Vandaag de dag ontkomen bedrijven niet meer aan hun maatschappelijke verantwoordelijkheid. Neem de Europese Green Deal, het Parijs-klimaatakkoord en de Sustainable Development Goals (SDG’s). Uit onderzoek blijkt dat maar liefst 90 procent van de consumenten verwacht dat bedrijven niet alleen sturen op aandeelhouderswaarde, maar ook recht doen aan de belangen van andere stakeholders. Daarmee zijn onderwerpen als klimaat, sociale gelijkheid, duurzaamheid en biodiversiteit onmisbaar geworden in het bedrijfslandschap. Maar hoe kunnen bedrijven laten zien dat ze Environmental, Social and Governance (ESG) een serieuze rol toebedelen? En welke rol speelt niet-financiële verslaglegging hierin? SER Topvrouwen  en Women Corporate Directors Foundation (WCD) organiseerden een webinar voor vrouwelijke commissarissen van grote en beursgenoteerde ondernemingen in de zoektocht naar antwoorden op deze vragen.

Samen met een vierkoppig panel bestaande uit Else Bos (executive director DNB), Mark Vaessen (SASB board member), Eelco van der Enden (GRI board member) en Peter van Mierlo (Chief Strategy Officer) schenen zij hun licht op dit onderwerp. Monique van Dijken Eeuwijk (commissaris en co-chair WCD NL) nam de rol van voorzitter op zich en liet zo ook de stem van vrouwen aan de top horen. Haar vraag: ‘Moet je over ESG rapporteren enkel aan de hand van de financiële effecten voor de eigen onderneming ten behoeve van de beleggers of moet je ook rapporteren over de gevolgen voor de samenleving?’

Stimuleren verantwoordelijkheid voor onze collectieve toekomst

Alhoewel de maatschappelijk verantwoordelijkheid van bedrijven steeds meer aandacht krijgt, is ESG nog altijd niet een vast onderdeel van de bedrijfsvoering. Dat blijkt een gemiste kans. Zo vertelt panellid Else Bos: ‘Vanuit mijn rol bij De Nederlandse Bank constateer ik dat bedrijven zich nog meer moeten richten op duurzaamheid. Juist door bedrijven te verplichten hierover verantwoording af te leggen in jaarverslagen, ESG op te nemen in hun strategische bedrijfsplannen en te sturen op ook niet-financiële KPI’s kunnen we verandering in gedrag stimuleren en werken aan een duurzamere wereld.’

Maatschappelijk ondernemen urgenter dan ooit

Ook Eelco van der Enden ziet de urgentie van maatschappelijke verantwoording door bedrijven. ‘Volgens het Parijs-akkoord moeten we onze uitstoot met minstens 50 procent verminderen voor 2030. Dat betekent dat we nog maar 9 jaar hebben om dit mogelijk te maken. Er moet dus nog veel gebeuren en zowel grote als kleine bedrijven spelen daar een essentiële rol in. Als we van de wereld daadwerkelijk een betere plek willen maken, moeten we duurzaamheidsverslaglegging op hetzelfde voetstuk plaatsen als de financiële verslaglegging.’

Meer transparantie in jaarverslagen

‘Verder is verbetering van jaarverslagen noodzakelijk’, vindt medepanellid Peter van Mierlo. ‘Veel verslagen zijn maatschappelijk georiënteerd, zoals de rapportages van Ahold, ASR, Randstad, RELX en Unilever, zonder anderen tekort te doen. Toch wordt nog weleens voorbijgegaan aan de imperfecties van het business model. Zo mist vaak een duidelijke meerjarige doelstelling per stakeholdergroep en maatschappelijk thema. Daarnaast ontbreekt het aan inzicht in de gehanteerde strategische KPI’s en hoe men omgaat met de dilemma’s van maatschappelijk verantwoord ondernemen. Je zou als bestuur en als onderneming, de bestuursverslagen 2020 in het licht van je verantwoordelijkheid voor de maatschappij moeten evalueren. Dit zal leiden tot een groter vertrouwen in het bedrijfsleven, langetermijnwaardecreatie en een lager risicoprofiel.’

Richtlijn voor niet-financiële verslaglegging

Op 21 april 2021 publiceerde de Europese Commissie een concept richtlijn Corporate Sustainability Reporting. Deze richtlijn is van toepassing op alle grote en beursgenoteerde ondernemingen. Dat betekent dat ongeveer 50.000 ondernemingen moeten gaan rapporteren over ESG. Nu zijn dat er dat nog maar 11.000. Hiermee groeit de vraag naar een standaard voor de niet-financiële verslaglegging van bedrijven.

Mark Vaessen: ‘Er zijn op dit moment te veel initiatieven om te komen tot een standaard voor niet-financiële verslaglegging waarin de maatschappelijke verantwoordelijkheid en impact van een bedrijf op de samenleving een prominentere rol krijgt. De markt heeft tot dusver nog geen winnaar gekozen. Dat terwijl er juist behoefte is aan één duidelijke standaard waar alle bedrijven zich aan moeten committeren. We moeten gebruikmaken van de vele aandacht die dit onderwerp krijgt en de daad bij het woord voegen. Zo krijgen auditors, investeerders en andere stakeholders inzicht in de mate waarin het bedrijf haar maatschappelijke verantwoordelijkheid neemt. Bedrijven kunnen dan niet meer achterblijven in het oppakken van hun maatschappelijke rol.’

Foto: Shutterstock