaire Volwassenheidsmeting ondersteunt organisaties bij het definiëren van waar ze nu staan op het gebied van circulariteit en het identificeren van de eerst volgende logische stap richting circulair ondernemen.

Grote bedrijven scoren een hogere circulaire volwassenheid dan kleine bedrijven

Uit de data die in de afgelopen 2 jaar is opgehaald bij 175 organisaties blijkt dat MKB organisaties nog onvoldoende in staat zijn om hun circulaire ambities te formuleren, laat staan écht met circulaire economie aan de slag te gaan. Op basis van de data uit de meting valt te constateren dat grote bedrijven (>250 FTE) verder zijn dan het kleinbedrijf (tot 50 FTE) met het doorvoeren van circulaire bedrijfsvoering. Bedrijven ervaren een uitdaging rondom het daadwerkelijk implementeren van circulariteit en het meekrijgen van de interne organisatie. Daarnaast geven meerdere midden- en kleinbedrijven aan moeite te hebben met het rapporteren van hun voortgang op het gebied van circulariteit en weten ze vaak niet goed genoeg op welke indicatoren ze moeten rapporteren. Het kleinbedrijf scoort lager op thema’s in de bedrijfsvoering als strategie, business model en milieu impact data. Ook zit er een groot verschil in volwassenheid op het thema ketensamenwerking tussen grote bedrijven en het kleinbedrijf. Voor kleine partijen is ketensamenwerking extra moeilijk. Het kost relatief veel tijd en geld om de juiste samenwerkingspartners te vinden, deze partijen geven aan hier weinig of geen capaciteit voor te hebben.

Onderstaande afbeelding laat zien hoe klein, midden en grote bedrijven van elkaar verschillen in de mate van circulariteit op 10 thema’s in de bedrijfsvoering:

MKB de motor van de circulaire transitie?

Op een schaal van 1 tot 5, waarbij 5 het hoogst haalbare niveau is op circulariteit, scoren grote bedrijven gemiddeld een 3,03 versus 2,68 bij het kleinbedrijf. Bovendien blijkt uit interviews en wetenschappelijke literatuur dat er voornamelijk bij MKB-bedrijven sprake is van onwetendheid en bedrijven de vraag ‘’wat kan ik met circulariteit?’’ niet goed kunnen beantwoorden. Dit is zorgwekkend, aangezien 99% van het totale bedrijfsleven onder het MKB valt en verantwoordelijk is voor meer dan 50% van de Nederlandse CO2 voetafdruk. De data uit dit onderzoek geeft aan dat er bij het Nederlandse MKB nog een enorm onbenut potentieel ligt om met circulariteit aan de slag te gaan.

Hoe werkt de Circulaire Volwassenheidsmeting?

De Circulaire Volwassenheidsmeting is nu voor iedereen kosteloos beschikbaar! Door het invullen van een vragenlijst krijgt een bedrijf inzicht in zijn volwassenheid op het gebied van circulariteit. In deze vragenlijst worden tien thema’s belicht en krijgt het bedrijf aan het eind van de vragenlijst een op maat gemaakt resultatenplatform, met specifieke en concrete aanbevelingen. Hiermee wil Route Circulair op een toegankelijke wijze alle organisaties de mogelijkheid geven zelf concreet aan de slag te gaan met de circulaire economie, waarbij gebruik wordt gemaakt van de geleerde lessen van koplopers en vergelijkbare bedrijven.

“Onze missie is om 10.000 bedrijven circulair op weg te helpen voor 2030. Wij kunnen dat niet alleen doen door onze consultants bedrijven te laten helpen met het formuleren van een circulaire strategie en ze te ondersteunen met de implementatie, daarom hebben wij geïnvesteerd
in een digitale omgeving die het MKB in staat stelt zelf aan de slag te gaan met maatregelen en documenten die aansluiten bij het circulaire volwassenheidsniveau en type organisatie.” – Jaimy Nijnens, mede-ondernemer Route Circulair

De Circulaire Volwassenheidsmeting wordt in samenwerking met kennisinstellingen, wetenschap en bedrijven verder ontwikkeld. Op dinsdag 12 maart wordt de nieuwe update van de Circulaire Volwassenheidsmeting gelanceerd. Het doel is om het MKB op een laagdrempelige manier aan de slag te laten gaan met de circulaire economie en hen in staat te stellen de circulaire potentie te benutten.

Hoe wordt de Circulaire Volwassenheidsmeting toegepast?

Een voorbeeld is de toepassing binnen de regio Utrecht, waar de meting grootschalig is uitgezet onder ondernemers. Greg Bruininkx, beleidsmedewerker Circulaire Economie bij de provincie Utrecht, zegt hierover het volgende: ‘’De momenteel gebruikte standaardmethode om circulaire
bedrijfsvoering te meten geeft de mogelijkheid om de circulaire transitie onder ondernemers op hoofdlijnen te volgen. Echter, er is een tekort aan kwalitatieve duiding achter de cijfers en ondernemers worden niet direct ondersteund. Een typisch top-down instrument. Dankzij de pilot tot opschaling van de Circulaire Volwassenheidsmeting die de Provincie Utrecht heeft gefaciliteerd, kunnen we het statistische top-down aanvullen met bottom-up inzicht en ondernemers helpen met stappen naar een circulaire bedrijfsvoering..’’

Route Circulair daagt overheden (nationaal en regionaal) uit om, net zoals de provincie Utrecht, de aansluiting te zoeken bij het MKB en hen te ondersteunen bij de transitie naar de circulaire economie.