Circulariteit wordt vaak versimpeld tot een kwestie van afval: hoeveel kilo reststromen weten we te hergebruiken? Hoeveel materiaal kunnen we “uit het systeem houden”? Maar dat perspectief doet circulariteit tekort. In werkelijkheid is circulariteit een manier om grip te krijgen op wat voor elk bedrijf steeds belangrijker wordt: toegang tot grondstoffen onder toenemende geopolitieke en ecologische druk. Het gaat niet om kilo’s, het gaat om continuïteit.

Waar komt het vandaan? En hoe zeker is die aanvoer?

Veel grondstoffen komen uit risicogebieden die politiek instabiel, ecologisch kwetsbaar, of sociaal onveilig zijn. Voorbeeld hiervan zijn:

  • Kobalt uit Congo, dit gaat vaak gepaard met kinderarbeid.
  • Lithium uit Zuid-Amerika, met grote impact op lokale waterreserves.
  • Zeldzame metalen uit China, dat zelf steeds meer exportbeperkingen instelt.

Daarnaast loopt een groot deel van de mondiale logistiek via kwetsbare routes: Suezkanaal, Straat van Malakka, Rode Zee. Eén geopolitieke of klimatologische verstoring en je hebt een leveringsprobleem. Wie daarop vertrouwt zonder plan B, speelt hoog spel met zijn operationele zekerheid.

Grondstoffenbeheer is risicobeheersing

Circulariteit biedt een alternatief. Door materialen langer in eigen omloop te houden, bouw je aan grondstoffenonafhankelijkheid. Niet als idealistisch doel, maar als concrete vorm van supply chain resilience.

  • Je wordt minder afhankelijk van import.
  • Je krijgt meer controle over kwaliteit, beschikbaarheid en timing.
  • Je bouwt aan een systeem waarin je grondstoffen steeds weer kunt inzetten, met lagere kosten en hogere voorspelbaarheid.

Wie inzet op circulair eigendom (product-as-a-service, terugname, refurbish, remanufacture), bouwt geen afvalsysteem maar een grondstoffenbank.

Minder uitstoot, minder misstanden – als bijvangst van controle

Een circulaire strategie draagt vanzelf bij aan minder milieuverontreiniging, kinderarbeid en gedwongen arbeid in kwetsbare regio’s. Maar het mooie is, dat is niet eens nodig als primair argument. Door minder nieuw materiaal nodig te hebben, en meer grip te houden op je eigen keten, ontwijk je automatisch een groot deel van de risico’s en misstanden. Je maakt jezelf minder afhankelijk van markten waar je als individuele partij nauwelijks invloed hebt en dat is zowel ethisch verstandig, als zakelijk slim.

Van afvalvraagstuk naar waardevraagstuk

Afvalbeheer is in essentie een kostenpost. Grondstoffenbeheer is een waardevraagstuk. Hoeveel controle wil je over de materialen die je nodig hebt? Hoe lang wil je daarover kunnen beschikken? En tegen welke prijs? Circulariteit verschuift het gesprek van compliance naar strategie. Het gaat niet meer over “hoeveel we recyclen”, maar over:

  • Hoeveel grip we hebben op de materialen die onze business draaiende houden.
  • Hoe slim we zijn in het herontwerpen van producten en processen.
  • Hoeveel ketenrisico’s we kunnen omzetten in concurrentievoordeel.

Tot slot: circulariteit is regie

De komende jaren gaan niet alleen over CO₂ of duurzaamheid, ze gaan over controle, toegang en wendbaarheid. Circulariteit helpt je om daarin sterker te staan. Niet door afval te managen, maar door grondstoffen slim te behouden, benutten en beheersen. De maatschappelijke winst krijg je erbij. Maar de strategische winst is minstens zo groot.

Lex de Bruijn – Planet Yes, Co-Founder & COO