Met de oratie aanvaardt hij het ambt van hoogleraar Governance, Institutions and Internationalisation, aan de Erasmus School of Economics en de Erasmus School of Law van de Erasmus Universiteit Rotterdam.
Prof.dr. Balkenende pleit voor het dragen van maatschappelijke verantwoordelijkheid, die primair vanuit een organisatie zelf behoort te komen: intrinsiek, en niet louter omdat bijvoorbeeld de zorg over de reputatie dat zou verlangen. Hij ging in zijn oratie in op verschillende aspecten van governance. Waarom is governance een centraal en actueel thema geworden? In dat verband besprak hij onder meer het debat over ordeningsparadigma’s. Vervolgens ging de nieuwe hoogleraar in op de praktische betekenis van governance aan de hand van een aantal concrete voorbeelden. Tot slot behandelde Balkenende governance als object van theoretische reflectie. Daarin kwamen de normatieve aspecten aan de orde, en de maatschappelijke omgeving en het verband met de grote vragen van deze tijd.
Van 1993 tot 2002 was Jan Peter Balkenende als bijzonder hoogleraar verbonden aan de Vrije Universiteit te Amsterdam. Zijn oratie ‘Over verantwoordelijkheid en economie: wat nu?’ sprak hij uit op 2 september 1993. Hij studeerde Nederlands Recht en Economische en Sociale Geschiedenis. Balkenende ontving eredoctoraten van universiteiten in Boedapest, Tokio en Seoul.