Nederlandse topbestuurders zetten in 2026 vol in op versnelling van AI-toepassingen, naast innovatie op cybersecurity en technologische doorontwikkeling van producten en diensten. Maar liefst 90% van de ondervraagden voert het tempo op. AI wordt beschouwd als kans én zorg: de financieringsbehoefte voor nieuwe investeringen is groot, de personeelsbehoefte verschuift en er wordt een sterke impact op processen en taken voorspeld. Tekorten op de arbeidsmarkt zijn een andere grote zorg. Toch zijn veruit de meeste bestuurders optimistisch over 2026. Dat geldt ook voor de verkiezingsuitslag. De meerderheid heeft voorkeur voor een centrumrechts kabinet. Voor 89% van de bestuurders blijft verduurzamen belangrijk voor hun bedrijf en de Nederlandse economie, ondanks de meer negatieve tendens tegenover verduurzaming in de VS. Dit en meer blijkt uit het jaarlijkse onderzoek van ING onder bestuurders van grote Nederlandse (beursgenoteerde) bedrijven naar hun strategische prioriteiten.
AI-investeringen hoge prioriteit
De opkomst van AI heeft een steeds grotere impact op het bedrijfsleven. Het zorgt voor meer investeringen en het aantrekken van talent voor nieuw ontstane functies, terwijl andere functies vervallen. 62% van de bestuurders ziet nu al sterke impact op de bedrijfsprocessen en maar liefst 84% verwacht grote invloed op het verdienmodel de onderneming. Investeringen in AI hebben dan ook een hoge prioriteit: in IT-infrastructuur, zoals cloud en datacenters maar ook in operationele efficiëntie en data-analyse. Bijna driekwart van de managers denkt deze investeringen binnen twee jaar terug te verdienen. Komend jaar ligt de strategische focus vooral op drie punten: het financieren van AI-initiatieven (56%), het aantrekken van personeel voor nieuwe functies (48%) en het doen van overnames om technologische capaciteiten te versterken (39%).
Mark Milders, directeur Wholesale Banking bij ING Nederland: “De snelle AI-ontwikkelingen gaan in 2026 steeds meer invloed hebben op de bedrijfsvoering en investeringen van Nederlandse bedrijven. Dat zal tot veel veranderingen gaan leiden, met behoorlijk ingrijpende gevolgen voor de bedrijfsvoering en verschuiving van zwaartepunten van functies op de arbeidsmarkt. AI zal komend jaar ook voor het aanstaand kabinet een belangrijk thema moeten worden: hoe blijven onze bedrijven vooroplopen in de technologierace?”
Meer zekerheid over vervangen functies door AI
Steeds meer topbestuurders verwachten dat AI functies gaat vervangen. Een kwart verwacht dat dit ‘zeker’ zal gebeuren, waar dat de afgelopen twee jaren 19% en 6% was. De gemiddelde verwachting is dat een kwart van de functies in huidige vorm verandert. Alle AI-typen hebben impact, met Machine Learning (voorspellende modellen) als belangrijkste, gevolgd door AI voor data-analyse en BI, daarna RPA (intelligente automatisering) en Generative AI (tekst, beeld, content). De meeste impact wordt binnen de IT-afdeling verwacht, gevolgd door R&D en sales. Milders: “Omdat er nieuwe functies ontstaan, staat ook het aantrekken van personeel hoog genoteerd bij bestuurders. Repetitief werk wordt veelal overgenomen, waardoor er meer tijd vrijkomt voor werknemers om waarde te creëren voor het bedrijf. Ik verwacht dat ook bij onszelf. Doordat we veel eenvoudige administratieve taken kunnen wegnemen komt er meer tijd vrij om waarde toe te voegen voor onze corporate klanten.”
Concurrentiepositie Nederland prioriteit
De uitkomst van de Tweede Kamerverkiezingen wordt door een grote meerderheid van de bedrijfsbestuurder als positief gezien. 84% ziet de verkiezingsuitslag als (zeer) positief voor bedrijfsvoering en 87% verwacht dat de uitslag ervoor zal zorgen dat de economische groei voor Nederland hiermee behouden blijft. Topprioriteiten voor het nieuw te vormen kabinet zijn volgens de bestuurders het verbeteren van de concurrentiepositie (18%), aandacht voor de digitale infrastructuur en AI (15%), fiscale stimulansen voor bedrijven (12%) en het aanpakken van de arbeidstekorten (12%).
Met de opkomst van AI is er veel meer vraag naar datacenters. De helft van de managers vindt dat Nederland voldoende investeert in deze centra, maar de andere helft zegt dat er ruimte is om meer te investeren in deze AI-infrastructuur. Gevraagd of Nederland een leidende AI-hub moet worden zegt 47% dit te willen.
Meer optimisme maar ook zorg over investeringen AI
Maar liefst 92% van de bestuurders is (zeer) optimistisch over 2026 met betrekking tot hun bedrijf. Dat is meer dan in 2025 (85%). Bovenaan de lijst van zorgen staat het toenemende AI-gebruik, gevolgd door personeelstekorten en voldoende kunnen investeren in digitalisering. Om talent te behouden wordt ingezet op carrièremogelijkheden, aantrekkelijke arbeidsvoorwaarden en ondersteuning bij werk-privébalans. Het aantrekken of behouden van Gen-Z is meestal geen bewuste strategie; slechts 16% speelt hierop in via ontwikkeling en flexibele werkregelingen.
Importheffingen zetten bedrijven onder druk
Handelsoorlogen en stijgende kosten door inflatie, energie en importtarieven zien de topbestuurders als meest zorgwekkende gevolgen van de huidige geopolitieke spanningen. De dreiging van cyberaanvallen wordt breed herkend en goed omgaan met aanhoudende inflatie is meer speerpunt voor 2026 dan het afgelopen jaar. Ook onzekerheid over importtarieven, minder voorspelbare internationale markten en valuta, en dalend vertrouwen van buitenlandse investeerders baren zorgen. De importheffingen zetten de positie van Nederlandse bedrijven in de VS onder druk, zo ervaart 84%, maar de bestuurders stellen ook dat hun onderneming bestand is tegen de tarieven en economische schokken zoals een handelsoorlog tussen de VS en China.
Duurzaamheid blijft belangrijk
Voor 89% van de bestuurders blijft verduurzamen belangrijk voor hun bedrijf en de Nederlandse economie, ondanks de meer negatieve tendens tegenover verduurzaming in de VS. Wel zijn de zorgen over het halen van de klimaatdoelen toegenomen. In totaal 85% wil blijven versnellen met focus op CO2-reductie, duurzame producten en diensten en het verder verlagen van het energieverbruik. Overigens vindt 21% dat bedrijven in Nederland zo goed als klaar zijn met de transitie naar een duurzamere bedrijfsvoering. Van de bedrijven ervaart 86% negatieve impact van energieproblemen zoals beschikbaarheid van duurzame energie en netcongestie. Bestuurders noemen als oplossingen: meer inzet op groene waterstof (50%), investeren in lokale duurzame energieproductie (50%), extra batterijopslag (44%) en, bij 39%, meer kernenergie.
Over het onderzoek
ING heeft dit onderzoek in november 2025 onder 261 bestuurders laten uitvoeren door onafhankelijk onderzoeksbureau Toluna (voorheen MetrixLab). De bevraagde topmannen en -vrouwen zijn werkzaam als onder andere CEO, CFO, CTO en COO uit representatieve sectoren. De jaarlijkse omzet van de bedrijven die ze vertegenwoordigen bedraagt minstens 250 miljoen euro, bij 51% van de ondervraagden is dat 500-750 miljoen en bij 21% meer dan 750 miljoen euro. Meer dan 63% van de respondenten werken bij beursgenoteerde bedrijven.
