Staatssecretaris Vincent Karremans (Jeugd, Preventie en Sport) heeft de Tweede Kamer per brief geïnformeerd over de voortgang van het verduurzamen (publieke) zorg en welzijn. Hij gaat daarbij in op de inzet van het kabinet, op de voortgang van het Uitvoeringsprogramma verduurzamen (publieke) zorg en welzijn en op de voortgang van de gemaakte afspraken in de Green Deal Samen werken aan duurzame zorg.
Inleiding
27 kilogram. Zoveel afval ontstaat bij een enkele hartoperatie, becijferde het Radboud UMC. Het aansluitende verblijf op de intensive care levert per dag nog eens 5 kilo afval op. Een gemiddeld persoon doet er ongeveer drie weken over om zoveel afval te produceren. Alles bij elkaar produceert de zorgsector jaarlijks ongeveer 328 miljoen kilo afval. Dat zijn dagelijks meer dan 80 vrachtwagens vol. En 80% daarvan gaat de verbrandingsoven in.
In dat afval zitten bijvoorbeeld kostbare chirurgische instrumenten, die na één keer gebruik weggegooid worden. Bijvoorbeeld wegwerp-chirurgische staplers, vaak van honderden euro’s per stuk. Naar schatting worden er 250.000 per jaar van gebruikt, waardoor in dit geval voor miljoenen euro’s wordt verspild. Ook wordt in Nederland jaarlijks voor minimaal € 100 miljoen aan ongebruikte geneesmiddelen vernietigd.
Alles bij elkaar is de zorgsector in Nederland goed voor ruim 7% van de totale nationale broeikasgasuitstoot, ruim 4% van de afvalproductie en 13% van het grondstoffenverbruik. Onvoorstelbare hoeveelheden, waar ook een prijskaartje aan hangt. Voor de betaalbaarheid van de zorg en welzijn. En voor de kwaliteit van onze leefomgeving, en dus onze gezondheid. Dat zet de houdbaarheid van de (publieke) zorg en welzijn verder onder druk. Want afval verwerken kost geld. Het verwerken van specifiek ziekenhuisafval, dat vanwege gezondheidsrisico’s niet bij het gewone restafval mag, kost nog veel meer. Grondstoffen voor medische producten of energie worden schaarser en de leveringszekerheid ervan neemt af door geopolitieke ontwikkelingen. En het verbruik van grondstoffen, medische producten en energie in de sector gaat gepaard met de uitstoot van broeikasgassen. Dat draagt bij aan een veranderend klimaat. Ook in Nederland. Nu al leven we in Nederland negen maanden korter door luchtverontreiniging, mede veroorzaakt door verbranding van fossiele energie. En op lange termijn leidt opwarming van de aarde in Nederland tot zo’n 4000 extra doden als gevolg van hitte.
Het kabinet werkt daarom samen met de sector toe naar een stelsel van (publieke) zorg en welzijn dat zuiniger omgaat met de beschikbare materialen en grondstoffen. Een stelsel dat ook ‘achter de schermen’ bijdraagt aan de gezondheid van Nederland. Zo voorkomen we niet alleen toekomstige gezondheidsproblemen, maar zorgen we ook voor een gezonde arbeidsmarkt en een betaalbaar zorgsysteem. Een gezondere bevolking betekent immers minder ziekteverzuim, lagere zorgkosten en een beter inzetbare beroepsbevolking, waardoor de arbeidsmarkt minder onder druk komt te staan.
Het besef dat het anders moet, is inmiddels wijdverbreid in de (publieke) zorg en welzijn. In Nederlandse zorginstellingen zijn honderden green teams en duizenden professionals hier dagelijks mee bezig. Er is een niet te stoppen verduurzamingsbeweging op gang gekomen. Tegelijkertijd liggen er kansen om te versnellen, om goede praktijken op te schalen en meer impact te maken.
Afsluitende woorden
Met commitment aan gemaakte afspraken, goede inzet van alle betrokkenen, en verdere toepassing van bestaande mogelijkheden, krijgt een stelsel van gezondheidszorg met minimale impact op klimaat en milieu de komende jaren steeds meer vorm. Alle genoemde inzet van alle betrokkenen moet er toe leiden dat de voetafdruk van de (publieke) zorg en welzijn daalt. Voor het monitoren van de milieuvoetafdruk heeft het RIVM nu een verbeterde methode, toegelicht in het bijgevoegde rapport Methode voor de berekening van het effect van de Nederlandse zorg op het milieu. Zo kan bijvoorbeeld de milieuvoetafdruk per subsector worden berekend. In juni ontvang ik tevens van het RIVM de eerste integrale ‘Monitor Duurzaamheid en Gezondheid’. Deze schetst de landelijke en sectorale ontwikkelingen en resultaten op het gebied van verduurzaming van de zorg en welzijn. Zodra beschikbaar zal ik u deze rapportage toesturen.
Samen werken we aan duurzame zorg en welzijn en draagt de sector bij aan het bereiken van de afgesproken klimaatdoelen.
Foto credits: Martijn Beekman
