Inzicht in klimaatrisico binnen organisaties
Klimaatrisico verwijst naar mogelijke negatieve gevolgen die een bedrijf kan ondervinden door klimaatverandering — met financiële, operationele, sociale en milieu-impact. In grote lijnen onderscheiden we twee categorieën: fysieke risico’s en transitierisico’s.
Fysieke risico’s ontstaan door directe klimaatgevaren zoals extreem weer — bosbranden, overstromingen of droogte — en door geleidelijke veranderingen zoals stijgende temperaturen en veranderende neerslagpatronen. Deze worden verder verdeeld in acute risico’s (zoals plotselinge overstromingen of stormen) en chronische risico’s (zoals langdurige droogte) (1).
Transitierisico’s komen voort uit de wereldwijde overgang naar een koolstofarme economie. Ze omvatten wijzigingen in regelgeving, marktverschuivingen, technologische innovaties en reputatie-effecten. Denk aan veranderingen in energieprijzen, strengere emissienormen of de groeiende vraag naar duurzame producten.
Hoewel klimaatverandering ook kansen biedt – bijvoorbeeld via de ontwikkeling van koolstofarme producten – ligt de nadruk in dit artikel op het beheersen van risico’s, die vaak de grootste uitdaging vormen voor organisaties.
De economische gevolgen van klimaatverandering
De economische impact van onvoldoende beheersing van klimaatrisico’s is enorm. Zo veroorzaakten de bosbranden in Los Angeles naar schatting $250 tot $275 miljard aan schade in sectoren als nutsvoorzieningen, telecommunicatie en toerisme (1). De overstromingen in Duitsland leidden tot meer dan $1,4 miljard aan schade, met grote verstoringen in infrastructuur en bedrijfscontinuïteit (2). Onderzoek van het Potsdam Institute voorspelt dat zonder stevige mitigatie klimaatverandering de wereldeconomie jaarlijks $32 miljard kan kosten tegen 2050 – een mogelijk verlies van 17% van het mondiale BBP onder het “business-as-usual”-scenario (3). Deze schade treft onder meer landbouw, infrastructuur, productiviteit en de volksgezondheid. Het begrijpen van deze economische effecten toont aan waarom klimaatrisicobeoordeling onmisbaar is om dure verstoringen te voorkomen en operationele veerkracht te behouden.
Regelgevingskader en naleving
De wet- en regelgeving rond klimaatrisico ontwikkelt zich razendsnel wereldwijd. In meer dan dertig jurisdicties zijn voorschriften voor klimaatrisicoanalyse en -rapportage al verplicht of in voorbereiding. Belangrijke kaders zijn:
- CSRD / ESRS: De EU loopt voorop met verplichte klimaatrisicoanalyse en adaptatieplanning voor beursgenoteerde bedrijven vanaf 2025. Sluit aan bij IFRS S2 voor governance en financiële risicobeoordeling.
- California SB 261: Vereist klimaatrisicorapportage in lijn met het TCFD-kader vanaf 2026 en volgt de IFRS S2-structuur. Een vergelijkbare wet (SB 3697) is voorgesteld in New York.
- IFRS S2: Vastgesteld door de International Sustainability Standards Board (ISSB) en vormt de wereldwijde standaard voor klimaatgerelateerde financiële rapportage, gebaseerd op het TCFD-raamwerk met vier pijlers.
Meer lezen over de Californische rapportageverplichtingen? Lees ons artikel.
Veel organisaties krijgen te maken met een lappendeken van overlappende eisen. Een praktische aanpak is beginnen bij het TCFD-raamwerk – internationaal erkend en toepasbaar – en vervolgens compliance opbouwen vanuit dat fundament, afgestemd op specifieke regionale vereisten.
Sterke governance-structuren zijn essentieel: wijs verantwoordelijkheden toe, betrek stakeholders en integreer klimaatrisico’s in het bredere risicobeheer. Zo blijft compliance actueel en effectief.
Download onze rapportagegids en verdiep je in de regelgeving!
Stappen voor effectief klimaatrisicobeheer
Klimaatrisicobeheer volgt een gestructureerd proces:
- Identificatie
Breng relevante fysieke en transitierisico’s in kaart die invloed hebben op activiteiten, toeleveringsketens en markten.
- Beoordeling
Analyseer de mogelijke operationele, financiële en reputatiegevolgen. Gebruik scenarioanalyses om toekomstige klimaatscenario’s te verkennen.
- Mitigatie en adaptatie
Ontwikkel strategieën om risico’s te verminderen, zoals het versterken van infrastructuur of het spreiden van leveranciersrisico’s. CO₂-reductie speelt daarbij een belangrijke rol in het temperen van verdere klimaatverandering.
- Rapportage
Rapporteer resultaten en beheersmaatregelen conform verplichte en vrijwillige kaders.
- Iteratie
Werk analyses en plannen regelmatig bij naarmate omstandigheden, gegevens en wetenschappelijke inzichten veranderen.
Veel bedrijven starten kleinschalig – bijvoorbeeld met het beoordelen van kritieke assets of kernonderdelen van de waardeketen – en breiden hun analyse vervolgens stap voor stap uit. Deze iteratieve aanpak sluit aan op beschikbare middelen en helpt teams ervaring op te bouwen.
Methodologie voor klimaatrisicoanalyse
Een eenvoudige risicoberekening omvat drie kerncomponenten: gevaar, blootstelling en kwetsbaarheid.
Voorbeeld: beoordeling van overstromingsrisico voor een magazijn.
- Gevaar: waarschijnlijkheid en ernst van overstromingen in het gebied.
- Blootstelling: waarde van activa of operaties binnen risicogebieden.
- Kwetsbaarheid: mate waarin het gebouw of de operatie vatbaar is voor schade.
Deze factoren samen bepalen het risiconiveau, dat verder verfijnd kan worden via scenarioanalyses en scoringsmodellen. Dit helpt organisaties prioriteiten te stellen voor mitigatiemaatregelen.
Hoogtepunten uit de Q&A-sessie
Zijn er TCFD-conforme templates voor klimaatrisicoanalyse?
Ja, de TCFD biedt een disclosure-index, maar geeft geen specifieke methodologie voor risico-inschatting. Aanvullende richtlijnen van het IPCC en het Internationaal Energieagentschap bieden gedeeltelijke ondersteuning. Veel bedrijven gebruiken gespecialiseerde software of adviesdiensten voor geïntegreerde klimaatrisicoanalyses.
Kunnen klimaatrisicoanalyses tussen bedrijven worden vergeleken?
Alleen beperkt. Resultaten zijn vaak maatwerk, afhankelijk van sector en geografie. Vergelijkingen zijn het meest zinvol binnen dezelfde sector of regio.
Hoe sluit klimaatrisicobeheer aan op ESG-rapportage?
Klimaatrisico maakt integraal deel uit van de ESG-risicostructuur. Het hoort opgenomen te zijn in het ondernemingbrede risicobeheer, met toezicht op directieniveau voor samenhangende besluitvorming.
Moet klimaatrisico op bedrijfs- of productniveau worden beoordeeld?
Dat hangt af van het bedrijfsmodel. In een vroeg stadium volstaat vaak een globale analyse op bedrijfs- of regioschaal. Volwassen organisaties verdiepen hun analysering tot op productniveau, zeker bij grondstofintensieve activiteiten (1).
Hoe beoordeel je risico’s bij beperkte data in de toeleveringsketen?
Begin met schattingen op basis van de locatie en sector van leveranciers. Bouw stapsgewijs betrokkenheid op om gegevens te verzamelen. Analyses van tweede- en derdelijnsleveranciers vormen doorgaans een gevorderde fase (1).
Belangrijkste inzichten
- Klimaatrisico is financieel risico met directe gevolgen voor bedrijfsgezondheid en veerkracht.
- Klimaatrisicobeheer is een continu proces, geen eindpunt.
- Wereldwijde regelgeving ontwikkelt zich snel – compliance is urgenter dan ooit.
- Richt je op wat materieel is voor jouw organisatie en stakeholders.
Bekijk de on-demand sessie voor meer praktische tips en voorbeelden:
Liliia Kalimullina, Nexio Projects
Referenties
(1) Task Force on Climate-Related Financial Disclosures (TCFD), 2023 – Implementation Guidance for Climate Risk Assessment
(2) World Economic Forum, 2024 – The Cost of Inaction: A CEO Guide to Navigating Climate Risk
(3) Potsdam Institute for Climate Impact Research, 2024 – Economic Effects of Climate Change: A Global Assessment
