De Oostenrijkse luchtvaartmaatschappij Austrian Airlines heeft een berisping gekregen van de Oostenrijkse reclamewaakhond ÖWR (Österreichischer Werberat) voor een misleidende reclame over CO₂-neutraal vliegen. Opvallend is dat de klacht werd ingediend door een Nederlander.
Deze zomer maakte Austrian Airlines online reclame om CO2-neutraal van Wenen naar Venetië te vliegen om daar de wereldberoemde kunstbeurs Biennale te bezoeken. Dit deed Austrian Airlines met de slogan ‘CO₂-neutral zur Biennale fliegen? Für uns keine Kunst!’ De Oostenrijkse luchtvaartmaatschappij claimde dat dit mogelijk was door gebruik te maken van 100% SAF, oftewel Sustainable Aviation Fuel.
Eric Stam uit Rotterdam vond dit misleidend. Stam is in het dagelijks leven docent aan de Albeda Rotterdam The Hague Airport College en wist dat deze claim niet klopte: “Austrian Airlines maakt gebruik van biobrandstof en die brandstof zelf is niet CO₂-neutraal. Niet in theorie en niet in de praktijk. Austrian Airlines dacht dit te kunnen oplossen met een slimme boekhoudtruc, maar ik voerde aan (bij de Oostenrijkse reclamewaakhond) dat dit voor een gemiddelde consument niet begrijpelijk is. De reclame suggereert dat SAF zelf CO₂-neutraal is, gelet op de woorden ‘100% SAF’. Daarom voerde ik aan de term Sustainable Aviation Fuel hier niet volstaat: de consument heeft recht om te weten om wat voor brandstof het gaat en welke netto CO₂-reductie hiermee mogelijk is. Het is namelijk zeer misleidend om te suggereren dat het mogelijk is om CO₂-neutraal te vliegen door middel van zogenaamde ‘duurzame’ kerosine.”
De Oostenrijkse reclamewaakhond ging hierin mee. Een meerderheid van de commissie oordeelde dat deze reclame niet voldeed aan de standaarden van de Oostenrijkse reclamecode. Met name de principes van eerlijkheid en zorgvuldigheid werden geschonden. Daarom beval de reclamewaakhond Austrian Airlines aan om de reclame aan te passen:
“In tijden waarin duurzaamheid en klimaatbescherming speciale aandacht genieten van burgers en consumenten, is transparante, duidelijke en passende communicatie nodig. Aangezien deze advertentie misleidend kan zijn met betrekking tot klimaatneutraal vliegen, wat (thans) niet mogelijk is, wordt een meer aangepast ontwerp en vooral een preciezere formulering van de advertentie aanbevolen”, staat te lezen in het besluit van de Oostenrijkse reclamewaakhond.
Het is niet de eerste keer dat Stam wint bij een reclamewaakhond. In Nederland was hij al eerder succesvol met twee klachten over reclames van KLM over het gebruik van biobrandstof en CO₂-neutraal vliegen. Ook won hij al eens van Lelystad Airport, Groningen Aiport Eelde en de Duitse luchtvaartmaatschappij Green Airlines.
Austrian Airlines is onderdeel van de Lufthansa Group en alle merken die hieronder vallen, maken op agressieve wijze reclame voor CO2-neutraal vliegen door middel van herbebossingsprojecten, het gebruik van zogenaamd ‘duurzame’ kerosine of een combinatie hiervan. De suggestie dat je kunt vliegen zonder klimaatschade is schadelijk omdat dit de illusie in stand houdt dat we onze mobiliteitssystemen en ons gedrag niet hoeven aan te passen. De Belgische reclamewaakhond JEP eiste onlangs ook dat Lufthansa haar ‘Make change fly’-campagne wijzigt.
Dergelijke uitspraken zullen door luchtvaartmaatschappijen wereldwijd angstvallig bestudeerd worden. In juli werd KLM door Fossielvrij NL i.s.m. Reclame Fossielvrij en Client Earth als eerste luchtvaartmaatschappij ter wereld gedagvaard vanwege misleidend adverteren. In die rechtszaak speelt reclame voor ‘duurzame’ kerosine ook een grote rol.