Nu duurzaamheid hoog op de agenda staat van vrijwel iedere directie, rijst de vraag in hoeverre er concrete resultaten worden geboekt. Bedrijven worden door wetgeving gedwongen tot actie. De Europese CSRD stelt eisen aan rapportages en verslaglegging omtrent duurzaamheid. Koplopers zetten de toon door met veel tamtam te communiceren.
Maar alle goede bedoelingen en PowerPoint-presentaties ten spijt, blijken slechts weinig organisaties noemenswaardige resultaten te boeken. Vooral in grotere organisaties komt het moeilijk van de grond.
Het verduurzamen van een organisatie gaat verder dan alleen het verkopen van duurzame producten. De directie heeft vaak wel een ambitie, een missie en een strategie, maar de plannen om deze te realiseren moeten op een lager niveau in de organisatie worden gemaakt en uitgevoerd. Het vereist de betrokkenheid van alle functies binnen de organisatie.
HR moet bijvoorbeeld nadenken over de impact op arbeidsmarktcommunicatie, beloningsbeleid en opleidingsprogramma’s en procurement over verduurzaming van de supply-chain en partnerschappen. Alle afdelingen en organisatieonderdelen moeten hun bijdrage aan de strategie onder de loep nemen, hun verantwoordelijkheden herdefiniëren en duurzaamheidsaspecten integreren in hun rapportages en besluitvorming.
Verduurzaming kan alleen succesvol plaatsvinden als er draagvlak is, ieder organisatieonderdeel plannen maakt én uitvoert en op die manier een bijdrage levert. Belangrijk is dat zij er verantwoordelijk voor worden gemaakt en er ook op worden beoordeeld.
Een complicerende factor is dat een dergelijke transformatie vaak een verandering betekent van de bestaande organisatiestructuren en in wezen ook om een verschuiving van bevoegdheden van de bovenlaag naar de onderliggende lagen vraagt. Dit kan de hiërarchische verhoudingen onder druk zetten en een afwachtende houding in de hand werken.
Ook is het belangrijk dat de hele organisatie doordrongen is van een langetermijn-commitment. Een duurzame pilot kan iedereen opzetten, maar dit bij bewezen succes structureel opschalen vergt veel meer van een organisatie. De wetgever kan hier wel een rol in spelen. Een voorbeeld is dat het gebruik van circulair beton in de bouw in opkomst is sinds er een prijskaartje aan de CO2-uitstoot hangt en erover moet worden gerapporteerd.
Niet alleen het denken in de bestuurskamer moet veranderen. Iedereen moet een strategische bijdrage leveren. Top down alleen gaat niet werken. Het topmanagement heeft de taak om iedereen binnen de organisatie eigenaar te maken van verduurzaming en goede plannen en de realisatie daarvan te belonen. Als teams gemotiveerd en geïnspireerd zijn dan ontstaan er mooie oplossingen. Vanaf de werkvloer, waar men vanuit de boardroom nooit op had kunnen komen.
Esther Donders, Associate Partner Boer & Croon